همشهری آنلاین - مژگان مهرابی: یکی از مهمترین علت پرخاشگری نوجوانان، تغییرات هورمونی است. این تغییرات ناخواسته روی احساسات و افکار نوجوان تاثیر گذاشته و او را بی قرار و کم طاقت می کند. نوجوان هر لحظه با خود کلنجار می رود که چرا باید درس بخواند؟ چرا کسی او را درک نمی کند؟ هدفش از زندگی چیست؟ اما هر چه فکر می کند کمتر به جواب می رسد. از این رو کلافه شده و با پرخاشگری هیجانات منفی خود را بروز می دهد. اما چه کنیم تا نوجوان این بحران را با درایت و آرامش پشت سر بگذارند. علی صفاری، مشاور کودکان و نوجوانان درباره این موضوع به نکات مهمی اشاره می کند.
دوران نامتلاطم بلوغ
به باور این روانشناس قبل از هر چیز باید علت پرخاشگری را در نوجوانان بررسی کنیم. بازتاب رفتاری نوجوانان دختر و پسر هنگام عصبانیت و شکست با هم فرق می کند. پسرها با داد و فریاد خود را تخلیه می کنند. اما دخترها ترجیح می دهند موضوعی که ناراحتشان می کند را با دوستان خود در میان بگذارند یا در لاک خود فرو روند. داد و بیداد کردن یا منزوی شدن نوجوان به یک اندازه برای پدر و مادر ناراحت کننده است. اما اغلب والدین در هنگام مواجه شدن با این حالت ها به جای ریشه یابی، نصیحت کردن را رویه خود می کنند. بعضی شان تندی کرده و انگ دیوانگی به فرزند خود می زنند بی آنکه بدانند رفتارشان چقدر تخریب کننده است. صفاری علل بروزرفتار پرخاشگرانه در نوجوانان را بازگو می کند: «ورود به مرحله بلوغ به نوعی با ناهماهنگی هورمون ها همراه است و همین می تواند نوجوان را نسبت به مسائل پیرامون حساس کند. او زمانی رفتارهای پرخاشگرانه انجام می دهد که در هدفش به بن بست رسیده باشد. حال می تواند این مانع، تحقیر و تمسخر توسط دوستان یا خانواده باشد یا شکست عشقی. به طور مثال پسر شما به دختر خانمی علاقه مند بوده و از او بی توجهی دیده است. او این موضوع را نمی تواند با خود هضم کند بنابراین هیجانات خود را با برخوردهای تند نشان می دهد.»
علت عصبانیت فرزند خود را ریشه یابی کنید
افت تحصیلی، مشکل با اولیاء مدرسه، برچسب زدن های نامناسب، مرگ عزیزان، دغدغه مالی، تنش خانواده و جدایی پدر و مادر، همه می تواند در ناآرام کردن روح یک نوجوان تاثیر منفی بگذارد. صفاری در ادامه صحبت هایش به موضوع مهمی اشاره می کند: «گاهی اوقات فرزند شما در دوران کودکی به بیماری خاصی مبتلا شده یا ضربه محکمی به سرش خورده است. این موارد در عصبی بودن او بی تاثیر نیست. همچنین زمینه ارثی هم می تواند نقش داشته باشد. همچنین بچه هایی که زیاد مورد تنبیه بدنی قرار می گیرند هم در نوجوانی بسیار پرخاشگر خواهند شد.»
به فرزندت انگ دیوانگی نزن!
به باور این روانشناس، دوره تربیت فرزند، صرفا مربوط به دوران کودکی است و پدر و مادر در دوره نوجوانی فرزند خود باید دوست و مشاور دلسوز او باشند. او می گوید: «مادری که مرتب به دختر نوجوان خود می گوید دیوانه ای، دست و پا چلفتی، بی عرضه و ... در واقع شعله خشم او را شعله ور می کند.» او در ادامه چند راهکار به پدر و مادرها پیشنهاد می دهد تا هنگام پرخاشگری، نوجوان خود را همراهی کنند. صفاری توصیه می کند: «در اولین گام پدر و مادرها باید قوانینی را در خانه مشخص کنند. خشونت فیزیکی، بددهنی، تهدید خواهر و برادر کوچکتر در خانواده ممنوع شود. با این کار والدین به نوجوان خود می فهمانند که اگر هم حال خوبی ندارد، هیجان خود را با دعوا و تندخویی نشان ندهد. نکته بعدی اینکه مرز بین خشم و پرخاشگری را به فرزند خود یاد دهند. به او بگویند عصبانیتش قابل قبول بوده اما نباید با پرتاب کردن اشیاء، کوبیدن در، داد و فریاد زدن آن را روی سر دیگر خالی کند.»
یوگا درمانی برای پرخاشگری
بد نیست پدر و مادرها درباره راه های کنترل خشم اطلاعات کافی به دست آورند و به فرزند خود یاد دهند. یوگا، تنفس عمیق، شمردن تا 10، استراحت کردن و … . استفاده از این تکنیک ها میتواند به فرد کمک کند تا احساسات عصبانیت و ناراحتی خود را کنترل کرده و کاهش دهد. صفاری ادامه می دهد: «گوش کردن موسیقی، رفتن به طبیعت، پیاده روی خانوادگی، بازی دسته جمعی می تواند روح آشفته نوجوان را آرام کند. از همه مهمتر اینکه والدین آینه تمام نمای فرزندان خود هستند. اگر می خواهند پسر یا دخترشان دوران بلوغ را با آرامش پشت سر بگذارد، خودشان هم باید در کنترل خشم موفق باشند. پدر و مادری که با تندی حرف خود را به کرسی می نشاند نمی تواند مربی خوبی برای فرزندش باشد. بنابراین احساسات خود را با بیان کلام منطقی بروز دهید. مثلا هنگامیکه عصبانی هستید بگویید من واقعا عصبانی هستم که تو اتاقت را تمیز نکردی، تا من استراحت می کنم تو فرصت داری اتاقت را مرتب کنی.»
نظر شما