در روز نهم یک سهامدارخصوصی سهام را به قیمت هزارو 300 میلیاردو 640 میلیون تومان می‌خرد. این رقابت باعث می‌شود تا قیمت اولیه 84 درصد رشد کند.
رقابت در روز اول به نرخ هزارو90 تومان آغاز شد و در روز نهم به قیمت 2 هزارو 40 تومان فروخته شد؛ این رقابت اولین خصوصی‌سازی واقعی لقب می‌گیرد.
سکانس دوم:
چند روز پس از عرضه سهام فولاد خوزستان، 5 درصد سهام شرکت پالایشگاه نفت اصفهان برای اولین بار در بورس عرضه می‌شود.
مدیران پالایشگاه‌اصفهان می‌گویند: سهام این شرکت بین 4 تا 5 میلیارد تومان می‌ارزد در این روز از مجموع 208 میلیون سهم(5 درصد) در مجموع 194 میلیون سهم به قیمت 580 تومان به فروش می‌رسد که 4/5 میلیون سهم از این میزان در همان روز باطل می‌شود.
فردای آن روز بخش دیگری از سهام شرکت برای فروش عرضه می‌شود؛خریداری وجود ندارد، سهام روی میز می‌ماند، تعدادی از خریدارانی که روز گذشته سهام را خریده بودند سهام خود را برای فروش روی میز می‌گذارند صف سهام در روز دوم به جای خرید، تبدیل به فروش می‌شود.
سهامداران 19 میلیون سهمی را که دیروز خریده بودند برای فروش عرضه کردند.
چرا چنین اتفاقی رخ داد؟
در طول 2 هفته گذشته 2 روی سکه از خصوصی‌سازی نمایش داده شد.در عرضه اول سهام شرکت فولاد خوزستان به نحو کاملا راضی کننده‌ای به یک کار آفرین بخش خصوصی به قیمتی نزدیک به 1400 میلیارد تومان فروخته شد اما در عرضه دوم که درست چند روز پس از این عرضه انجام شد خصوصی‌سازی کاملا ناکام بود و با وجود اذعان بسیاری از کارشناسان مبنی بر سود آور بودن سهام پالایشگاه اصفهان عرضه این سهم موفقیت آمیز نبود.
این در شرایطی است که روند صعود شاخص‌ها ی بورس هم از اردیبشت ماه تاکنون متوقف نشده و بازار این روز‌ها داغ داغ است. حتی به گفته مسئولان بورس در طول چند ماه گذشته پول‌های جدیدی وارد بازار شده است.
حتی منوچهر آقانژاد مدیرعامل پالایش نفت اصفهان در توصیف پتانسیل‌های این شرکت به سهامداران بازار سرمایه گفته بود: با بهره برداری از طرح‌های توسعه تولید فرآورده‌های با ارزش، 2تا3 برابر افزایش خواهد یافت.
نتیجه اینکه در پایان، این ناکامی زمینه اعتراض وزارت نفت را نیز به وجود آورد و باعث شد، کارشناسان این وزارتخانه با تشکیل جلسه به نحوه عرضه خصوصی‌سازی اعتراض کنند. کارشناسان معتقدند: قیمت سهام باید از نرخ پایین تری آغاز می‌شد تا رقابت خوبی شروع شود و شدت بگیرد.
چند سؤال
آیا نحوه عرضه اولیه سهام مشکل دارد؟آیا شفاف نبودن اطلاعات ارائه شده منجر به بروز چنین رویدادی شد؟آیا نحوه قیمت گذاری و کارشناسی قیمت درست نبوده است؟آیا بازاریابی و تبلیغات خوبی برای سهم انجام نشده بود؟این سؤالات و چندین پرسش دیگر از سؤال‌هایی هستند که فعالان بازار از خود می‌پرسند.
در بررسی 2 واگذاری اخیر می‌توان به چند نکته پی برد. اول اینکه سهامداران نسبت به سهام فولاد خوزستان به‌دلیل حضور یک ساله اش در بورس شناخت بیشتری داشتند به همین دلیل خریداران زیادی در جریان رقابت 9 روزه شرکت کردند اما شرکت پالایشگاه نفت اصفهان در حال معرفی به بازار بود.
دوم اینکه اغلب فعالان بازار به روند ارائه اطلاعات و شفافیت اطلاعاتی شرکت‌های دولتی معترض هستند. همچنین سهامداران عمدتا ازبروز تصمیمات یک شبه دولتی که زمینه ریزش سهام را فراهم می‌کند واهمه دارند زیرا سابقه واگذاری سهام شرکت‌های دولتی در گذشته نشان داده که پس از واگذاری سهام تصمیماتی اتخاذ می‌شودکه برای شرکت‌ها مضر است و زمینه افت قیمت سهام را به وجود می‌آورد.
کارشناسان و فعالان بازار تحلیل‌های متفاوتی را در این باره و در پاسخ به سؤالات دارند.
برخی نیز معتقدند روش عرضه اولیه سهام شرکت‌های دولتی باید تغییرکند.
تعهد پذیره نویسی
مدیرعامل کارگزاری بانک کشاورزی نظر دیگری نیز دارد. او بهترین روش عرضه در بورس را تعهد پذیره نویسی می‌داند و می‌گوید: در این روش خریداران و بازار اطمینان دارند که سهم تعهد شده روی میز نخواهد ماند.
او با بیان اینکه انجام کشف قیمت با ایجاد سهام شناور آزاد در یک تاریخ اشتباه است پیشنهاد کرد: اگر در عرضه اولیه هیچگونه سهمیه‌بندی بین کارگزاران صورت نگرفته و هر کس که بالاترین سفارش را وارد کرده بتواند میزان سهام مورد نظر خود را خریداری کند سهم برای مدت کوتاهی کشف قیمت می‌شود.
همچنین شرکت عرضه‌کننده تعهد دهد که در 6 ماه آینده سهم به سهام شناورمعین
دست یابد.با تشکیل شرکت‌های تامین سرمایه روش تعهدپذیره نویسی را جدی گرفته و اجازه دهیم بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری از این روش استفاده کنند.
کشف قیمت
حسن قالیباف اصل مدیرعامل سرمایه‌گذاری امید هم می‌گوید: به‌دلیل محدودیت ذاتی موجود به واسطه وجود نداشتن مؤسسات تامین سرمایه و یا بانک‌های سرمایه‌گذاری همچنان روش قیمت‌گذاری حراج برای کشف قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد در حالی‌که در بازارهای پیشرفته دنیا استفاده از این روش برای کشف قیمت بعید است.
او پیشنهاد می‌کند: اگر شرکت در خارج از بورس ثبت سفارش انجام دهد و تعهد
پذیره نویسی توسط مؤسسات تامین سرمایه صورت گیرد سالم‌ترین روش از نظر کشف قیمت خواهد بود که برای این منظور سازمان بورس باید آیین‌نامه مورد نیاز را استخراج کند.
اطلاعات شفاف نیست
حسین خزلی خرازی معتقد است: سهام پالایشگاه اصفهان بیش از میزانی که قیمت گذاری شد، ارزش دارد اما تعلل در ارائه اطلاعات باعث شد تا سهام این شرکت به درستی فروخته نشود.
مدیر عامل کارگزاری بانک کشاورزی می‌گوید: برخی اخبار پیش از عرضه سهام پالایشگاه اصفهان در بورس زمینه کاهش قیمت فروش این سهم را به وجود آورد.
او حتی اعتقاد دارد ممکن است موارد عمدی در ارائه نکردن شفاف اطلاعات وجود داشته باشد.
به نظر می‌رسد یک جریان به‌صورت هدفمند قصد خراب کردن سهم را پیش از عرضه داشت و این مورد نه تنها در مورد پالایشگاه اصفهان بلکه در مورد برخی دیگر از شرکت‌ها نیز دیده شده است.
