وی تحصیلات تکمیلی را در دانشکده ادبیات و حقوق دانشگاه تهران تمام کرد و همزمان به شعر و ادبیات و پژوهش‌های ادبی در زمینه بیدل‌شناسی روی آورد.
وی در زمینه شعر و موسیقی همکاری‌های مؤثری با واحدهای ادبیات، شعر و موسیقی حوزه هنری داشت و به نوعی در برخی از مهم‌ترین تحولات و رخدادهای این سه حوزه این نهاد فرهنگی، هنری دخیل بود.
مدیریت گروه ادبی رادیو، ریاست شورای شعر و موسیقی سازمان صدا و سیما و مشاور هنری ریاست صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران از دیگر فعالیت‌های ایشان است.
از آثار علی معلم می‌توان به کتاب «رجعت سرخ ستاره» و سری کتاب‌های «گزیده ادبیات معاصر» که توسط نشر نیستان منتشر شده‌است، اشاره کرد.
علی معلم در زمینه بیدل‌شناسی و نیز شناخت ظرفیت‌ها و ظرافت‌های شعر خاقانی دستی چیره دارد و برخی از درس گفتارهای وی درباره این دو شاعر از تلویزیون پخش می‌شود.
از ویژگی‌های شعر معلم می‌توان به ساختار منحصر به فرد و حماسی، استخدام وزن‌ها، اسطوره‌پردازی، ردیف‌های بلند، دشوارنویسی و به‌کارگیری واژگان مهجور و محلی و داشتن موسیقی درونی اشاره کرد.
