هیدگر اگزیستانسیالیست نیست اصلاً فلسفه هیدگر را میتوان گفت که به یک معنی نه فلسفه غربی و نه قرون وسطایی است. تفکر هیدگر Existenzphilosophie هم نیست، مثل یاسپرس. خود او در این اواخر تصریح کرده است که کلمه اگزیستانسیالیسم رفت و من الاغم از کرّگی دُم نداشت.اگزیستانسیالیسم که هیچ، Existenzphilosophie هم نیست.
حالا ببینید این مردک فاقد ذکر و فکر کارتیه لاتنی فرانسوی، سارتر، یک کلمه آورده «اصالت وجود». آخر خسن و خسین هر 3خواهران مغاویهاند! اگزیستانس وجود نیست. تازه مذهب و مکتب اصالت وجود است که مکتب و اصالت آن را هم قورت دادهاند، قول به اصالت وجود گفتهاند. اگزیستانسیالیسم مذهب اصالت وجود هم نیست. باید توضیح کنم که اگزیستانس در مملکت ما چه بوده و چیست.
هر کس برای توضیح اگزیستانس میگوید انسان پرتاب شده. از کجا پرتاب شده؟ این کلمه چیست؟ سروصدای هیدگر بر سر این «طرح» ژان پل سارتر بلند شد که کی من گفتم عالم مطرح به طرح من است. این من هستم که طرح هر چیز میکنم؟ کجا من گفتم که وجود و عدماعتباری است و این منم که وجود را طرح میکنم؟ مسئله دقیق تقدیر و افتادگی است. انسان افتاده در عالم و بیعالمی است. مقدرّ انسان افتادگی است. ابیات خواجه را در باب افتادگی بخوانیم. اصل معنی قَدَر cadere، یعنی افتادن است. هیدگر خود توضیح کرده است و رسالهای دارد که در آن یک فرانسوی از او سؤال کرده که آیا میشود از نو به لفظ اومانیسم معنی داد. هیدگر میگوید دیگر محال است. دوره اومانیسم و نئواومانیسم تمام است. اومانیسم اصلاً اصالت ناس است.
میخواهم در نظر عام و شامل که غیر از کلیگویی و جزئیگویی و کلیبافی و جزئیبافی طرح مطلب کنم، ولی گاهی اشاره به مصادیق لازم است. اصالت ناس چیست؟ مگر العیاذ بالله قرآن تابع کارتینه لاتن و اگزیستانسیالیسم ژان پل سارتر یا اگزیستانسیالیسم مارکسیسم یا اگزیستانسیالیسم کلیسای مسیحی 400 سال است؟ اصالت ناس چیست؟ بارها گفتهام و باید با صدای بلند فریاد زد که اگزیستانسیالیست دنیای غرب چه اگزیستانسیالیستی است. حوالت تاریخی غرب بدانسان که ما فعلاً با آن مواجه هستیم، مذهب اصالت نسناس است، مذهب اصالت قِرَدِه خاسئین است. پرتاب شده چیست؟ من نمیخواهم بگویم کتابهایی که راجع به اگزیستانسیالیست نوشته شده است، چیست و چه اشخاصی این کتابها را ترجمههای بیمعنی فاقد ذکر و فکر کردهاند.
جوانها تقصیر ندارند. این سو و آن سو حتی قم میروند. اینکه میگویند انسان پرتاب شده چیست؟ لغت را عرض کردم. در این عصر پایان تاریخ بلبله بابلی زبان همینطور کلمات را بیتوجه ترجمه میکنند و به کار میبرند. باید از نو پرسش شود که این زبان و ترجمه امروزی از اول مشروطه تا امروز نشانه چیست؟ الآن داریم به روایات، احادیث، کلمات و قرآن میرویم. زبان ما دارد جان میگیرد.
بر حسب عادت هم بعضی از الفاظ هست که شاید بنده به بعضی از این کلمات و الفاظ اشاره کنم تا ببینیم در این آخر الزمان تاریخ وضع این ترجمههای فاقد ذکر و فکر و بارها گفتهام چغندری و شلغمی چگونه است؟ عرایضم در این جلسه تمام شد و همه را به ظل ممتدالله و دوام به این ظلّ میسپارم. ظل ممتدالله بر سر همه باد!