اضطراب ابتلا به کرونا روال عادی زندگی را مختل می کند

همشهری آنلاین/ راحله عبدالحسینی: دکتر «حسین خطیبی» روانپزشک و دکترای علوم ارتباطات اجتماعی معتقد است که در شرایط فعلی ۲۰بار شستن دست ها در روز اختلال وسواس نیست، بلکه ضروری هم هست اما باید حواسمان به ترس بیمارگونه باشد تا اضطراب و ترس بیش از حد روند زندگی روزمره مان را مختل نکند.

صحبت کردن مدام از بیماری و شنیدن اخبار آن از رسانه ها و فضای مجازی گاهی بیشتر باعث ایجاد ترس می شود تا شناخت و پیشگیری از بیماری. چطور باید با این ترس و هراس مقابله کنیم؟
برخی از اطلاعات فضای مجازی اعم از صدا و تصویر شامل باورهای نادرست است که می تواند حال ما را بد کند. این حال بد مثل ویروس بین آشناهایمان منتشر می شود. مدام از رسانه ها درباره شستن دست ها و ضدعفونی محیط اطراف می شنویم. باید در نظر داشته باشیم که حتی ۲۰بار شست و شوی دست عادی است. فردی که تا پیش از این شرایط ۵بار در روز دست هایش را می شست حالا باید ۲۰بار این کار انجام دهد و امری کاملاً لازم و طبیعی است. اما اگر فردی اینقدر برای شستن دستش زمان بگذارد که در روند طبیعی زندگی اش مشکل ایجاد شود به اختلال وسواس مبتلاست، مثلاً نیم ساعت طول بکشد تا دستانش را بشوید. این زنگ خطری است تا افرادی که زمینه اختلال وسواس دارند موضوع را جدی بگیرند و برای بهبود شرایط خود و غلبه بر فوبیا دارودرمانی را نزد پزشک خود آغاز کنند. اگر ترس ما از میزانی که باید باشد بیشتر شود یعنی ترس افراطی یا هراس داشته باشیم به طوری که زندگی مان مختل شود باید به متخصص، مراجعه و راهکار طلب کنیم.
یعنی ترس از این بیماری تا حدی طبیعی است؟
ترس در اصل یک علامت یا یک هشدار است که همه ما در طول زندگی با آن در ارتباطیم و بارها تجربه کرده ایم . غم، شادی، خشم و ترس ۴احساس اصلی انسان است. ترس در برابر خطر مشخص و معلوم مثل برخورد با خودرو یا ترس از بیماری وجود دارد و برای این است که عملکرد مغز، ما را از خطرات حفظ کند و ضامن بقای ما باشد. 
اضطراب چطور؟ یا استرسی که این روزها با آن دست وپنجه نرم می کنیم هم طبیعی است؟
اضطراب منشأ مشخص و معلومی ندارد و به موضوع خارجی برنمی گردد. احساس ناخوشایندی است که به درون ما برمی گردد. علت اضطراب هم این است که بتوانیم از بروز خطر جلوگیری کنیم. علائم بالینی مثل تپش قلب، تعریق و احساس بیقراری به ما دست می دهد. وقتی مضطربیم، هم آگاهی از تغییرات جسمی داریم و هم آگاه هستیم که ترسیده ایم. حس ناخوشایند اضطراب هم این است که شرم داریم کسی بفهمد ما مضطرب هستیم. در این شرایط اخبار مربوط به بیماری، گرفتاری ها و حرف های دیگران ما را می ترساند و مضطرب می کند. این ترس بیشتر از آن میزانی است که باید بترسیم. بنابراین دچار هراس یا در حالت شدیدتر فوبیا می شویم. اطلاعات زیاد و ناکافی و ناکاملی درباره بیماری می گیریم و باعث می شود بترسیم. گاهی این ترس تبدیل به هراس و گاهی تبدیل به وسواس می شود. بیماری ذاتاً یک  محرک ترس آور است. بیماری حاصل از ویروس کرونا هم به علت سرایت بسیار بالا و راه درمان ناشناخته طبیعتاً ترس آور است و سبب اضطراب می شود. 
 اضطرابی که پیوسته و طولانی شود چه تأثیر منفی روی عملکرد روزمره ما دارد؟
وقتی اضطراب و هراس داریم یعنی دچار ترس نامعقول و ناهمخوان هستیم که قابلیت های مغزی را مختل می کند.  ترس نامعقول قابلیت های کنترلی ما را پایین می آورد. مثلاً حواسمان هست که دستمان را بشوییم. اما یادمان می رود که نباید به صورت و چشمهایمان بمالیم. اضطراب باعث کاهش تمرکز می شود. یادمان باشد که استرس ایمنی بدن را کم می کند. 
از دیدگاه شما برای کاهش اضطراب فردی در شرایط بحرانی چه باید کرد؟
با ذکر منبع اطلاعات را منتشر کنیم. کسب اطلاعات از منبع درست باعث کاهش هراس می شود. فیلم های نامعلوم که صحت آنها تأیید نشده اوضاع ترس ما را بدتر می کند. ترس و هراس اطرافیان را درک کنیم. هراس با یک کلمه «نترس» یا «از چی می ترسی» حل نمی شود. پرخاش نکنیم. دعوا کردن با کسی که هراس دارد اوضاع را بدتر می کند. راه درمان برای افرادی که ترس زیادی را تجربه می کنند یا حتی فوبیای قطعی دارند درمان های شناختی است.