اولین تجربه مدیریت تازه فارابی با برگزاری جشنواره‌ای رقم خواهد خورد که اغلب فیلم‌هایش محصول دوران علیرضا رضاداد، مدیر عامل سابق فارابی هستند؛ جشنواره‌ای که قطعاً در آن چهره‌هایی چون ابراهیم حاتمی‌کیا، داریوش مهرجویی، واروژ کریم مسیحی، مسعود کیمیایی، احمدرضا درویش، رخشان بنی‌اعتماد، اصغر فرهادی و فریدون جیرانی در آن حضور نخواهند داشت.
جشنواره فیلم فجر، چشم‌اندازی از اکران سال آینده سینما را (با قدری اما و اگر در خصوص برخی تولیدات تجاری) به تصویر می‌کشد. مثلاً این که در سال 86، شاهد فعالیت پررنگ فیلمسازان جوان بودیم، قطعاً نمودش را در جشنواره فجر نشان خواهد داد؛انبوهی از فیلمسازانی که کارهای اول یا دوم‌شان را جلوی دوربین برده‌اند و اغلب هم امیدوارند تا در جشنواره فجر «دیده» شوند.
فجر همیشه محل مناسبی برای کشف استعدادهای تازه بوده است. «دایره زنگی» اولین ساخته بلند پریسا بخت‌آور می‌تواند یکی از این فیلم‌ها باشد که فیلمنامه‌اش را اصغر فرهادی نوشته است و حضور پرتعداد بازیگران شاخص در آن، فیلم را به یکی از آثار کنجکاوی برانگیز امسال تبدیل کرده است.
«آتشکار» (محسن امیر یوسفی)، «کتونی سفید» (ابراهیم معیری)، «حس پنهان» (مصطفی رزاق کریمی)، «در میان ابرها» (روح‌الله حجازی) و «چگونه ارکستر هماهنگ می‌شود؟»
(محمد احمدی) را هم می‌توان در همین رده قرار داد.آثاری که موسوم به فیلم تهیه کننده‌اند و در رده آثار تجاری قرار می‌گیرند، خیلی دل به جشنواره فجر نمی‌بندند و سازندگانشان ترجیح می‌دهند آن‌ها را بدون هیچ پیش‌‌‌داوری‌ای، مستقیماً روانه اکران عمومی کنند. در چنین شرایطی، وقتی تهیه‌کننده «زن‌ها فرشته نیستند» به حضور در فجر ابراز علاقه می‌کند، تعجب اغلب علاقه‌مندان و پیگیران سینمای ایران را برمی‌انگیزاند. آخرین حضور پویا فیلمی‌ها در جشنواره فیلم فجر را چه کسی به یاد می‌آورد؟ ظاهراً حضور پرتعداد بازیگران مطرح در دومین ساخته شهرام شاه حسینی، مهم‌ترین دلیل ابراز علاقه برای حضور در جشنواره فجر است.
از سوی دیگر برخی از فیلمسازانی که تجربه نشان داده، آثارشان مناسب حضور در جشنواره است، خیلی به شرکت در این رویداد سینمایی علاقه نشان نداده‌اند.
مجید مجیدی که رکورددار دریافت سیمرغ است، به گفته مجری طرح آخرین ساخته‌اش، «آواز گنجشگ‌ها»، انگیزه چندانی برای حضور در جشنواره ندارد. تهیه‌کننده فیلم آخر کمال تبریزی، «همیشه پای یک زن در میان است» نیز گفته ترجیح می‌دهد فیلمش را در یکی از بخش‌های جنبی به نمایش درآوردهمچنان که حضور «فرزند صبح» ساخته بهروز افخمی هم که خیلی‌ها کنجکاو دیدن آن هستند، نیز به اما و اگر منوط شده است. افخمی گفته به شرطی فیلمش را به فجر می‌رساند که سطح جشنواره بالا باشد.
حضور «به همین سادگی» ساخته رضا میرکریمی در جشنواره هم در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. فیلمی که مدت هاست آماده نمایش است و یک نمایش نیز در جشن خانه سینما داشته است. میرکریمی جزو فیلمسازانی است که در فجر چهره شدند. او 7 سال پیش با «زیر نور ماه» در جشنواره نوزدهم فجر، به عنوان فیلمسازانی مستعد و خوش قریحه کشف شد. ضمن این که 3 سال پیش با «خیلی دور، خیلی نزدیک» بیشتر جوایز اصلی جشنواره را به خود اختصاص داد.
«به همین سادگی» اگر در جشنواره حاضر نشود، می‌توان آن را به حساب انتقاد تند و تیزی گذاشت که میرکریمی اخیراً از مدیریت دولتی سینما ابراز کرده است. در عوض به نظر می‌رسد که حضور فیلم‌هایی چون «صد سال به این سال‌ها» (سامان مقدم)، «آتش سبز» (محمدرضا اصلانی)، «شب» و «هر شب تنهایی» (هر دو ساخته رسول صدر عاملی)، «خاک آشنا» (بهمن فرمان‌آرا) و «دیوار» (محمد علی طالبی) در جشنواره قطعی باشد.
سامان مقدم نشان داده که در هر فیلمش مسیری تازه را آغاز می‌کند و در سال‌های اخیر کارهایش جزو غافلگیر کننده‌ترین فیلم‌های سینمای ایران بوده‌اند؛ چه کمدی موزیکال «مکس»و چه فیلم تلخ اجتماعی «کافه ستاره» که واکنش‌های متفاوتی را به همراه داشتند. 2سال پیش «کافه ستاره» با بی‌اعتنایی عجیب داوران جشنواره مواجه شد. با این همه مقدم قصد دارد با فیلم تازه‌اش در «صد سال به این سال‌ها» به فجر بیست و ششم بیاید.
فیلمی که در آن 3 مقطع متفاوت از زندگی یک زن به تصویر کشیده شده است. بهمن فرمان‌آرا، جزو فیلمسازانی است که خاطرات خوشی از جشنواره دارد. او پس از سال‌های طولانی غیبت، با «بوی کافور، عطر یاس» تقریباً همه جایزه‌های جشنواره هجدهم را درو کرد و 2 سال بعد با فیلم بحث‌برانگیز «خانه‌ای روی آب» سیمرغ بهترین فیلم را دریافت کرد. «خاک آشنا» که فرمان‌آرا آن را با همان گروه همیشگی‌اش ساخته است، می‌تواند به فجر امسال رونق ببخشد.
محمدرضا اصلانی، که جزو فیلمسازان هم نسل فرمان‌آراست و اولین تجربه بلند سینمایی‌اش را در دهه 50 به تهیه‌کنندگی او جلوی دوربین برده، پس از 3دهه غیبت، با «آتش سبز» حضور در جشنواره فجر را تجربه خواهد کرد. اصلانی در اولین دوره جشنواره فجر با مستند «کودک و استثمار» حاضر بود. او که در این سال‌ها، بیشتر به ساخت فیلم‌های مستند مشغول بود، در «آتش سبز» با بازیگران مطرحی کار کرده و حادثه‌ای که در طول فیلمبرداری برای پگاه آهنگرانی رخ داد، نام فیلم را بیشتر بر سر زبان‌ها انداخت.
رسول صدرعاملی جزو فیلمسازانی بود که امسال وقتش را صرف ساخت مجموعه‌ای تلویزیونی کرد. او قصد دارد با 2 اپیزود از مجموعه «شهری که دوست می‌دارم» به جشنواره بیاید. «شب» و «هرشب تنهایی»، صدر عاملی را به یکی از فیلمسازان پرکار جشنواره تبدیل خواهد کرد. دیگر فیلمسازی که می‌خواهد با 2 فیلم به جشنواره بیاید، ابراهیم فروزش است. فیلمساز کم‌کاری که در طول 2 دهه، فقط 4 فیلم بلند جلوی دوربین برده بود، امسال 2فیلم «هامون و دریا» و «دوست دارم را هجی کن» را کارگردانی کرده است.
محمد علی طالبی دیگر فیلمساز نه چندان پر کار سینمای ایران نیز، که آخرین حضورش در جشنواره به فیلم «تو آزادی» در فجر نوزدهم بازمی‌گردد، امسال «دیوار»را جلوی دوربین برده است که می‌گویند یکی از آثار اجتماعی‌نگر متفاوت این سال‌ها بوده و حضورش در فجر تقریباً قطعی است.
«کنعان» ساخته مانی حقیقی هم با ترکیب جالب توجه بازیگرانش و همچنین سابقه کارگردان به عنوان فیلمسازی که خارج از جریان رایج سینمای ایران فیلم می‌سازد، دیگر فیلمی است که در صورت حضور در فجر، می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
علیرضا داودنژاد دیگر فیلمساز باتجربه سینمای ایران هم احتمال دارد با «تیغ‌زن» به جشنواره بیاید؛ فیلمی که گویا در ادامه مسیر «هوو» ساخته شده است.
خسرو معصومی هم با «باد در علفزار می‌پیچد» از مهمانان جشنواره امسال است؛ فیلمسازی که چند سالی است مسیر دلخواهش را یافته و در دل جنگل‌های شمال، می‌کوشد به بررسی مناسبات انسان‌ها را در طبیعت زیبا و سرسبز بپردازد. فرزاد موتمن که با «شب‌های روشن» یکی از پدیده های جشنواره بیست و یکم بود، پس از تفرجی در سینمای تجاری با فیلم «باج‌خور»، فیلم معناگرای «جعبه موسیقی» را جلوی دوربین برده که حضورش در جشنواره قطعی است.
«خواب زمستانی»آخرین ساخته سیامک شایقی که از معدود فیلمسازان همچنان فعال و پرکار نسلی از کارگردانان است که در دهه 60 به سینما آمدند، هم در جشنواره حضور خواهد یافت.
«خواب لیلا» دومین ساخته مهرداد میرفلاح به عنوان تجربه‌ای در ژانر وحشت و «استشهادی برای خدا» اثر علیرضا امینی که اولین تجربه کارگردانش در کاربا بازیگران مطرح است هم به تنوع فیلم‌های حاضر در فجر بیست و ششم خواهند افزود.
این تنوع می‌تواند مهم‌ترین برگ برنده جشنواره‌ای باشد که سالهاست عده‌ای همسان بودن فیلم‌هایش را به مثابه نقطه سقوط ارزیابی کرده‌اند، به شرطی که این تنوع از مرحله حرف فراتر برود و در مرحله بعد از کیفیت قابل قبول برخوردار باشد.
