با نگاهی گذرا به این فهرست میشود این دسته از فیلمها را به 3 بخش تقسیم کرد. فیلمهای متعلق به سینمای بدنه، فیلمهای خارج از جریان رایج سینما و فیلمهایی که در این بین کوشیدهاند ضمن استفاده از تک بازیگر حرفهای و ستاره، گوشهچشمی به گیشه هم داشته باشند.
در یک تقسیمبندی کلی میتوان «دایره زنگی»، «قرنطینه» و «حس پنهان» را در دسته اول، «انتهای زمین»، «تنها دو بار زندگی میکنیم»، «چراغی در مه» و «سهم گمشده» را در دسته دوم و «در میان ابرها»، «کتونی سفید»، «شب حورا» و «ستایش» را در دسته سوم قرار داد.
در این بین یک فیلم انیمیشن نیز حضور دارد که به نظر میرسد دستاندرکاران جشنواره بیشتر از هر چیز به دلیل تنوع بیشتر جشنواره بیستوششم، نام «سفر به سرزمین دور» را در بین فیلم اولیها نیز آوردهاند.
فیلم پریسا بختآور که با جرح و تعدیل زیاد از بخش مسابقه خارج و به بخش میهمان فرستاده شد هنوز بهطور قطعی نمایشاش در فستیوال امسال مشخص نشده است.
گفته میشود حجم اصلاحیههای وارده به «دایره زنگی» آنقدر زیاد است که دستاندرکاران این فیلم نتوانستند نسخهای 90 دقیقهای از فیلم را به دفتر جشنواره بفرستند.
بختآور در اولین تجربه سینماییاش با کلی ستاره و بازیگر کار کرده که از این منظر شاید یک رکورد در سینمای ایران به حساب بیاید. فیلمنامه اصغر فرهادی درباره دو جوان است که کارشان نصب دیش ماهواره است.
آنها در یک 24 ساعت وارد یک مجتمع بزرگ میشوند و با انواع و اقسام آدمها روبهرو میشوند. فرهادی سوژه خوبی را برای اولین فیلم همسرش انتخاب کرده، اما «دایره زنگی» به دلیل همین مضموناش فعلاً اجازه نمایش پیدا نکرده است. آنهایی که فیلم را دیدهاند اعتراف میکنند که «دایره زنگی» پرفروشترین فیلم اکران سال آینده خواهد شد. (اگر فیلم روی پرده برود)
حس پنهان
مصطفی رزاقکریمی مستندساز کهنهکار سینما که بیش از دو دهه برای تلویزیونهای اروپایی برنامهسازی میکرده، برای ساخت اولین فیلم بلندش یک سوژه امروزی را انتخاب کرده است.
فیلم درباره زوج جوانی است که به دلیل روزمرگی، زندگی خستهکنندهای دارند اما مرد برای فرار از این زندگی راهی غیرمتعارف را برمیگزیند.
حضور فروتن، کرامتی، پسیانی، ضیغمی و حامد بهداد از نکات قابل فیلم است. مشخص است که رزاقکریمی قصد داشته به غیر روایت یک داستان جذاب گوشهچشمی هم به گیشه داشته باشد. فیلم البته در جشنواره فیلمهای آسیایی که چندی قبل در ژاپن برگزار شد فیلم منتخب تماشاگران لقب گرفت و جایزه ویژه هیأت داوران را برای کارگردانش به ارمغان آورد.
قرنطینه
منوچهر هادی برای به نتیجه رساندن این فیلم تمام مصائب یک فیلم اولی را پشت سر گذاشت.از زمان درخواست پروانه ساخت تا صدور آن و بعد به سرانجام رسیدن فیلم تقریباً یک سال و نیم طول کشید.
هادی حتی در مقطعی از ساخت «قرنطینه» منصرف شد اما سرانجام صدور مجوز ساخت از سوی اداره نظارت و ارزشیابی او و دیگر دستاندرکاران فیلم را به صرافت انداخت، هر طور که شده «قرنطینه» را جلوی دوربین ببرند.
فیلم همان قصه آشنای پسر پولدار و دختر فقیر است که پیش از این در گیشه از سوی تماشاگران جواب گرفته. منتها این بار کارگردان «قرنطینه» دوربیناش را برای مدتی طولانی به یک بیمارستان برده تا داستانهای فرعی فیلم شاخ و برگ بیشتری به قصه اصلی دهند.
ضور چند سکانسی عطاران که با گریمی متفاوت در «قرنطینه» ایفای نقش کرده از نکات جالب توجه فیلم است. این فیلم البته در فهرست فیلمهای رزرو بخش مسابقه نیز قرار دارد.
کتونی سفید
ابراهیم معیری، در حالی «کتونی سفید» را به عنوان اولین تجربه فیلمسازی 35 میلیمتریاش انتخاب کرده که پیش از این با ساخت فیلم ویدئویی «پروانهها بدرقه میکنند» (از جشنواره 3 دوره قبل کودک و نوجوان) پروانه زرین بهترین فیلم را از آن خود کرده بود.
معیری با این پیشینه کاری سراغ جهانگیر کوثری رفت تا از نظر تولید مشکلی نداشته باشد. شاید «کتونی سفید» اگر تهیهکننده دیگری جز کوثری داشت حالا نام باران کوثری در میان بازیگران آن دیده نمیشد.
کوثری نقشی چند سکانسی در فیلم ابراهیم معیری بر عهده دارد که همین کنجکاویها را برای دیدن «کتونی سفید» دوچندان میکند. حسین یاری نقش معلم ورزشی را بازی میکند که با ورودش به شهری کوچک در جنوب کشور ارتباط دوستانهای با دانشآموزان آنجا برقرار میکند. تمام صحنههای «کتونی سفید» در آبادان فیلمبرداری شده و به غیر از حسین یاری و باران کوثری بقیه بازیگران آن از بومیهای جنوب کشور انتخاب شدهاند.
در میان ابرها
روحالله حجازی سابقه دستیاری هیچ کارگردانی را نداشته و تنها به واسطه ساخت چند فیلم کوتاه و ویدئویی پا به عرصه سینما گذاشته است.
طرح یک خطی مسافران رانده شده عراقی که با گاری مجبور به جابهجایی هستند چند سالی در ذهن روحالله حجازی بود. او سرانجام به کمک دوست قدیمیاش محمدرضا گوهری این طرح را تبدیل به فیلمنامهای بلند کرد تا اولین فیلمش را جلوی دوربین ببرد. قصه عشق پسر نوجوانی به دختری زیبا که چندین سال از خودش بزرگتر است میتواند سوژه جالبی برای یک فیلم بلند باشد.
«در میان ابرها» شباهتهای زیادی به فیلم معروف جوزپه تورناتوره (مالنا) دارد. شباهتی که هر علاقهمند به سینما با دیدن دقایقی از فیلم به آن پی میبرد. دلیل حضور این فیلم در بخش سینمای معناگرای جشنواره خیلی روشن نیست.
«در میان ابرها» البته با رأی اکثریت هیأت انتخاب به بخش مسابقه جشنواره راه یافت و جز امیدهای اول کسب سیمرغ بهترین فیلم اول به حساب میآید.
شب حورا
اولین روزهای آغازین جشنواره هنوز فیلمبرداری این فیلم به پایان نرسیده بود و گروه شبانهروز مشغول فیلمبرداری سکانسهای باقی مانده «شب حورا» بودند. بارش برف سنگین در تهران باعث شد گروه از برنامهریزی اولیهشان عقب بیفتند و فیلمبرداری را به مدت 10 روز متوقف کنند.
خلاصه داستان یک خطی «شب حورا» ما را به یاد فیلمهای جادهای آمریکایی میاندازد. دختر و پسر جوانی در یک جاده درگیر حوادث خشونتباری میشوند و این آغاز یک ماجرای تازه است.
اینکه فیلم شهاب ملتخواه در اجرا چگونه از کار درآمده هنوز مشخص نیست. انجام همزمان امور صداگذاری، تدوین و موسیقی باعث شده دستاندرکاران جشنواره «شب حورا» را درجدول نمایش روزهای پایانی قرار دهند. حدیث فولادوند و فاطمه گودرزی شناختهشدهترین بازیگران فیلم هستند.
ستایش
تهیهکنندگی صوری کیانوش عیاری در همین پروژه باعث شد نام او از فهرست داوران بخش مسابقه جشنواره خارج شود.
محمدرضا رحمانی هم برای ساخت این فیلم با موانع بسیاری روبهرو شد تا جایی که به دلیل مشکلات مالی حتی بخشهایی از «ستایش» جلوی دوربین نرفت تا رحمانی با همین بضاعت فیلم اولش را جمع و جور کند. فیلم حدود 6 ماه هم در مرحله فنی متوقف بود و سرانجام با پیشقدم شدن مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی «ستایش» به سرانجام رسید.
با همه این مشکلات هیأت انتخاب فیلم رحمانی را در بخش مسابقه جشنواره پذیرفته؛ نکتهای که خود کارگردان فیلم را هم متعجب کرده است.
انتهای زمین
این فیلم با نام قبلی «چابهار» حدود 2 سال قبل ساخته شده است. ابوالفضل صفاری که پیش از این چند فیلم مستند در جنوب کشور ساخته، برای جلوی دوربین بردن اولین فیلم بلند سینماییاش باز هم لوکیشن مورد علاقهاش را انتخاب کرده است.
«انتهای زمین» یک فیلم مستند – داستانی است که بازیگر اصلیاش 20 سال به صورت بدوی در سواحل خلیجفارس زندگی میکرده. اینکه صفاری چگونه توانسته او را راضی کند که جلوی دوربیناش نقش بازی کند از نکات قابل توجه فیلم است.
گویا ابتدا قرار بوده منطقه آزاد چابهار یکی از حامیان مالی فیلم باشد که با منتفی شدن این موضوع نام فیلم به «انتهای زمین» تغییر کرده است.
فیلم ابوالفضل صفاری البته در فهرست اولین فیلم رزرو بخش مسابقه قرار دارد و احتمال حضور آن در بخش رقابتی زیاد است.