کلید واژه گمشده

 «جیم» مثل جیک جیک گنجشک‌هایی که لابه‌لای هیاهوی ماشین‌ها گم شده  یا هلهله جوانه‌های درخت در بهار که هیچ وقت شنیده نمی‌شود. اما نه هیچ کدام این مثال‌ها برای ما که پایتخت نشینیم و در میان مشتی آهن و دود فراموش شده‌ایم ملموس نیست پس بهتر است نقطه را ته این خط رها کنیم و دنبال مثال بهتری بگردیم.
«جیم» شاید جمله‌هایی باشد میان تنه دو عابر که در  گیجگاه آسفالت فرود می‌آید می‌شود شکل یک نزاع خیابانی یا جر جر لاستیک یک ماشین فرسوده که باید زودتر از اینها از رده خارج می‌شد.
«جیم» جمعیتی است که شهر زیر فشار رفت و آمد آنها گم شده است و کم کم دارد فراموش می‌شود. اما جمعیت همان کلید واژه گم شده‌ای است که 20سال  زیر فشار آن شهر بدون طرح و برنامه مانده است.
لطفاً این سطر را با دقت بخوانید تا خطوط بالا را بهتر متوجه شوید: «تهران، 20 سال را بدون طرح و برنامه مشخص شهری پشت سر گذاشته و متأسفانه طی این مدت، ساخت و ساز و توسعه پایتخت به عنوان یکی از مهمترین نمودهای حیات شهری، به امری سلیقه‌ای تبدیل و در دوره‌ای از مدیریت شهری، تراکم آزاد و دوره‌ای دیگر متوقف و موجب بروز نابسامانی‌هایی در این راستا شد.»
خوب که فکر کنید متوجه می‌شوید ساخت و ساز بی‌رویه در پایتخت به خاطر همان واژه جمعیت است نه چیز دیگر. در واقع تهران برای تأمین خواسته‌های ساکنانش و برای رهایی از انفجاری که انتظار او را می‌کشد نیازمند این حرکت بوده کما اینکه در این مدت هرچه جلوتر آمده روند رو به رشد آن سریع‌تر شده است.
اقدامات شورای شهر تهران
سرانجام شورای شهر تهران برای پایان دادن به این وضعیت وخیم تهران، تصمیم به تهیه طرح جامع و تفصیلی تهران گرفت و در سال 83 با امضای تفاهمنامه شهرداری و وزارت مسکن مقرر شد تا طرح جامع شهری تهران برای افق 1400 تهیه شود، اما از آن زمان تاکنون طرح در دالان‌های بررسی‌ها و گاهی بروکراسی‌های اداری برای رسیدن به برخی نتایج‌ گیر افتاده است.
با گذشت حدود دو سال از زمان آغاز تهیه طرح رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران خردادماه سال جاری، از اتمام تهیه طرح جامع تهران خبر داد و اعلام کرد که نتایج این طرح در جلسات کارگاهی، اعلام و مورد بررسی و نقد قرار می‌گیرد.
پس از هفته برگزاری جلسات کارگاهی اختتامیه این جلسات با حضور وزیر مسکن و شهرسازی و شهردار تهران برگزار و مقرر شد که پس از بررسی این طرح در شورای شهر تهران جهت تصویب به شورای عالی شهرسازی ارائه شود.
هم اکنون پس از خروج طرح از این مرحله و قبل از ارائه آن به دستگاه ذیربط، کارشناسان معتقدند طرح جامع که با هزینه‌های میلیاردی تهیه شده، دارای ایراداتی بوده و در زمینه ترافیک، زلزله، احیای بافت‌های فرسوده، مدیریت بحران و محیط زیست که معضلات اصلی تهران به شمار می‌روند، برنامه مشخصی تعریف نکرده است.
به اعتقاد کارشناسان اگر نسخه طرح جامع تا سال 1400 برای تهران پیچیده شود، نه تنها شاهد حل مشکلات نخواهیم بود، بلکه بر مشکلات و معضلات نیز اضافه خواهد شد.
در حال حاضر شورای شهر تهران علیرغم برگزاری بیش از 15جلسه غیرعلنی جهت بررسی طرح جامع هنوز هیچ موضعی را اعلام نکرده تا اینکه اخیراً خسرو دانشجو، مخبر کمیسیون توسعه و عمران شورای شهر تهران در جلسه علنی شورای شهر اعلام کرد که این طرح دارای اشکالات و ایرادات فراوانی است.
طرح جامع شهر تهران بی‌امضا
شورای شهری تهران علیرغم این که شهرداری لایحه طرح جامع را ارائه نکرده به منظور اطلاع از بخش‌های مختلف و تسریع در روند تصویب بررسی را آغاز کرده است.
به گفته وی ارائه طرح جامع شهر تهران به مراجع بالاتر نادرست است؛ چرا که شورای شهر هنوز به نتیجه نرسیده و اگر اختلافی هم بین شورا و سایر دستگاه‌های مسئول باشد و رفع نشود، این اختلاف، تبدیل به گره کوری می‌شود که باز کردن آن بسیار سخت خواهد بود.
مخبر کمیسیون فنی و عمران شورای شهر تهران عدم ارائه لایحه طرح جا مع تهران از سوی شهردار و ادعای مسئولان و مشاورین طرح مبنی بر بررسی آن در سایر مراجع قبل از تصویب شورا را اولین ایراد این طرح دانست و افزود: طرح جامع علاوه بر این ایراد، دارای اشکالاتی در محتواست؛ چرا که براساس این طرح، رشد جمعیت در تهران باید کنترل شود و یکی از راه‌حل‌های آن محدویت‌ در ساخت‌‌وسازها اعلام شده است.
وی با اشاره به اینکه کنترل رشد جمعیت بدین شیوه بسیار اشتباه است تأکید کرد که اگر این ایراد رفع نشود، معلوم نیست که طرح جامع شهری تهران اجرایی شود.
دانشجو با بیان اینکه ساخت و ساز هیچ تأثیری در کاهش یا افزایش جمعیت ندارد، افزود: در دوره‌های مختلف مدیریت شهری ساخت و ساز از افزایش و کاهش برخوردار بوده اما آمارها نشان می‌دهد این مسأله تأثیری در جمعیت نداشته است به طوری که در برهه‌ای از زمان ساخت و ساز کاهش یافت؛ اما از میزان جمعیت کاسته نشد.
عضو شورای شهر تهران اظهار داشت: رشد جمعیت، دلایل بسیار زیادی دارد که ساخت و ساز شاید کمتر از یک درصد در آن مؤثر بوده و حتی این میزان هم قابل اغماض است؛ اما متأسفانه در طرح جامع شهر تهران، به 99درصد دلایل رشد جمعیت بی‌توجهی شده و تنها به کمتر از یک درصد آن پرداخته شده است.
دانشجو، بحث کنترل جمعیت را از اختلاف نظرهای اساسی وی و سایر اعضای شورای شهر و کارشناسان در طرح جامع شهر تهران بیان کرد و گفت: معتقدیم که رشد جمعیت باید روال طبیعی را طی کند و بر همین اساس بنا بر تقاضای جمعیت، فضاهای خدماتی، رفاهی، مسکونی و... نیز فراهم و برای کنترل جمعیت تهران، راهکارهای دیگری اندیشیده شود.
وی افزود:از هم اکنون تا سال 1400 طرح جامع باید میزان رشد طبیعی جمعیت تهران را پیش‌بینی کرده و راه‌حل‌هایی برای تأمین فضاهای مورد نیاز خدماتی، آموزشی و رفاهی ارائه کند، نه این که با اعلام محدودیت در ساخت‌و سازها برای کنترل جمعیت، آشفتگی را در قیمت مسکن ایجاد کند.
به اعتقاد دانشجو، برای کنترل رشد جمعیت باید به شرایط کشور و بسیاری دلایل دیگر که منجر به رشد جمعیت در تهران می‌شود، توجه و خارج از تهران با اتخاذ تصمیماتی در مجموعه کشور جمعیت را کنترل و یا کم کرد.
محل اختلاف کجاست؟
کلید واژه«جمعیت» محل اختلاف اعضای شورا با مشاورین طرح جامع است.
وی کنترل رشد جمعیت را یکی از اختلافات اساسی شورای شهر با مشاورین طرح جامع اعلام کرد و گفت: جمعیت در بسیاری از لایه‌های شهر همچون میزان سرانه فضای سبز، فرهنگی، آموزشی، ساخت و ساز و  واحدهای مسکونی. تأثیرگذار است لذا شورای شهر در کلید واژه‌ یعنی بحث جمعیت با مشاورین طرح جامع اختلاف نظر دارد؛ بنابراین در تراکم پایه، الگوی ساخت و ساز، سرانه مسکونی و... نیز به تبع آن اختلاف نظر داریم.
دانشجو تصریح کرد: پس از برگزاری جلسات متعدد جهت بررسی طرح جامع در شورای شهر تهران، هنوز اعضای شورا با مشاورین طرح جامع به همزبانی نرسیده‌اند و تا زمانی که ایرادات رفع نشود، به تصویب نهایی نمی‌رسد.
مخبر کمیسیون فنی و عمرانی شورای شهر تهران با تأکید بر اینکه طرح جامع شهری تهران نباید بدون بررسی کارشناسی و با عجله به تصویب برسد، افزود: پیچیدن این نسخه برای تهران مشکلات زیادی را ایجاد می‌‌کند.
دانشجو گفت: در تلاشیم تا با برگزاری جلسات فوق‌العاده با سرعت منطقی، این طرح را تا پایان فعالیت شورای شهر دوم به تصویب برسانیم؛ اما لازمه آن این است که مشاوران طرح جامع، مقاومت غیرمنطقی نداشته باشند؛ در غیر این صورت تصویب آن به شورای شهر سوم موکول می‌شود.