این داروی پرمصرف ممکن است درمانی موثر برای درمان آرتروز دست باشد

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از یاهو لایف این بررسی کوچک در استرالیا نشان می‌دهد که متوترکسات، دارویی که در حال حاضر برای درمان آرتریت روماتوئید و پسوریازیس (یک بیماری خودایمنی با علائم پوستی) استفاده می‌شود، می‌تواند به کاهش علائم آرتروز دست مانند درد و سفتی مفاصل کمک کند.

 آرتروز یا استئوآرتریت دست عارضه‌ای دردناک و ناتوان‌کننده است که می‌تواند به شدت توانایی فرد را برای انجام فعالیت‌های روزمره مانند غذا خوردن و پوشیدن لباس مختل کند.

آرتروز دست بیماری شایعی است و حدود نیمی از زنان و یک چهارم مردان تا ۸۵ سالگی به آن مبتلا می‌شوند. با اینکه در حال حاضر درمان‌هایی برای آتروز دست وجود دارد، این درمان‌ها محدود هستند و اغلب مؤثر نیستند..

دکتر فلاویا سیکوتینی، پژوهشگر اصلی این بررسی و استاد و رئیس بخش بیماری‌های دستگاه عضلانی اسکلتی در دانشگاه موناش و بخش روماتولوژی بیمارستان آلفرد، هر دو در ملبورن استرالیا دراین‌باره می‌گوید: «به اغلب بیماران دچار آرتروز دست گفته می‌شود که پزشکان نمی‌توانند کار زیادی برایشان انجام دهند.»

اما به گفته او یافته‌های گروه پژوهشی او نشان‌دهنده تأثیر بالقوه داروی متوترکسات در کنترل آرتروز دست و التهاب است و پزشکان باید این دارو را به‌عنوان یک گزینه درمانی ایمن در نظر بگیرند.

متوترکسات چقدر در آرتروز دست مؤثر است

این بررسی شامل ۹۷ بزرگ‌سال مبتلا به آرتروز دست بود. پژوهشگران با استفاده از رادیوگرافی اشعه ایکس و ام‌آرآی بررسی وجود یا عدم وجود التهاب دچار بودن این افراد با آرتروز را ثابت کردند.

در این بررسی، ۵۰ بیمار دوز استاندارد ۲۰ میلی‌گرم متوترکسات را یک‌بار در هفته به صورت خوراکی و ۴۷ نفر دارونما دریافت کردند.

این پژوهشگرا بیماران را به مدت ۶ ماه پیگیری کردند. طی ماه اول، درد شرکت‌کنندگان در هر دو گروه دارونما و متوترکسات در طول ماه اول بهبود یافتند. بااین‌حال، در ادامه بررسی در حالیکه کاهش درد در گروه دریافت‌کننده متوترکسات همچنان ادامه یافت، در گروه دارونما چنین پدیده‌ای مشاهده نشد.

در گروه متوترکسات، بهبودی پس از ۳ ماه و حتی بیشتر پس از ۶ ماه دیده شد. بهبود درد در گروه متوترکسات پس از شش ماه دو برابر گروه شاهد یا کنترل (دریافت‌کننده دارونما) بود.

این پژوهشگران با توجه به این یافته‌ها پززشکان را ترغیب می‌کنند تا تجویز متوترکسات را برای بیمارانی که علائم قابل‌توجهی از آرتروز دست دارند، در نظر بگیرند.

آرتروز دست چه علائمی دارد؟

آرتروز به ویژه با افزایش سن افراد بیماری رایجی می‌شود.

آرتروز دست زمانی رخ می‌دهد که غضروف‌های صافی که سراستخوان‌ها را در مفاصل می‌پوشانند، نازک می‌شوند و این تخریب غضروف به درد تیرکشنده‌ای می‌انجامد.

بیمار دچار درد، سفتی و خم‌ناپذیری مفاصل، گاهی اوقات تغییر شکل آنها و درد و گره‌های برآمده در آنها می‌شود. با پیشرفت بیماری، بیماران گاهی اوقات در حرکت دادن مفاصل دست دچار اشکال می‌شوند.

نمایش فعلی آرتروز فقط بر برطرف کردن علائم متمرکز هستند و هیچ‌کدام نمی‌توانند پیشرفت بیماری را کُند یا متوقف کنند. بررسی اخیر هم نشان نداد که متوترکسات می‌تواند از این لحاظ متفاوت باشد، بلکه یافته‌های آن نشان می‌دهد که متوترکسات به فرونشاندن علائم درد دست کمک کند.

این یافته‌ها از این لحاظ جالب است که متوترکسات به‌طورکلی برای درمان آرتریت روماتوئید و سایر انواع آرتریت‌های التهابی تجویز می‌شود، نه آرتروز یک عارضه غیر التهابی و مکانیکی است.

چرا درمان آرتروز دست مشکل است؟

یکی از دلایل تأخیر پیدا کردن درمانی مؤثر برای آرتروز یا استئوآرتریت این است که تا همین اواخر متخصصان علت‌های این عارضه را درک نمی‌کردند.

پزشکان در دوران تحصیلشان آموزش می‌بینند که آرتروز یک عارضه تحلیل برنده و غیر التهابی است و نمایش چندانی برای آن وجود ندارد.

اما پژٰوهش‌ها در سال‌های اخیر نشان داده‌اند که در افراد مبتلا به آرتروز دست التهاب وجود دارد، حتی اگر آزمایش‌های خون آن‌ها طبیعی باشد. این التهاب همچنین با درد و آسیب مفصلی قابل‌توجهی همراه است.

یک دلیل دیگر چالش‌برانگیز بودن یافتن درمان آرتروز این است که، برخلاف سایر انواع آرتریت، نمایش به‌اصطلاح «تعدیل‌کننده بیماری» (درمان‌های مهارکننده پاسخ ایمنی) که به‌طور خاص برای آرتروز دست طراحی‌شده باشند، وجود ندارند.

علائم آرتروز دست نیز می‌تواند در افراد گوناگون بسیار متفاوت باشد. به‌عنوان‌مثال برخی بیماران هیچ دردی ندارند درحالی‌که برخی دیگر درد شدیدی دارند و حتی نمی‌توانند دستگیره در را باز کنند، از مداد استفاده کنند یا بدون ناراحتی بر روی صفحه‌کلید تایپ کنند.

حتی علائم در یک بیمار هم ممکن است در طول زمان متفاوت باشد.

نه‌تنها علائم در بیماران مختلف متفاوت است، بلکه در یک بیمار نیز متفاوت است و ممکن است در طول زمان در یک بیمار خاص هم تغییر کند.

 باید توجه داشت که گرچه این بررسی سودمندی‌های متوترکسات را برای افراد مبتلا به آرتروز دست نشان می‌دهد، پژوهش‌های بیشتری برای شناخت این رابطه باید انجام گیرد.

در حال حاضر برخی از متخصصان روماتولوژی این دارو را با وجود اینکه رسماً سازمان غذا و داروی آمریکا آن را تأیید نکرده است، به صورت به‌اصطلاح off the lable برای برخی بیماران تجویز می‌کنند، اما سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) داروی متوترکسات را برای درمان آرتروز تأیید نکرده است.

همچنین متوترکسات عوارض جانبی مانند مشکلات گوارشی، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی و نیز خطرات جدی‌تر مانند سمیت کبدی و کاهش شمار سلول‌های خون را دارد.