حمیدرضا رسولی- همشهری آنلاین: آرشیو و تاریخچه انتشار رسانه‌های مکتوب در پایتخت حاوی اطلاعات مهمی است که خواندن آنها خالی از لطف نخواهد بود. آن‌طور که در منابع مکتوب تاریخی به ثبت رسیده از «کاغذ اخبار» باید به‌عنوان نخستین روزنامه‌ای که در تهران منتشر شده نام برد. بعد از کاغذ اخبار هم روزنامه‌های مصوری مثل شرف و شرافت با مدیریت میرزا حسن اعتمادالسلطنه منتشر شد اما انتشار نخستین مجله‌ای که ارگان رسمی مدیران شهری شد حکایت نسبتاً مفصلی دارد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
به رونق گرفتن مکتب روزنامه‌خوانی و روزنامه‌نویسی در تهران قدیم، اتفاقات عجیبی در پایتخت رخ داد که از اهمیت مقوله انتشار رسانه مکتوب و تأثیر آن روی توده مردم حکایت داشت. ترورعبدالحمید متین‌السلطنه ثقفی، مدیر مسئول روزنامه عصر جدید و برادر نخستین رئیس بلدیه تهران در سال ۱۲۹۶ را باید از جنس همین اتفاقات دانست.
انتشار مجله و روزنامه در تهران از سال ۱۳۰۰ شمسی با انتشار روزنامه‌هایی که صفحات چاپی و گراورهای رنگی داشت اوج گرفت که یکی از این روزنامه‌ها «بلدیه» بود. حمید ناصری، پژوهشگر تاریخ بلدیه در این‌باره می‌گوید: «روزنامه بلدیه در اوج انقلاب مشروطه و هنگام تصویب قانون بلدیه در سال ۱۲۸۶ شمسی منتشر شد که مدیریت آن را مرتضی موسوی و میرزا ابوالقاسم همدانی برعهده داشتند. این روزنامه ابتدا ۸ صفحه داشت که فقط ۱۷ شماره دوام آورد. بعد از تعطیلی روزنامه بلدیه، در سال ۱۳۰۱ و از طرف اداره بلدیه تهران، مجله‌ای با همین نام منتشر شد که هنوز برای بسیاری از محققان و پژوهشگران یک منبع اطلاعاتی قابل اعتنا به حساب می‌آید.»
مجله بلدیه در عمارت بلدیه در حوالی میدان سپه قدیم و امام خمینی(ره) فعلی منتشر می‌شد و آرام آرام به ارگان رسمی مدیران شهری تهران تبدیل شد. مطالب این نشریه حاوی اخبار انجمن‌های بلدیه، مقالات تاریخی‌ـ اجتماعی و خبرهای روز بلدیه تهران بود که با جلد رنگی و گراورهایی از فضای شهری تهران در چاپخانه فردوسی به چاپ می‌رسید. ناصری درباره اهمیت و جایگاه مجله بلدیه در تاریخ مطبوعات تهران می‌گوید: «مرحوم عبدالله انوار، نسخه‌شناس و تهران‌پژوه معاصر همواره از بلدیه به‌عنوان منحصربه‌فردترین نشریه تاریخ معاصر نام می‌برد. استاد انوار معتقد بود اطلاعات این مجله پاسخگوی محققان و پژوهشگران حوزه تهران‌شناسی است و اطلاعات مهمی درباره تهران ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ به مخاطب می‌دهد.»
مجله بلدیه در ۱۰۰ صفحه منتشر می‌شد وعنوان نخستین مجله رنگی پایتخت را یدک می‌کشید. جالب است که ۷۰ سال بعد و در آذر سال ۱۳۷۱ روزنامه همشهری به‌عنوان نخستین روزنامه تمام رنگی در تهران منتشر شد و این نقطه مشترک بلدیه از نسل نخست روزنامه‌های تهران و همشهری به‌عنوان نماینده نسل جدید نشریات پایتخت به شمار می‌رود.
نظر شما