این خوراکی‌ها کبدتان را از بین می‌برند | نوشیدنی که عامل کبد چرب است اما حتی حدسش را نمی‌زنید

همشهری آنلاین: با این وجود، می‌توان با انجام مجموعه‌ای از کارها جلوی ابتلا به خیلی از بیماری‌ها را گرفت. برای مثال کبد چرب یکی از بیماری‌هایی است که می‌توان تا حد زیادی از آن پیشگیری کرد.

کبد چرب بیماری شایعی است و با شهرنشینی و زندگی ماشینی روزبه‌روز هم بر تعداد مبتلایان اضافه می‌شود. دکتر فاطمه نجات‌بخش، متخصص طب سنتی ایرانی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران این بیماری را از نگاه طب سنتی بررسی می‌کند.

نگاه طب کلاسیک به کبد چرب با نگاه طب سنتی به این بیماری متفاوت است. کبد چرب از نظر طب کلاسیک زمانی اتفاق می‌افتد که افزایش و تجمع چربی در بافت کبد وجود داشته باشد و گاهی همین مساله می‌تواند باعث به وجود آمدن بدخیمی در کبد (سرطان) یا سیروز کبدی شود اما از نظر طب سنتی هر عاملی که باعث ایجاد سوءهضم شود کبد چرب ایجاد می‌کند.

معده هضم غذا را بر عهده دارد و مواد غذایی از معده به کبد می‌روند، در نتیجه هر عاملی که در معده ایجاد سوءهضم کند می‌تواند در کبد انسدادهای ریزی ایجاد کند و در نهایت این انسدادهای ریز، کبد چرب را به وجود می‌آورند. بنابراین محصول هضم معده که وارد کبد می‌شود باید از کیفیت مناسب برخوردار باشد.

چه علائمی دارد؟

افراد در هر سنی می‌توانند به کبد چرب مبتلا شوند؛ حتی کودکانی که تحرک ندارند و پرخوری می‌کنند نیز به کبد چرب مبتلا می‌شوند. کبد چرب در افرادی که اضافه‌وزن دارند بیشتر دیده می‌شود. مبتلایان به کبد چرب، بدن سست و لختی دارند و معمولا پوست‌شان سفید است. این گروه بعد از خوردن غذای چرب و سنگین احساس درد و سنگینی در قسمت راست و بالای شکم می‌کنند، ضمن اینکه حس کرختی و سنگینی در کل بدن هم احساس می‌شود. پوست مبتلایان به کبد چرب شادابی و طراوت ندارد و معمولا نوعی بدرنگی در پوست ایجاد می‌شود.

سرد بودن بدن یکی دیگر از علائم ابتلا به کبد چرب است، طوری‌که این افراد از گرمایی بودن شکایت دارند ولی در واقع با لمس بدن، سردی بدن کاملا احساس می‌شود.

 بیش از حد آب ننوشید

اگرچه نوشیدن آب برای بدن ضروری است ولی نوشیدن آب هم مثل غذا خوردن، اصول خاص خودش را دارد. 

نوشیدن آب و مایعات نباید قبل از غذا یا در بین آن باشد. نوشیدن آب و مایعات را باید به یک ساعت قبل از غذا و دو ساعت بعد از غذا موکول کرد.

مایعات، به ویژه آب هرچه سردتر باشند، آسیب بیشتری برای بدن به همراه دارند، درنتیجه دمای مایعات باید متعادل باشد. نوشیدن آب صبح‌ها به صورت ناشتا، اواسط خواب و پس از بیداری ناگهانی، بعد از استحمام، بعد از رابطه جنسی و بعد از ورزش مضر است. نوشیدن آب باید به اندازه نیاز و در حد رفع تشنگی باشد. خود تشنگی می‌تواند به بدن آسیب وارد کند؛ بنابراین توصیه می‌شود افراد از نوشیدن بیش از اندازه آب یا تشنه ماندن خودداری کنند. 

اگر غذا را نجوید ضرر می‌کنید

عوامل زیادی در سوءهضم نقش دارند و مهم‌ترین آنها خوب نجویدن یا سریع خوردن غذاست. افرادی که عادت دارند انواع و اقسام غذا را با هم بخورند یا غذاهای دیرهضم و زودهضم را با هم مصرف می‌کنند، بیش از دیگر افراد به مشکلات سوءهضم و کبد چرب دچار می‌شوند. قبل از اینکه معده از غذای خورده شده کاملا تخلیه نشده باشد، نباید بلافاصله غذای دیگری خورد. 

یکی دیگر از عواملی که می‌تواند باعث ابتلا به کبد چرب شود، عدم رعایت اعتدال در غذا خوردن است، کم‌خوری یا پرخوری، به ویژه پرخوری می‌تواند با مشکل سوءهضم همراه باشد.

 کمتر غذاهای سرد و غلیظ و لزج بخورید

انتخاب نوع غذا در پیشگیری از ابتلا به کبد چرب مهم است. استفاده بیش از اندازه از غذاهایی که طبع سرد، به ویژه طبع سرد و تر دارند در تمامی افراد، به خصوص افراد سردمزاج مشکلات گوارشی به همراه دارد و می‌تواند باعث ابتلا به کبد چرب شود. انواع ترشی، لبنیات، به ویژه ماست و دوغ، آلو، هلو، مرکبات، گیلاس، آلبالو، خیار، گوجه و ... همگی باید در حد اعتدال مصرف شوند چون استفاده بیش از اندازه آنها مشکل‌ساز است. 

استفاده بیش از اندازه از غذاهای غلیظ و لزج مانند کله‌پاچه، حلیم، آش رشته، ماکارونی، لازانیا، پاستا، بامیه، فست‌فودها، برنج و ماهی (سرد و تر و لزج ) و ... در ایجاد اختلال سوءهضم و ابتلا به کبد چرب نقش دارند. همچنین استفاده زیاد و مکرر از شیرینی‌های چرب و غلیظ؛ مانند انواع شیرینی‌های قنادی می‌تواند باعث کبد چرب شود. 

نگذارید بدنتان سرد شود

هر عاملی که موجب سرد شدن بدن، به ویژه سرد شدن دستگاه گوارش و کبد شود، می‌تواند باعث ابتلا به کبد چرب شود. یکی از این عوامل بی‌حرکتی و سکون است؛ البته فعالیت بیش از حد و سنگین بدنی هم می‌تواند در ابتلا به کبد چرب نقش داشته باشد. خواب، بین شش تا هشت ساعت برای افراد کافی است ولی خواب بیش از اندازه مشکل‌ساز می‌شود. استرس یکی دیگر از عواملی است که مشکلات گوارشی، به ویژه کبد چرب را به همراه دارد، در نتیجه باید این عوامل در زندگی به حداقل برسند.

 این خوراکی‌ها را با مصلح‌شان بخورید

افرادی که به بیماری کبد چرب مبتلا هستند، باید حجم غذای خود را کاهش دهند و از پرخوری بپرهیزند. روزه‌داری در بهبود وضعیت این افراد تاثیر زیادی دارد. غذای شب باید سبک و با حجم کم باشد، همچنین بین صرف وعده شام تا خواب حداقل دو ساعت فاصله ایجاد شود. این دسته از افراد باید از خوردن غذاهای سرد پرهیز کنند و در صورت مصرف، آنها را با مصلح غذاها استفاده کنند. استفاده از ادویه هایی مثل زیره، زنجبیل، سیاهدانه، آویشن، نعنا، فلفل، دارچین، میخک و هل در غذاها به دلیل خاصیت گرمی می‌تواند مفید واقع شود.

این ادویه‌ها در تقویت کبد هم نقش دارند.  افرادی که تمایل به مصرف ماست و دوغ دارند باید ماست را به صورت چکیده و در حجم کم مصرف کنند و دوغ را با استفاده از ماست چکیده درست کنند. مصرف سبزیجات و زیتون همراه با غذا ایرادی ندارد ولی ماست نباید همراه با غذا مصرف شود. استفاده از نبات و عسل هم در برطرف کردن سردی می‌تواند مفید باشد. به طور کلی استفاده از غذاهای گرم توصیه می‌شود ولی نباید در استفاده از غذاهای گرم هم افراط شود.

افراد مبتلا به کبد چرب باید از خوردن غذاهای پررطوبت مثل شیر، میوه‌های آبدار و لبنیات پرهیز کنند یا آنها را با مصلح استفاده کنند. برای مثال مصلح ماهی، ادویه‌هایی مثل زعفران، فلفل و دارچین است. کباب کردن ماهی و استفاده از ماهی جنوب هم می‌تواند در کاهش سردی و رطوبت موثر باشد.

 گوشت غلیظ نخورید

افرادی که به کبد چرب مبتلا هستند نباید از گوشت‌های غلیظ استفاده کنند. گوشت گاو، گوساله و شتر در گروه گوشت‌های غلیظ قرار می‌گیرند و نباید مصرف شوند. گوشت گوسفند، مرغ و بلدرچین گزینه‌های خوبی هستند.

خوردن نخودآب که به همراه ادویه‌جات گرم مثل دارچین و زعفران درست شود و در آن شوید وجود داشته باشد، می‌تواند غلظت مواد داخل کبد را کم کند. برای درست کردن نخودآب می‌توان از آب گوشت، نخود، برنج و گوشت استفاده کرد. یکی دیگر از سبزی‌هایی که باعث تقویت کبد می‌شود شنبلیله است که استفاده از آن در غذاها به بیماران مبتلا به کبد چرب توصیه می‌شود.

 این خوراکی‌ها دوست‌های کبدند

مبتلایان به کبد چرب می‌توانند برای تقویت کبد از پسته، بادام و فندق استفاده کنند. این افراد باید روزانه پنج عدد فندق، پنج عدد بادام و سه عدد پسته بخورند. مواد غذایی دیگری وجود دارند که برای کبد مفیدند. برای مثال انجیر و مویز. همچنین ترب و فندق نیز به باز شدن انسداد کبد کمک می‌کند. 

مبتلایان به کبد چرب به جای استفاده از آب بهتر است ماءالعسل (ترکیب آب و عسل) بنوشند. این افراد می‌توانند گاهی اوقات به جای آب، عرق کاسنی و شاتره بنوشند، طوری‌که به نسبت مساوی عرق کاسنی و شاتره را با یکدیگر ترکیب کنند. عرق بادرنجبویه یا مخلوط رازیانه و گلاب هم برای بهبود وضعیت این افراد مفید است؛ البته استفاده از رازیانه تنها به خانم‌ها توصیه می‌شود و آقایان نباید از آن استفاده کنند. اگرچه میوه‌های شیرین مثل توت و مویز برای کبد مفیدند ولی نباید در مصرف آنها افراط کرد.

افسانه زرشکی

خیلی از افراد تصور می‌کنند مصرف شاتوت یا آب زرشک می‌تواند باعث بهبود کبد چرب شود. اگرچه مصرف شاتوت یا آب زرشک در کوتاه‌مدت می‌تواند برای این مشکل تا حدی مفید باشد ولی در دراز مدت نتیجه عکس می‌دهد و باعث سرد شدن کبد و بدتر شدن وضعیت فرد می‌شود.