همشهری آنلاین- خدیجه نوروزی: سابقه ایده حذف صفر از پول ملی در ایران به دهه ۷۰ برمی‌گردد و این موضوع در سال ۷۲ در دستور کار اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی قرار گرفت اما برخی مسئولان با این اقدام موافق نبودند و بررسی‌های لازم متوقف شد. دلیل مطرح شدن حذف صفر در این دوره، تورم بالایی بود که به دلیل برنامه آزاد سازی اقتصادی و شوک‌های نفتی حاصل از پایان جنگ و سرازیر شدن دلارهای نفتی به اقتصاد ایران در دولت پنجم و ششم ایجاد شده بود. سرانجام در زمان روی کار آمدن دولت احمدی نژاد بحث حذف صفر از پول ملی دوباره روی میز دولت باز شد و در دولت روحانی دوباره قوت گرفت تا جایی که عبدالناصر همتی، رئیس اسبق بانک مرکزی توجیه این اقدام را عدم کارایی ریال در سال‌های اخیر با توجه به تورم مزمن ۵دههٔ گذشته و تسهیل مبادلات بازرگانی مردم عنوان کرد. اما در تمام این مدت و با گذشت ۱۳ سال نه تنها طرح اصلاح پول ملی به تبدیل به قانون نشد بلکه با تغییر دولت ها به بایگانی بانک مرکزی رفت. سال گذشته اما با به بازار آمدن تعداد محدودی از اسکناس‌های هزار و دو هزار تومانی با ظاهری نو و کمرنگ نمایش داده شدن صفرها در قسمت بالای آن ها و حذف صفرها در قسمت پایین دوباره حذف چهارصفر و تغییر واحد پولی به بحث داغ رسانه تبدیل شد و دولت سیزدهم نیز عزم خود را جزم کرده تا این لایحه را در قالب طرح دوفوریتی در مجلس به تصویب برساند اما باید دید که اساسا حذف چهار صفر می تواند ریشه های تورم را بخشکاند؟
وحید شقاقی شهری، اقتصاددان در گفت و گو با همشهری آنلاین در خصوص حذف چهار صفر و تاثیرش روی اقتصاد گفت: حذف چهار صفر اصولا نباید روی تورم تاثیرگذار باشد چون اصلا ربطی به حل ریشه های تورم ندارد. یعنی اگر ما چهار صفر را برداریم ارتباطی به حل عوامل تورم زا ندارد.
وی ادامه داد: در همه جای دنیا زمانی حذف صفر اتفاق می افتد که کشورها با تورم های بالا مواجه باشند و قبل از هر اقدامی توانسته اند عوامل و ریشه های تورم را از بین ببرند و یک ثبات به اقتصاد داده اند و برای اینکه محاسبات پولی راحت‌تر انجام شود صفرها را برمی‌دارند.
شقاقی شهری عنوان کرد: به عنوان مثال در کشوری مانند ترکیه یا آرژانتین که تورم بالا رخ داد و موجب شد ارزش پول ملی شان به شدت کاهش پیدا کند تصمیم به حذف صفر گرفتند. اما آنها قبل از حذف صفر، با انجام اقداماتی، ریشه های تورم را برطرف کردند و یک ثباتی در اقتصادشان ایجاد کردند. در مرحله بعد برای اینکه محاسبات واحد پولشان و حساب و کتاب ها و صورت های مالی شان تسهیل پیدا کند و راحت تر بتوانند حساب های مالی شان را ثبت کنند، صفرها را برداشتند. لذا حذف صفر بعد از برطرف کردن ریشه ای تورم زا و کنترل آن انجام شد.
این اقتصاددان افزود: حذف صفر این امکان را به مردم نیز می دهد که مبادلات مالی و اقتصادی خود را با واحد پولی جدید راحت تر پیش ببرند. پس اگر ما نیز اگر بخواهیم برای حذف چهار صفر اقدام کنیم ابتدا به ساکن، باید ریشه های تورم در اقتصاد را بخکشانیم و سپس به سمت حذف چهار صفر پیش برویم. البته مردم هم اکنون در مبادلات خود عملا به شکل زبانی ریال را حذف کرده اند و با واحد پولی تومان با یکدیگر صحبت می کنند تا جایی به خاطر تورم های بالا در سال‌های اخیر در مبادلات کلان و خرد واحد شمارش میلیون و هزار حذف شده است و به عنوان مثال اگر کسی بگوید فلان خودرو را ۷۰۰ تومان خریدم همه می دانند که منظورش ۷۰۰ میلیون تومان است. لذا مردم تقریبا خودشان صفرها را در بیان خود برداشته اند و به هیچ عنوان از واحد پولی ریال استفاده نمی کنند.
شقاقی شهری اظهار کرد: یک بار در گذشته و در دولت احمدی نژاد طرح حذف ریال و تبدیل آن به تومان مطرح شد و در دولت روحانی نیز حرف هایی در این خصوص زده شد اما در حد حرف باقی ماند. معتقدم دولت سیزدهم قبل از مطرح کردن چنین طرحی باید ابتدا به ساکن ریشه های تورم را از بین ببرد و تورم را مهار کند و بعد از اینکه در اقتصاد ثبات ایجاد شد دولت می تواند ریال را به تومان تبدیل کند یا به حذف چهار صفر فکر کند. اما حذف چهار صفر به منزله کنترل تورم یا حذف ریشه های تورم نیست. چون ما در عوامل ایجاد تورم هیچ عاملی به عنوان حذف صفر برای حل مسئله تورم نداریم. تورم ریشه های مختلفی دارد و از کسری های بودجه گرفته تا ناترازی بانک ها، کسری های تجاری و کسری های حساب سرمایه را در بر میگیرد.
این اقتصاددان در این خصوص که حذف چهار صفر برای دولت هزینه زاست یا خیر، گفت: این کار هزینه سنگینی برای دولت ندارد اما باید بپذیریم وقتی صفر را بر میداریم حساب و کتاب ها باید بازنگری شود. اما هزینه های آنچنانی نخواهد داشت که نگران کننده باشد. ضمن اینکه در شرایط موجود حذف چهارصفر دردی را درمان و مشکلات تورم را حل نمی‌کند. بعد از حل مشکل تورم ممکن است به این نتیجه برسیم که بخواهیم یک صفر حذف کنیم لذا الان وقت این کار نیست. حذف چهارصفر در شرایط اکنون یک اقدام زائد است و می تواند التهاب آفرین باشد.
نظر شما