سه شنبه وقتی که 5 روز از جشنواره 10 روزه فیلم فجر گذشت، خارجی‌ها باید جول و پلاس‌شان را جمع کنند، دلارهای‌شان را بشمرند، و به دفترهای فیلم‌سازی‌شان بازگردند و میدان را برای فیلم‌های ایرانی پرحاشیه امسال خالی کنند.
تعویض‌های اجباری در نیمه اول
ازجمله جالب‌ترین تغییرات روز یکشنبه، تعویض یدالله صمدی با کیانوش عیاری در ترکیب هیات داوران است. علت، حضور فیلم ستایش در بخش نگاه اول یعنی مسابقه نخستین فیلم بلند است که اتفاقا عیاری تهیه‌کننده آن است..
اما این‌که چرا حالا، پس از دو روز از آغاز جشنواره این جابه‌جایی رخ می‌دهد، احتمالا به ایرانی بودن جشنواره مربوط است.
این‌جا که کن نیست. اما علاوه بر صمدی، حسن بلخاری هم از دیروز به جمع داوران پرتعداد امسال اضافه شده است. دلیل آن نیز کسالت سیدمهدی شجاعی، یکی از داوران بخش جلوه‌گاه شرق، یعنی مسابقه سینمای آسیاست که به گفته روابط عمومی جشنواره اتفاقاً خیلی هم علاقه‌مند بوده در ترکیب هیات داوری باشد، اما به علت کسالت عذرخواهی کرده و با بلخاری تعویض شده است.
علاوه بر این‌ها، تغییرات برنامه‌ای جشنواره امسال هم که طبق روال هر سال و به‌عنوان بخش مهمی از برنامه، به قوت خود ادامه دارد.
از جمله نمایش «کنعان» مانی حقیقی که برای دومین شب پیاپی، خیلی از اهالی رسانه را به «صحرا» کشاند و طعمه فیلم‌های خارجی کم‌طرفدار کرد.
همچنین حذف پرحاشیه «شب» رسول صدرعاملی از برنامه دیشب که سوژه داغی برای گپ زدن مطبوعاتی‌ها فراهم کرد؛ فارس می‌نویسد به اعتقاد عده‌ای، شب که محصول شبکه یک سیماست با نظر دست‌اندرکاران این شبکه و اعتراض آنها به حذف سایر فیلم‌های ویدئویی حذف شده است.
اما گروه دیگری می‌گویند دود اختلافات شبکه یکی‌های حاضر و سابق به چشم صدرعاملی رفته است.
اما طبق معمول، یکی از دست‌اندرکاران جشنواره برخلاف جریان همه شایعات، نرساندن عمدی این فیلم را تکذیب کرده و به فارس می‌گوید: «گویا مشکلی در کپی شدن نسخه سینمایی این فیلم ویدئویی ایجاد شده است و به هرحال، تا روز آخر جشنواره و به هر شکلی که شده فیلم به نمایش عمومی جشنواره خواهد رسید. داوران هم که با دیدن نسخه ویدئویی فیلم مشکلی ندارند.»
خبرهای خوب هم هست
البته همه خبرها این طوری نیست و چیزهای خوبی هم شنیده می‌شود.
مثلاً «سهم گمشده» حسن نجفی پیدا شده و با پایان یافتن کار دوبله‌اش که به سرپرستی خسرو خسروشاهی (آلن دولن ایران) انجام شده، در دو بخش مسابقه سینمای ایران و نگاه اول به نمایش درمی‌آید.
به هر حال وقتی دو تهیه‌کننده قدر و مطرح مثل حوزه هنری و شبکه جهانی سحر پشت یک فیلم باشند، طبیعی است که دو تا دو تا به نمایش درآید.
از این مهم‌تر، خبر خوب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی است که درباره خبر کاهش بودجه سینما به فارس می‌گوید: «تا آخرین جلسه کمیسیون فرهنگی مجلس در رابطه با بحث بودجه که یکشنبه هفته گذشته برگزار شد و بودجه‌های فرهنگی بررسی شد، چنین پیشنهادی نداشتیم.»
این خبر که اتفاقاً چند روز پیش و همزمان با آغاز جشنواره فیلم فجر، توسط روابط عمومی این جشنواره مخابره شده بود، احتمال می‌داد که 5 میلیارد تومان از بودجه 46 میلیارد تومانی سینما در سال 87 کاهش یابد.
عباسعلی اختری می‌گوید: «بحث بودجه سینما مستقیم از طرف کمیسیون فرهنگی پیگیری نمی‌شود و سهمیه سینما زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. کسی از بودجه سینما کم نکرده است بلکه در کمیسیون فرهنگی پیشنهادهایی مطرح می‌شود که بسیار هم طبیعی است.»
اختری ادامه می‌دهد: «ممکن است وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشنهادی داده باشد. به هر حال در اختیارات وزارتخانه است که بودجه را اضافه یا کم کند و دست کمیسیون نیست. عمده این مسئله در کمیسیون تلفیق و در جلسه علنی باید مطرح شود.»
خداحافظی با خارجی‌ها
سه شنبه به خیر و خوشی، نیمه اول جشنواره به پایان می‌رسد؛ یعنی از روز چهارشنبه ( 17 بهمن) نمایش فیلم‌های ایرانی آغاز خواهد شد و خارجی‌ها بار و بندیل‌شان را می‌بندند.
اما برگزارکنندگان امسال جشنواره که نیمی از آن را برای حضور پرشور 62 کشور میهمان فجر، خالی کرده‌اند، کار جالب دیگری هم برای هفدهم تدارک دیده‌اند.
در واقع جشنواره امسال 2 اختتامیه خواهد داشت؛یکی برای اجنبی‌ها، یکی برای وطنی‌ها که مراسم پایانی بخش اجنبی‌ها عصر 17بهمن در مجموعه فرهنگی هنری آسمان برپا خواهد شد.
علاوه بر این، بازار فیلم جشنواره نیز که از شنبه در مرکز آفرینش‌های ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دایر است، 17 بهمن برچیده می‌شود. در این بازار که برای یازدهمین سال پیاپی برگزار می‌شود، 365 نفر شرکت دارند که 65 نفر از رؤسا و نمایندگان جشنواره‌ها، 160نفر از دست‌اندرکاران و توزیع‌کنندگان شرکت‌های پخش فیلم و 140نفر توزیع‌کننده پخش بین‌المللی و غرفه‌داران ایرانی‌‌اند.
برزیل، نیجریه، مصر، سوریه و عربستان از جمله کشورهای تازه‌وارد در بازار ایران هستند. به علاوه موس فیلم روسیه که به گفته مدیر اجرایی بازار، از شرکت‌های مهم فعال در این عرصه است و نمایندگان لبنانی کمپانی‌های معروف آمریکایی که حقوق رایت فیلم‌های این کشور را در خاورمیانه در اختیار دارند.
اما نکته جالب‌تر بازار امسال، تعداد خارجی‌ها در برابر ایرانی‌هاست. در مقابل 35شرکت‌کننده ایرانی، 61 شرکت خارجی میهمان بازار فیلمند که صبح‌ها، یعنی وقتی که بازار تعطیل است، برای‌شان فیلم‌های ایرانی جشنواره را با زیرنویس یا دوبله همزمان نمایش می‌دهند.
با این‌حال، نتیجه کار، خرید بیشتر و فروش کم‌تر ایرانی‌هاست. اتفاقی که مسلما قرار است معکوس رخ دهد.
به هر حال، اگرچه هنوز بازار ایران نتوانسته است انتظارات را برآورده کند، اما دست کم می‌تواند رابطه گرم‌تری بین فعالان سینمای ایران و جهان برقرار کند؛ به ویژه این که مسئولان امسال برنامه‌های جنبی نیز تدارک دیده‌اند.
از جمله روز یکشنبه که مهمانان و داوران بخش بین‌الملل با اهالی سینمای ایران در ضیافت کم‌و بیش آبرومندی دیدار کردند.
در این ضیافت ناهار که در هتل لاله و به دعوت فارابی برگزار شد، خیلی‌ها بودند که توانستند از نزدیک میهمانان خود را ببینند.
از جمله مجید شاه‌حسینی، محمدرضا جعفری جلوه، پوران درخشنده، علیرضا شجاع‌نوری، لیلا حاتمی، علی مصفا، محمدرضا شرف‌الدین، جهانگیر کوثری، سیروس تسلیمی، فاطمه معتمدآریا، غلامرضا موسوی، بیژن میرباقری، احمدرضا معتمدی، علی معلم، خسرو معصومی و... ان‌شاءالله که دوست هم شده‌اند.
