همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: سکونت جمع کثیری از ارامنه در شرق تهران نیز با ماجرای مهاجرت بی‌نتیجه گروهی از ارامنه ایران به ارمنستان در دوران پس از جنگ جهانی دوم بی‌ارتباط نیست. شماری از مهاجرانی که به جای بازگشت به روستاهای خود در بهجت‌آباد ساکن شدند، پس از چند سال زندگی در این محله، اراضی شرق تهران را برای ادامه سکونت در پایتخت انتخاب کردند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
آن زمان زمین‌های محدوده محله‌های وحیدیه، مجیدیه، زرکش و بخش‌هایی از محله نارمک، اراضی بایر و ارزانی بودند در حاشیه تهران که گزینه مناسبی برای مهاجرت اقوام مختلف به تهران محسوب می‌شدند. زمانی درباره مهاجرت ارامنه به شرق تهران و شکل‌گیری هسته‌های اولیه سکونت در مجیدیه، زرکش و... می‌گوید: «پس از آنکه دولت ارمنستان مرزهای خود را به روی مهاجران بست، شماری از ارامنه به دلیل ارزان بودن قیمت زمین عازم اراضی محله‌های وحیدیه، زرکش و... شدند و چندی بعد نیز شماری از ارامنه بهجت‌آباد به آنها در شرق تهران پیوستند. در نتیجه این ارامنه بودند که در تشکیل هسته‌های اولیه محله‌های وحیدیه، مجیدیه، زرکش و... نقش داشتند و هنوز هم این محله‌های شرق تهران محله‌های ارمنی‌نشین پایتخت محسوب می‌شوند.»
اکنون محله مجیدیه یکی از کانون‌های اصلی ارامنه در شرق تهران است، تا جایی که می‌توان گفت نیمی از جمعیت مجیدیه را ارامنه تشکیل داده‌اند. زمین‌های این محله پیش از ورود مهاجران ارمنی اراضی بایری بود که به «عبدالمجید میرزا عین‌الدوله» نوه فتحعلی شاه قاجار تعلق داشت. زمانی درباره نقش ارامنه در توسعه این محله ارمنی‌نشین می‌گوید: «در آغاز دهه ۳۰ گروهی از ارامنه با کمک خلیفه‌گری ارامنه ۲۴ هزار متر مربع از اراضی مجیدیه کنونی را خریدند. زمین‌ها در قواره‌های کوچک‌تر تقسیم و به صورت اقساطی به ارامنه واگذار شد. یک سال بعد مهاجران ارمنی شروع به خانه‌سازی کردند و با سکونت ۸۰ خانواده ارمنی محله مجیدیه توسعه یافت.»
اما داستان مهاجران ارمنی در محله‌های شرق تهران به همینجا ختم نمی‌شود. زلزله مهیب سال ۱۳۴۱ بوئین‌زهرا نیز مقدمات ورود مهاجران دیگری از ارامنه را به این محدوده فراهم کرد. زمانی می‌گوید: «در دهه ۴۰ موج دیگری از مهاجران ارمنی از بوئین‌زهرا به وحیدیه و زرکش آمدند. وقتی زلزله مهیب سال ۱۳۴۱ بسیاری از روستاهای ارمنی‌نشین بوئین‌زهرا را تخریب کرد پای گروه دیگری از مهاجران به شرق تهران باز شد. پس از این زلزله ملکه هلند که برای بازدید از مناطق زلزله‌زده راهی بوئین‌زهرا شده بود، بخشی از اراضی محله زرکش در شرق تهران را برای اسکان زلزله‌زدگان ارمنی خرید. ۳ کوچه به نام‌های زرین، هلند و مدارس ارامنه در این اراضی بایر به همراه ۷۰ خانه متحدالشکل برای زلزله‌زدگان ساخته شد تا با ورود این گروه از مهاجران به جمعیت ارامنه شرق تهران افزوده شود.»
نظر شما