کاهش آلودگی هوای شهرها و توسعه حملونقل عمومی شبیه باشد، صرفا یک ابلاغ دولتی برای افزایش منافع انحصاری خودروسازان داخلی را به ذهن متبادر میکند.
در فرضی خوشبینانه میتوان متصور بود که ابهامات و شگفتیها صرفا ناشی از غیرکارشناسی بودن طرح و فقدان مداقه کافی درباره جوانب فنی آن است؛ اما فرض بدبینانه، بر آنچه ذکر شد، تأکید میکند.
در این طرح مقرر شده است که خودروهای وارداتی با ظرفیت بیش از 1300 سیسی و خودروهای تولید داخل با ظرفیت بیش از 2 هزار سیسی از بنزین یارانهای محروم شوند.
نکته این است که بیش از 90درصد خودروهای وارداتی ظرفیت افزون بر مقدار اعلام شده و حدود 90 درصد خودروهای تولید داخل ظرفیت کمتر از مقدار مذکور را دارا هستند.
بنابراین، با اجرای طرح عملا 90 درصد خودروهای وارداتی از بنزین یارانهای محروم و 90درصد خودروهای تولید داخل همچنان بهرهمند از این یارانه عمومی خواهند بود.
نتیجه کاملا مشخص است؛ طی هفتههای آینده قیمت خودروهای وارداتی کاهش مییابد و خودروهای تولید داخل که از پشتوانه یک انحصار نیرومند دولتی برخوردارند، همچنان گران و گرانتر خواهند شد.
ایراد فنی و کارشناسی موضوع این است که قطعا طراحان طرح جدید سهمیهبندی، خود واقفند که حجم موتور فقط یکی از مؤلفههای تعیین میزان سوخت است و در کنار آن مسئله راندمان سوخت موتور نیز همانقدر تأثیر دارد.
از این جهت، با اطمینان میتوان گفت اغلب موتور خودروهای استاندارد خارجی حتی با حجم 2 هزار سیسی قطعا مصرف سوختی کمتر از خودروهایی مثل پژو آردی، پژو 405، سمند و حتی پراید دارند.
قابلتوجه است که باتوجه به افزایش جهانی قیمت بنزین در 10 سال گذشته، عمده تمرکز شرکتهای خودروسازی بر تولید خودروهایی با راندمان سوخت بالاتر بوده است. به همین خاطر، حتی نسل جدید خودروهای صحرایی (2 دیفرانسیل) با حجم موتور 2 هزار سیسی وارد بازار شدهاند.
درحالیکه قاعدتا از یک خودروی صحرایی انتظار میرود دستکم 3 هزار سیسی حجم موتور داشته باشد، اما با ارتقای دانش فنی خودروسازی در جهان و افزایش راندمان سوخت، اکنون میتوان گفت یک خودروی استاندارد امروزی حداقل 50 درصد افزون بر مابازای خودروی مشابه 10 سال پیش خود، راندمان سوخت دارد؛
یعنی فیالمثل خودروی جدیدی با حجم موتور 1500 سیسی ضمن برخورداری از شتاب و قدرت بیشتر، مصرف سوخت و آلایندگی کمتری از یک خودروی 2 هزار سیسی دارد که فناوری آن متعلق به 10 سال پیش است.
ماجرا وقتی جالب میشود که بدانیم پرشمارترین خودروهای تولید داخل اغلب فناوری بسیار قدیمیتر از میزان یاد شده دارند.
(فناوری پژو 405 و سمند متعلق به دستکم 20 سال پیش، پراید 15 سال پیش و پژو آردی و پیکان وانت حدود 40 سال قبل است!) این خودروها که جملگی راندمان سوخت بسیار پایین دارند، اصطلاحا «مستعمل آکبند» نامیده میشوند؛
یعنی کالایی که حتی در لحظه تولید نیز متعلق به گذشتههای دور بوده و فناوری آن با فناوری روز قابل مقایسه نیست.
ممکن است گفته شود که طرح جدید سهمیهبندی با هدف تقویت تمکن انحصار نیرومند خودروسازان داخلی ارائه و تصویب شده است، که در این صورت میتوان گفت قطعا طرح موفقی خواهد بود.
اما ربط دادن آن به موضوعاتی مثل کاهش مصرف سوخت و تعدیل یارانههای عمومی و کاهش آلودگی هوا، البته کملطفی به شعور مخاطبان است.