چرا پوست دچار عفونت قارچی می‌شود؛ آیا قارچ‌های پوستی خطرناک هستند؟

همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: پوست معمولاً در برابر عفونت به عنوان سدی مؤثر و محافظ عمل می‌کند. با این حال ممکن است هرگونه آسیب یا شکستن لایه‌های سطحی آن به عوامل زیادی از جمله قارچ‌ها اجازه دهند عفونت ایجاد کنند.

قارچ‌ها موجودات کوچکی مانند کپک هستند که در همه جا از جمله هوا، آب و بدن انسان قرار دارند. حدود نیمی از قارچ‌ها مضرند و اگر یکی از قارچ‌های مضر روی پوست قرار بگیرد می‌تواند باعث عفونت قارچی شود که اغلب خود را به شکل بثورات پوستی نشان می‌دهد که تولید خارش می‌کنند.

هر کسی ممکن است دچار بثورات قارچی شود. اما عفونت‌های سطحی پوست و ناخن شایع‌ترین شکل این عفونت هستند که گاهی افراد سالم را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

اما معمولاً کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند یا تحت شیمی درمانی هستند، آنتی بیوتیک‌های طولانی مدت یا با دوز بالا مصرف می‌کنند، اضافه وزن یا دیابت دارند، زیاد عرق می‌کنند یا از یک محصول جدید مراقبت از پوست استفاده می‌کنند بیشتر در خطر ابتلا به این گونه مشکلات قرار دارند.

تشخیص قارچ پوستی از ضایعات پوستی

دکتر خلیل صداقت پیشه، متخصص پوست و مو و زیبایی درباره علل بروز  قارچ  های پوستی می‌گوید:  «گاهی بعضی عوامل مضر از جمله موجودات ریز میکروسکوپی، بدن انسان را برای ادامه حیات خود مورد حمله قرار می‌دهند و تلاش دارند در آنجا زندگی کنند. این موجودات شامل میکروب‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها و قارچ‌ها هستند.

در بسیاری موارد افراد با دیدن یک ضایعه پوستی فکر می‌کنند مبتلا به قارچ پوستی شده‌اند؛ در حالی که در بیشتر موارد این گونه نیست.

یعنی قارچ‌ها آن گونه که به نظر می‌رسد شایع نیستند. در واقع آن‌ها موجوداتی هستند که بنابر عامل ایجاد کننده و همچنین محلی که انتخاب و آن را مبتلا می‌کنند برای آن‌ها نام خاصی در نظر گرفته شده است.»

انواع قارچ‌های پوستی

به گفته این متخصص پوست، قارچ‌ها تنوع زیادی دارند مانند قارچ‌های پیتریازیس ورسی کالر یا درماتوفیت، قارچ سر، یا قارچ کشاله ران، قارچ ناخن و غیره. این بیماری‌ها معمولاً مسری هستند و در محیط‌های پرجمعیت و آلوده مثل استخرها، زندان‌ها، مدارس و سربازخانه‌ها بیشتر یافت می‌شوند.

قارچ ورسی کالر که بسیار سطحی است و به شکل لک‌های قهوه‌ای و سفید روی بدن، گردن و حتی صورت یافت می‌شود و در بسیاری موارد علامت ظاهری مثل خارش، سوزش ندارد.

قارچ سر یا کچلی نیز نوعی درماتوفیت است که تمایل زیادی به آلوده کردن پوست سر دارد و باعث خارش و سوزش پوست سر می‌شود. البته این قارچ‌ها تمایل زیادی به تخریب موها هم دارند و اگر به موقع درمان نشوند، این خطر وجود دارد که خود مو را هم تخریب کنند.

 قارچ بدن و کشاله ران نیز نوعی درماتوفیت است که تمایل به آلوده کردن این نواحی دارد و بعضی انواع آن می‌تواند به مو نیز حمله کند. ولی با توجه به اینکه خارش زیادی دارند بیماران مجبور می‌شوند خیلی زود به پزشک مراجعه کنند و درمان لازم را دریافت کنند بنابراین معمولاً آسیب زیادی ایجاد نمی‌کند.

دلایل ابتلا به قارچ‌های پوستی

دکتر صداقت پیشه می‌گوید پوست بعضی افراد بیشتر مستعد ابتلا به قارچ است. البته رعایت نکردن بهداشت، تعریق زیاد و مرطوب ماندن پوست با عرق یا آب، محیط مناسبی برای رشد قارچ پوستی است.

توجه داشته باشیم گاهی بعضی بیماری‌ها با قارچ پوستی اشتباه گرفته می‌شوند مانند پسوریازیس، اگزما، پیتریازیس آلبا، گرانولوم‌ها و بعضی دیگر که در تمام این موارد لازم است فرد توسط پزشک معاینه و در صورت لزوم آ زمایش و کشت هم انجام شود تا داروی مورد نیاز هم برای بیمار تجویز شود. البته در بعضی موارد درمان با داروهای موضعی کافی است. اما در مواردی هم بیمار نیاز به داروی خوراکی دارد.

در مورد قارچ ناخن نیز باید گفت در بسیاری موارد هر تغییری در شکل و رنگ ناخن ایجاد می‌شود به نظر می‌رسد فرد مبتلا به قارچ شده است. اما این طور نیست. تشخیص موضوع مهمی است چون تشخیص اشتباه می‌تواند باعث درمان‌های طولانی مدت برای فرد شود که ضرر آن هم زیاد است. گاهی قارچ‌های ناخن با تروما، پسوریازیس ناخن، ناخن زرد و اگزما اشتباه می‌شوند.

درمان و پیشگیری

این متخصص پوست می‌گوید برای پیشگیری از ابتلا به قارچ‌های پوستی رعایت نظافت، تعویض مرتب لباس‌های زیر، دوش گرفتن بعد از استخر، ورزش و رعایت بیشتر بهداشت در محیط‌های پر جمعیت به ویژه هنگام تعریق زیاد بسیار مهم است.

بنابراین پس از حمام پوست باید به خوبی خشک شود. جوراب، لباس و ملافه‌ها باید به‌طور مرتب شسته شوند تا هر گونه قارچی برطرف شود.

در مکان‌های عمومی مانند حمام، سونا و استخر حتماً باید از دمپایی یا کفش‌های پلاستیکی استفاده شود.

دور نگه داشتن رطوبت از پوست هم در پیشگیری از قارچ مؤثر است. بنابراین پوشیدن لباس‌های گشاد و نخی هم موضوع مهم دیگری است که باید به آن توجه کرد.

افراد مبتلا به دیابت هم باید قند خونشان تحت کنترل کنند.

توجه داشته باشیم اگر کسی در خانواده مبتلا به عفونت قارچی باشد دیگر اعضای خانواده نباید از وسایل شخصی او استفاده کنند.

برای درمان قارچ‌های پوستی هم پس از مراجعه به پزشک حتماً باید داروهای تجویز شده به طور کامل مصرف شوند؛ به ویژه قارچ‌های ناخن که درمانشان طولانی است.