شاه قجری در کوچه اندرونی

همشهری آنلاین ـ سمیرا باباجانپور: حرکت تند زندگی شهری مجال اندیشیدن به ساده‌ترین اتفاقات زندگی شهری را گرفته است. این روزها کمتر کسی به این فکر می‌کند که چرا محله‌ای که در آن زندگی می‌کند فلان اسم و فلان نشان را دارد، مثلاً ساکنان امروزه پونک نمی‌دانند که خیابان معروف پونک که برگرفته از پونه است به دلیل پونه‌های زیادی که در این محدوده می‌رویید انتخاب شد یا در گذشته وقتی محله اکباتان ساخته شد چون در محدوده پارک ارم باغ‌وحش بود به آن واگن خانه یا فیل خانه هم می‌گفتند. محله حصارک هم به این دلیل حصارک نام گرفت که قبلاً دامداران در این محله دام خود رابرای چرا به کوه‌های اطراف می‌بردند و دور تا دور آن را حصارکشی کردند. از آن پس همه آنجا را حصارک صدا زدند. جالب‌ترین و قدیمی‌ترین خیابان‌های منطقه۵ روایت‌های شنیدنی از این دست بسیار دارد.  

غریب‌آباد
توجه به بافت بومی و اصالت محلی پیش از این از جایگاه ویژه‌ای نزد مردم برخوردار بود. غریب‌آباد به جایی می‌گفتند که غریبه‌ها و غیربومی‌ها در آن محل ساکن شده بودند. اهالی کن حاضر نمی‌شدند خانه‌هایشان را به غریبه‌ها بفروشند برای همین مهاجرانی که به کن می‌آمدند مجبور به حاشیه‌نشینی بودند. این محل که امروز از سه‌راه مدرسه تا سر دره را شامل می‌شود زمانی محل سکونت مهاجران وردیجی، حصارکی، فرحزادی، طالقانی و... بوده است.  

میدان پشته
میدان پشته جایی بیرون از محله‌های مسکونی کن بود. امروز همه آن محل تبدیل به خانه‌های کوچک و بزرگی شده‌است. نقل است که سال‌های خیلی دور جنگی در این محل در گرفته و کشته‌های زیادی به جا مانده است، به همین دلیل تا سال‌ها این محل به نام میدان کشته معروف بوده است، اما بعدها تغییر نام پیدا می‌کند و می‌شود میدان پشته. برخی نیز معتقدند که چون این محل خارج از کن بوده به میدان پشته معروف شده، یعنی میدانی که پشت کن قرار دارد.  

کوچه سیدا
کوچه سیدا همان کوچه‌ سیدهاست. به این معنی که زمانی در محله سرآسیاب کوچه‌ای وجود داشته که در آن تعدادی سید زندگی می‌کردند و به همین دلیل نام آن به کوچه سیدا معروف شد. امروز هم این کوچه در لفظ محلی‌ها به نام کوچه سیدا شناخته می‌شود.  

باغ پشته
کوچه باغ پشته کوچه‌ای است که از نزدیکی‌های چهارراه شیدا شروع می‌شود و تا محله سرآسیاب می‌رود. این کوچه روزگاری باغ بزرگی بوده و چون این باغ در بلندی تپه‌ای قرار داشته به نام باغ‌پشته معروف شده است. اگر گذرتان به این کوچه بیفتد هنوز آثاری از باغ‌های قدیم در آن وجود دارد.  

کوچه آب‌انبار
هر محله برای خود یک آب‌انبار داشته تا اهالی محل آب شرب مورد نیاز خود را از آن تأمین کنند. کوچه آب‌انبار که در محله سرآسیاب و بعد از کوچه سیدا قرار دارد روزگاری محل زندگی برخی اهالی این محل بوده و به خاطر نزدیکی به آب‌انبار کوچه باارزشی هم به حساب می‌آمد.  

سردره
به دلیل اینکه کن در کوهپایه بوده دره‌های کوچک و بزرگ زیادی هم داشته و دارد. یکی از این دره‌ها دره زرنو است. می‌گویند سردره محل تجارت و خرید و فروش کالا بود. قدیمی‌ترها یادشان می‌آید که شترهایی به‌صورت کاروان به این محل آورده می‌شدند تا بارهایشان به فروش برود. در واقع سردره بازار روز کنی‌ها بوده که از راه‌های دور هم برای خرید به اینجا می‌آمدند.  

باغ‌شاه
 قدیمی ها گاهی برای بزرگ جلوه دادن هر چیزی یک شاه به آخر اسم‌ها اضافه می‌کردند. باغ‌شا همان باغ‌شاه است که البته اینجا نه باغ پادشاهی بوده و نه پادشاهی به این باغ آمده است. تنها به این دلیل معروف شده که به تعبیری بزرگ‌ترین باغ کن بود. محل این باغ هم نزدیکی‌های امامزاده محمد(ع) است و الان تقریباً چیزی از آن باقی نمانده است. کوچه‌ای هم که از کنار باغ می‌گذشت به کوچه باغ‌شاه یا کوچه امامزاده معروف بود.  

کوچه اندرونی
مشهورترین کوچه کن همین کوچه اندرونی است که سر کوچه درخت چنار بسیار قدیمی‌ قرار دارد. این کوچه که در مرز محله سرآسیاب و میانده قرار دارد به نوعی اندرونی ناصرالدین شاه محسوب می‌شد و این پادشاه قجری برای ییلاق گاهی به اینجا سر می‌زد.