دکتر سیاوش شهشهانی، استاد دانشگاه صنعتی شریف و مسئول ثبت دامنه ir.، که در تحریریه همشهری حضور یافته بود آمارهایی از رواج دامنه اینترنتی ir. در ایران ارائه داد. [حضور دکتر شهشهانی در تحریریه همشهری آنلاین]
به گفته او در حال حاضر در دنیاحدود 145 میلیون دامنه اینترنتی وجود دارد که حدود 250 دامنه از میان آنها مربوط به کشورها و نواحی است که اقتصاد مستقل دارند.
در سال 1373 برای نخستین بار تلاشهایی برای ثبت دامنهای برای کشور ایران انجام شد. تلاشهایی که منجر به اخذ مجوز برای ثبت دامنه ir. شد. اما فرآیند ثبت برای مدتی مسکوت ماند و سرانجام در سال 1380 فایلهای مربوط به این دامنه در آیکان به روز شد.
مجوز کارگزاری در اول مرداد 1383 صادر شد و سرانجام در اول مهر ماه سال 1384 ثبت دامنه فارسی آغاز شد.
در حال حاضر حدود 50 کارگزار ثبت دامنه ir. فعال هستند که 3 کارگزار از میان آنها خارجیاند. 88.2 درصد از سایتهای این دامنه را کارگزاران ثبت میکنند.
شهشهانی میگوید: «متاسفانه فروش آنلاین در دامنه ir. چندان رواج ندارد که دلیل عمده آن نبود کارتهای اعتباری و رایج نبودن تجارت الکترونیک در ایران است.»
در حال حاضر 28.1 درصد از فروش آدرسهای اینترنتی در دامنه ir. به صورت آنلاین انجام میشود که به گفته شهشهانی این رقم هم بیشتر به دلیل قرارداد یکی از کارگزاران با بانکهای خصوصی ارائه دهنده خدمات تجارت الکترونیک است.
شهشهانی میگوید: «من تعجب میکنم میبینم دامنههایی مانند دامنههای کشور مالزی یا سنگاپور که تجارت الکترونیک در آنها رونق دارد از نظر تعداد اختلاف زیادی با ما ندارند.»
به گفته او در حال حاضر دو سوم آدرسهای اینترنتی که در دامنه ir. خریداری میشود برای سرمایهگذاری در آینده است و تنها یک سوم آنها فعال هستند.»
تعداد دامنههای مورد استفاده در ایران
ir. | 75036 |
com. | 65112 |
net. | 8764 |
org. | 6089 |
info. | 4876 |
biz. | 949 |
نسبت دامنههای عمومی به دامنه کشور در ایران
پایان سال 2003 | 5.20 |
پایان سال 2004 | 3.66 |
پایان سال 2005 | 2.10 |
پایان سال 2006 | 1.21 |
حال حاضر | 1.16 |
حل اختلاف در دامنه ایرانی
یکی از مهمترین مسائلی که در دنیای اینترنت پیش میآید مسئله حل اختلافات و مرجع پاسخگویی به مسائل حقوقی است.
دامنه ir. برای اینگونه موارد با سازمان جهانی مالکیت فکری قرارداد بسته شده تا اینگونه مسائل زیر نظر آنها حل و فصل شود.
شهشهانی میگوید: «اگر کسی نسبت به ثبت یک دامنه شکایت دارد باید سه مورد را اثبات کند. یکی اینکه خودش نسبت به آن حقی دارد، دوم آن کسی که هماکنون مالک آن است حقی ندارد و سوم آن کسی که مالک آن است به قصد سوءاستفاده آن را گرفته یا دارد سوءاستفاده میکند.»
او مشکل اساسی که در حال حاضر برای حل اختلافات وجود دارد را انگلیسی بودن مقررات میداند و میگوید: «از ابتدا قرار بود سازمان جهانی مالکیت فکری مقررات را هم به زبان انگلیسی و هم فارسی پشتیبانی کند اما در مسیر مشکلاتی پیش آمد و در حال حاضر مقررات تنها به زبان انگلیسی است.»
محاسن دامنه کشوری
شهشهانی درباره مزیت دامنه کشوری میگوید: «هیچ مرکز ثبت رسمی دامنههای عمومی در ایران وجود ندارد و به همین دلیل پیگیری حقوقی مشکلات پیش آمده در دامنههای عمومی نسبت به دامنه کشوری سختتر است. از طرف دیگر به ازای خرید هر دامنه عمومی 6.5 دلار به جیب شرکتهای آمریکایی میرود.»
او امنیت بالای شبکه ir. را دلیل دیگری میداند و میگوید: «تاکنون حتی یک مورد هم وجود نداشته که دیتابیس ما هک شود.» [چطور زیرساختهای اینترنت کار میکنند؟]