همشهری آنلاین- سمیرا باباجانپور : ادبیات عامیانه مردم تهران، آنچه مرتضی احمدی آن را به رشته تحریر درآورد، شاه‌کلید شناخت عقاید و افکار مردم عامه پایتخت را در بازه زمانی ۱۰۰ سال گذشته به دست می‌دهد؛ فرهنگی جذاب و خواندنی که اگرچه در ظاهر کوچه‌بازاری و زرد جلوه می‌کند، اما با خود توشه‌ای از منش و رفتار تهرانی‌ها را همراه دارد.
مرتضی احمدی با نام کامل سید مرتضی حاج سید احمدی را بیشتر در کسوت یک بازیگر سینما و تلویزیون می‌شناسیم؛ مردی خوش‌بیان و خوش‌سخن که آوا و طنین صدایش جاودان شده است.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
مرحوم احمدی، با کتاب‌های «کهنه‌های همیشه نو» که ترانه‌های تخت حوضی را شامل می‌شود، «من و زندگی» خاطرات زندگی شخصی‌اش، «پرسه در احوالات ترون و ترونیا» و «فرهنگ بر و بچه‌های ترون» کلمه‌های ویژه، واژه‌ها، اصطلاحات و ضرب‌المثل‌های تهرانی را در سال‌های پایانی عمر خود نگاشته است. در حقیقت او با کوله باری از تجربه و آگاهی از ادبیات عامه تهران، بازیگری و ترانه‌خوانی، در سال‌های پایانی عمر خود توانسته داشته‌هایش را در قالب کتاب ماندگار کند.
نصرالله حدادی، تهران‌شناس، نویسنده و محقق، درباره مرتضی احمدی می‌گوید: «سال‌ها با او رفاقت کردم و خاطرات خوشی از این سال‌ها به یاد دارم. او زاده تهران و عاشق زادگاهش بود. به معنای واقعی حس تعلق محلی را در او دیدم. احمدی بچه محله مهدی‌موش بود؛ همان خیابان شهید فروزش امروزی. کارمند راه‌آهن بود، ولی توانایی‌هایش در هنرهای مختلف از او یک اسطوره ساخت. نکته جالب و بااهمیت درباره مرتضی، قدرت نویسندگی او بود. او می‌توانست بنویسد و همین باعث شد تا در سال های پایانی عمرش کتاب‌هایی خواندنی از او به یادگار بماند.»
حدادی ادامه می‌دهد: «او همیشه در حرف‌ها و خاطراتش آن‌گونه از تهران و تهرانی‌ها حرف می‌زد که گویی با تک‌تک تهرانی‌ها همنشین بوده. مرتضی احمدی بخش مهمی از فرهنگ تهران را ثبت و ضبط کرد که قبل از او کسی چنین کاری نکرده بود. واژه‌ها و لغاتی که کاملاً مختص به تهرانی‌ها است. ت
رانه‌های به‌قول‌معروف تخته‌حوضی که در تهران رواج داشت را او در کتاب «کهنه‌های همیشه نو» جمع‌آوری کرد. همان ترانه‌هایی که در اکثر نمایش‌ها و برنامه‌های تلویزیونی می‌خواند. او نخستین کسی بود که به سبک "بیات تهران"، شیوه‌ای از آوازخوانی که ریشه در جنوب شهر تهران دارد، آواز خواند و به خاطر آن هم به کار در رادیو دعوت شد.»
نظر شما