همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: آبان ماه سال ۱۳۴۱، دولت وقت تصمیم گرفت تا برای کنترل بار ترافیکی، راه مناسبی برای اتصال تهران و کرج بسازد، راهی که امروز با عنوان اتوبان تهران – کرج و آن زمان با نام شاهراه تهران – کرج از آن یاد می‌شد. اتوبان تهران- کرج بیش از نیم قرن پیش برای تردد هر ساعت چهار هزار خودرو یعنی در بدترین حالت روزانه ۹۶ هزار خودرو ساخته شده بود، اما اکنون طبق آمار پلیس راهور روزانه بیش از ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار خودرو در آن تردد دارند.
به همین منظور، هیات دولت در هفتم آبان سال ۱۳۴۱، جلسه‌ای در کاخ نخست وزیری تشکیل داد و بعد از تصمیم‌گیری کلنگ اولین اتوبان ایران (کرج به تهران) بیستم فروردین ۱۳۴۲ هجری شمسی به زمین زده شد. طرح این اتوبان شامل احداث یک شاهراه بود که دارای چهار خط عبور بوده و در شمال جاده فعلی قرار گرفته و عرض کلی آن با حریم لازم در طرفین راه،۷۶ متر در نظر گرفته شده تا در آینده در صورت ضرورت توسعه بیشتر، راه به شش خط عبور تغییر کند.
با مذاکره و مشاوره با شهرداری تهران، اتوبان مورد نظر از فاصله هزار و ۴۰۰ متری شمال سه راه مهرآباد در امتداد جاده شمالی – جنوبی باغ فیض و از شمال باغات کاروانسرای سنگی و دو قریه کلاک و گرمدره گذشته و در کیلومتر ۳۱۹۰۰ راه فعلی کرج را قطع کرده و به سمت جنوب کرج منحرف شده و از مقابل تاسیسات سازمان ذوب آهن گذشته و به سمت جاده قزوین امتداد می‌یابد. نزدیک به چهار سال و یک ماه بعد از آن تاریخ، احداث آن به پایان رسید. بر این اساس، هزینه ساخت اتوبان ۶۲ میلیون تومان شده بود.
بزرگراه ۴ بانده(۲ باند رفت و ۲ باند برگشت»
روزنامه اطلاعات در گزارشی به تاریخ آذر ماه سال ۱۳۴۵، از اتمام این راه می‌نویسد: «کار ساختمان اتوبان کرج به اتمام رسید و پل نیمه‌تمام آن در محل تلاقی شاهراه جدید با جاده قدیم ساخته شد و ماموران اکنون مشغول سیم‌کشی، نرده‌کشی و خط‌کشی اطراف و وسط جاده هستند تا کمیسیون راه مجلسین(مجلس شورای ملی و مجلس سنا) رقم باج راه را تصویب کند و از این شاهراه اجازه عبور داده شود. در نهایت، پس از پایان ساختن راه، وزیر راه وقت با قطع نوار سه رنگ شاهراه تهران - کرج را افتتاح کرد.»
مهندس حسن شالچیان وزیر راه در نطق افتتاح اتوبان تهران-کرج در اردیبهشت سال ۱۳۴۶ گفت: «عرض آن ۲۸ متر است و بوسیله یک سکوی ۴ متری به دو قسمت تقسیم و هر قسمت برای عبور یکطرفه در نظر گرفته شده است بنابراین جمعا ۴ ردیف وسیله نقلیه در دو طرف به آسانی رفت و آمد خواهند کرد. همچنین در کنار هر قسمت یکطرفه پیاده‌روهایی به عرض ۴ متر منظور شده است. برای اینکه راه ارتباطی ساکنان دو طرف اتوبان قطع نشود. تعداد ۲۰ پل هوایی و زیر زمینی و راه انشعابی ساخته شده و این روش راهسازی که در جاده‌های اتوبان معمول و بهترین وسیله جلوگیری از تصادف وسائط نقلیه است.»
۱۰ ریال عوارض برای عبور از اتوبان
اتوبان تهران- کرج جدا از اینکه نخستین شاهراه کشور محسوب می‌شود ویژگی خاص دیگری هم داشت و آن عبور و مرور با پرداخت عوارض بود؛ تحولی که طبق مصوبه مجلس شروع شد. درمصوبه مجلس آمده است: «این راه جهت عبور ماشین‌های سواری اختصاص خواهد داشت و برای عبور هر یک اتومبیل مبلغ۱۰ ریال اخذ می‌شود، مبالغ مذکور از طرف مأموران وزارت دارایی که در کیوسک‌ها مستقر هستند وصول خواهد شد، اعمال مقررات راهنمایی و رانندگی نیز بعهده پلیس راه واگذار شده است.»
اما ماجراهای عبور و مرور در اتوبان تهران- کرج به‌همین نقطه افتتاح ختم نشد و تازه این شروع همه چیز بود، زیرا رانندگان از همه جا بی‌خبر و اتوبان ندیده آداب استفاده از این شاهراه را نمی‌دانستند و همین شد که وزارت راه دستورالعمل رانندگی در اتوبان را با رسم شکل در روزنامه‌ها منتشر کرد. مثلاً در بخشی از این دستورالعمل نوشته شده"در اتوبان کلیه خیابان‌ها و راه‌های فرعی یا از بالا یا از زیر اتوبان عبور داده شده‌اند و با این ترتیب شما با خیال راحت بدون اینکه با راهی تقاطع هم سطح داشته باشید، حرکت می‌کنید. هیچگاه به جز تقاطع که مشخص شده به اتوبان وارد نشده یا از آن خارج نشوید.
نظر شما