مهرطلبی؛ تمایل بیش از حد به دوست داشته شدن

به گزارش همشهری آنلاین، این رفتارها در صورت مزمن شدن می‌توانند بر روابط و احساس خود فرد تأثیر بگذارند. اگرچه ممکن است زمان ببرد اما تغییر مهرطلبی امکان‌پذیر است. اگر می‌خواهید دربارۀ مهرطلبی و علائم آن، به خصوص راه‌های درمان و پذیرش آن اطلاعات کسب کنید، به خواندن این مقاله دهید.

مهرطلبی چیست؟

مهرطلب یا people pleaser یک اصطلاح روان‌شناسی یا توصیف یک اختلال شخصیت نیست، بنابراین هیچ تعریف بالینی برای معنای آن وجود ندارد. ولی به طور کلی، فردی را توصیف می‌کند که به طور مداوم در تلاش است تا دیگران را راضی نگه دارد و اغلب خواسته‌ها یا نیازهای خود را در این فرآیند قربانی می‌کند.

بیشتر مردم می‌خواهند احساس کنند که دوست داشتنی و با ارزش هستند، به ویژه در روابط نزدیک و مقابل پارتنر یا همسرشان. این امری کاملاً طبیعی است، زیرا انسان‌ها موجوداتی اجتماعی بوده و نیاز تعلق، از نیازهای اساسی انسان شمرده می‌شود. در نتیجه، بسیاری از افراد گه‌گاه رفتار خود را برای نرم‌تر کردن تعاملات اجتماعی، تغییر می‌دهند.

نوع‌دوستی یا تمایل به کمک به دیگران یکی دیگر از ویژگی‌های رایج در انسان است که آزمایش‌های زیادی در روان‌شناسی، صحت آن را تأیید می‌کنند. گاهی اوقات، احتمالاً این رفتار شامل یک عنصر از خودگذشتگی باشد که از قضا در جامعه‌های شرقی به خصوص فرهنگ ایرانی-اسلامی بسیار مقبول است، مانند دادن صدقه یا صرف زمان و انرژی.

آنچه نیاز تعلق و نوع‌دوستی را از مهرطلبی متمایز می‌کند، این است که متوقف کردن رفتارهای مهرطلبی در کنترل فرد نیست. شخصی که میل شدید به راضی کردن مردم دارد، احساس می‌کند باید همان چیزی باشد که «دیگران می‌خواهند» باشد. مهرطلب‌ها با قایم کردن احساسات واقعی خود با انجام هر نوع لطفی موافقت می‌کنند و در واقع آن را وظیفه‌ای در قبال دوست داشتنی ماندن خود می‌دانند.

مهرطلب‌ها فکر می‌کنند ارزششان بستگی به این دارد که دیگران چطور آن‌ها را ببینند. این افراد نیاز دارند تا احساس خوبی نسبت به خود داشته باشند (مانند همه انسان‌ها)، به همین دلیل افراط و تفریط می‌کنند تا از دیگران سخنان تحسین‌آمیز بشنوند. اعتماد به نفس و عزت نفس مهرطلب‌ها، بر اساس برداشت دیگران از آن‌ها بالا و پایین می‌شود.

با این حال، ممکن است فرد بعد از اینکه کسی را راضی کرد، موقتاً احساس خوبی نسبت به خود داشته باشد، اما این احساس دوام نمی‌آورد. در نتیجه، این کارها به افراد مهرطلب آسیب می‌رسانند، زیرا آن‌ها انرژی روانی کمتری برای مراقبت از خود دارند.

حال که متوجه شدیم دقیقاً مهرطلبی چیست، بیاید با هم نشانه‌های این رفتار را بررسی کنیم.

بیشتر بخوانید: روانشناس و تراپیست چه تفاوتی دارند؟

نشانه‌های رفتار مهرطلبانه

آیا می‌خواهید بدانید که شما یک فرد خوب هستید یا فردی که با مشخصات یک مهرطلب جلوه می‌کند؟ این که بخواهید به دیگران کمک کنید، بخشی از طبیعت شماست. اما مهرطلب‌ها اغلب توسط دیگران مورد سوء‌استفاده قرار می‌گیرند. علائمی که نشان می‌دهد شما یک مهرطلب هستید یا خیر، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

حس مسئولیت برای احساسات دیگران

افرادی که به عنوان مهرطلب بزرگ شده‌اند و این تمایلات را تا بزرگسالی حمل کرده‌اند، ذاتا «انسان بد» نیستند. در واقع آن‌ها بیش از حد خوب و مهربان هستند. این افراد همدلی و آگاهی عاطفی بیشتری نسبت به دیگران نشان می‌دهند. روان‌شناسان می‌گویند به دلیل ماهیت مهرطلبی، این افراد احساسات دیگران را زودتر متوجه می‌شوند و به همدلی تمایل بیشتری دارند. فقط مهم این است که در این اثنا، به احساسات خود نیز احترام بگذارند.

نداشتن مهارت «نه» گفتن

اگر برایتان مشکل و تقریباً غیرممکن است که وقتی دیگران از شما چیزی می‌خواهند نه بگویید، احتمالاً یک مهرطلب باشید. بسیاری از افراد با رفتارهای مهرطلبی ترجیح می‌دهند به جای نه گفتن از همان ابتدا، بعداً بهانه‌ای بتراشند تا از تعهدی که خود داده‌اند، خلاص شوند. اگر دائم این کار را انجام دهید، می‌توانید به عزت نفس خودتان ضربه بیشتری وارد کنید که قدرت دفاع از خود را ندارید.

عدم توانایی در مشاجره کلامی

افراد مهرطلب احساسات واقعی خود را پنهان می‌کنند تا از تعارض یا جریحه‌دار کردن احساسات دیگران جلوگیری کنند. آنها راضی نگه داشتن دیگران، اجتناب از مشاجره کلامی و در عین حال سرکوب احساسات و نظرات خود را در اولویت قرار می‌دهند. به همین دلیل گاهاً اینطور حس می‌شود که آن‌ها توانایی شرکت در بحث را ندارند. انجام این کار اغلب منجر به احساس ناامیدی و سرخوردگی در فرد مهرطلب می‌شود.

معذرت‌خواهی مکرر

آن‌ها اغلب خود را مسئول پاسخ‌های احساسی دیگران می‌دانند. اگر کسی احساس بدی داشته باشد، دائما خودشان را سرزنش می‌کنند یا از این می‌ترسند که آن شخص فکر کند تقصیر اوست. اگر به کسی صدمه زدید، خوب است که عذرخواهی کنید، اما اگر مرتباً برای چیزهایی که کنترلی روی آن‌ها ندارید عذرخواهی می‌کنید، ممکن است مشکل عمیق‌تری وجود داشته باشد که باید آن را حل کنید.

تلاش برای راضی نگه‌داشتن دیگران

افراد مهرطلب تمایل دارند رفتار و نگرش خود را نسبت به رفتار افرادی که با آن‌ها در ارتباط هستند، تغییر دهند. این امر می‌تواند منجر شود که فرد به شیوه‌ای خارج از شخصیت خود رفتار کند یا در کارهایی شرکت کند که با آن‌ها مخالف است، فقط برای اینکه از نظر اجتماعی مقبولیت بیشتری داشته باشد. مهرطلب‌ها تمایل دارند برای راضی نگه داشتن دیگران، هر کاری را انجام دهند، حتی اگر به معنای تبدیل شدن به یک فرد کاملاً متفاوت باشد.

موافقت با نظرات دیگران

بسیاری از ما به عنوان بخشی از مهارت‌های اجتماعی خود، یاد می‌گیریم که چگونه مودبانه به دیگران گوش دهیم. اما اگر دائماً با مردم موافق باشید، چون می‌خواهید تحسین آنها را جلب کنید و نه به این دلیل که به آنچه که می‌گویند باور دارید، می‌تواند نشانه‌ای مهم از مهرطلبی باشد.

بیشتر بخوانید: ۹ توصیه برای پیدا کردن تراپیست مناسب

چرا افراد دچار مهرطلبی می‌شوند؟

ما در بخش مهرطلبی چیست؟ توضیح دادیم که مهرطلبی بیشتر یک برچسب است تا تشخیص. به این ترتیب، مردم آن را با رفتارهای مختلفی تعریف می‌کنند. اما به طور کلی، برخی از عواملی که ممکن است منجر به این گروه از رفتارها شود عبارتند از:

عزت نفس پایین:

افرادی که احساس می‌کنند ارزش کمتری نسبت به دیگران دارند، ممکن است این احساس را داشته باشند که نیازهایشان اهمیتی ندارد. آن‌ها کمتر از خودشان دفاع می‌کنند یا آگاهی کمتری نسبت به «آنچه می‌خواهند» دارند. همچنین اگر نتوانند به دیگران کمک کنند، احساس می‌کنند که هدفی در زندگی ندارند.

اضطراب:

برخی از افراد مهرطلب ممکن است سعی کنند دیگران را راضی نگه دارند، زیرا پذیرفته نشدن در جمع، طرد شدگی یا مورد توهین قرار گرفتن، آن‌ها را مضطرب می‌کند. برای مثال، یک فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی احساس می‌کند باید هر کاری که دوستانش می‌خواهند انجام دهد تا مردم او را دوست داشته باشند. البته این رفتار می‌تواند تلاشی ضعیف برای کنترل ادراک دیگران باشد.

اجتناب از تعارض:

افرادی که از چالش و دعوا می‌ترسند، یا احساس می کنند که چیز بدی است و باید از آن اجتناب کرد، امکان دارد از مهرطلبی به عنوان راهی برای جلوگیری از بحث و دعوا استفاده کنند.

فرهنگ و جامعه‌پذیری:

فرهنگ خانواده، جامعه یا کشور یک فرد ممکن است بر نحوه نگرش آن‌ها نسبت به دیگران و خود تأثیر بگذارد. برخی از افراد می‌آموزند که ایثار کامل یک فضیلت بوده یا برای مثال، نیازهای جمعی بیش از فرد مهم است. این موضوع به خصوص در فرهنگ‌های شرقی پیش می‌آید.

بی‌عدالتی:

برخی از انواع نابرابری و تبعیض می‌تواند این ایده را تقویت کند که برخی افراد باید از دیگران مراقبت کنند. برای مثال، جنسیت‌گرایی خیرخواهانه ایرانی، از این ایده پشتیبانی می‌کند که زنان به طور طبیعی مادرانه‌تر و دلسوزتر از مردان هستند. درونی کردن این ایده‌ها، زنان را در روابط عاطفی‌شان تحت تاثیر قرار می‌دهد تا باور کنند که باید شریک زندگی خود را در اولویت قرار دهند.

اختلالات شخصیت:

اختلالات شخصیت، شرایط سلامت روانی طولانی مدتی هستند که برخی از آن‌ها احتمال دارد منجر به مهرطلبی شود. یکی از این موارد، اختلال شخصیت وابسته (DPD) است که باعث می‌شود فرد برای تأیید خود در بسیاری از جنبه‌های زندگی احساس وابستگی زیادی به دیگران داشته باشد. برای مثال، حتی برای تصمیم‌گیری‌های ساده، مانند انتخاب لباس، به نظرات دیگران نیاز دارد.

تروما:

تحقیقات نوظهور نشان می‌دهند که مکانیزم جنگ و گریز، تنها پاسخ به رویدادهای آسیب‌زا، مانند سوء‌استفاده نیست. برخی افراد از این رفتارها (که شامل تلاش برای جلب محبت و تحسین کسانی است که از آنها می‌ترسند) به عنوان وسیله‌ای برای بقا استفاده می‌کنند.

گام‌هایی برای درمان مهرطلبی

حالا که دانستید مهرطلبی چیست و چه نشانه‌های دارد، نوبت به درمان مهرطلبی می‌رسد. اینکه یک فرد چگونه رفتار مهرطلبی خود را تغییر می‌دهد، می‌تواند به علت بروز آن بستگی داشته باشد. برای مثال، یک فرد مبتلا به DPD یا یک بیماری روانی دیگر ممکن است برای پیشرفت، به درمان حرفه‌ای نیاز داشته باشد.

برای دیگران، برخی از تکنیک‌های کوتاه‌مدت که ممکن است کمک کند عبارتند از:

شروع کوچک

برای شروع، سعی کنید هر بار یک نیاز خود را برآورده کنید. به عنوان مثال، ممکن است فردی هدف خود را تعیین کند که بین جلسات کاری خود، استراحت‌های کوچکی به خود بدهد.

توقف

وقتی کسی درخواستی را مطرح کرد، سعی کنید به جای پاسخ فوری، مدتی به آن فکر کنید و سپس پاسخ دهید. یا می‌توانید از تکنیک ساندویچ استفاده کنید. «نه» خود را میان دو جمله محبت‌آمیز بیان کنید. برای مثال: خیلی خوشحالی می‌شوم که این کار را انجام دهم، اما فعلاً سرم شلوغ است. می‌توانم سری بعد به شما کمک کنم؟

مسدود کردن زمان

زمانی را در روز تعیین کنید که برای «موافقت هرگونه درخواست یا طرح جدید ممنوع است». شما می‌توانید در جهت انجام این ایده، مسدود کردن زمان را به صورت ذهنی انجام دهید یا از یک برنامه تقویم برای رد کردن خودکار هر کار جدیدی استفاده کنند.

تمرین نه گفتن

در بسیاری از موقعیت‌ها، راه‌های زیادی برای نه گفتن وجود دارد. یادگیری و تکرار این راه‌ها و ایده‌ها، قبل از صحبت با کسی ممکن است به شما کمک کند.

تراپی رفتن

ترک مهرطلبی می‌تواند دشوار باشد، بنابراین حتی اگر فردی مشکلی در سلامت روان خود نداشته باشد، می‌تواند از حمایت یک درمانگر بهره‌مند شود. یک متخصص ممکن است به یک فرد با رفتارهای مهرطلبی کمک کند:

رفتار اشتباه خود را شناسایی کند.

تأثیر آن را تشخیص دهد.

برای تغییر رفتار خود، احساس قدرت داشته باشد.

در مورد ارزش‌های خود و اینکه آن‌ها می‌خواهند بیشتر وقت خود را به چه چیزی اختصاص دهند، بیاموزند.

در مورد مرزهای سالم آموزش بگیرند.

با خانواده، دوستان یا همکاران مرزبندی کنند.

یک فرد می‌تواند در هر زمانی از یک درمانگر یا تراپیست کمک بگیرد، خواه مشکوک باشد که مشکل سلامت روانی دارد یا صرفاً غمگین و ناراضی است. با این حال، اگر علائم زیر را دارید، حتماً از یک متخصص کمک بگیرید:

مهرطلبی شما، اجازه دخالت در شغل یا روابطتان را به دیگران می‌دهد.

احساس می‌کنید که نمی‌توانید از خودتان مراقبت کنید.

در مورد آنچه دیگران دربارۀ شما فکر می‌کنند بسیار نگران هستید.

سابقه تروما یا آسیب (جسمی و جنسی) در کودکی دارید.

بیشتر بخوانید: حتما باید با اختلال روانی به متخصص مراجعه کنیم؟ | ۱۰ فایده مراجعه به روانشناس و روانپزشک

سخن پایانی

در نهایت پس از آنکه دانستید مهرطلبی چیست، لازم است این نکات را هم به خاطر داشته باشید. افراد مهرطلب می‌توانند باعث آسیب هم به خودشان و هم به اطرافیانشان شوند. چند نمونه از این خطرات عبارتند از:

استرس: استرس زمانی رخ می‌دهد که فرد احساس کند توانایی لازم برای مقابله با چالشی را ندارد. داشتن حجم کاری زیاد، یا لیست طولانی فعالیت‌هایی که به دلیل مهرطلبی هستند، احتمال دارد منجر به این احساس شود. رفتار آسیب‌زای نادیده گرفتن خواسته‌ها یا نیازهای واقعی خودتان هم می‌تواند فرد را دچار استرس یا اضطراب کند.

خستگی: پذیرش و درک بیش از حد یا نشان دادن شخصیتی شادتر در مقابل دیگران، می‌تواند از نظر ذهنی یا جسمی خسته‌کننده باشد.

غفلت: اگر فرد، زمان یا انرژی کمی برای خود داشته باشد، ممکن است جنبه‌هایی از مراقبت از خود را نادیده بگیرد. این می‌تواند شامل بهداشت شخصی، ظاهر، سلامت روانی یا جسمی یا شغل باشد.

رنجش: افرادی که احساس می‌کنند چاره‌ای جز راضی کردن دیگران ندارند، ممکن است از نقش خود ناراضی شوند و احساس خشم یا ناامیدی داشته باشند. این می‌تواند به صورت پرخاشگری منفعل ظاهر شود، یعنی زمانی که شخصی به طور غیرمستقیم خشم خود را ابراز می‌کند، مانند شوخی کردن یا کنایه زدن.

مشکلات در روابط: وقتی فردی ناراضی است، می‌تواند بر روابط او تأثیر بگذارد. برای مثال، امکان دارد شخصی احساس کند که شریک زندگی‌اش از تمایل او به کمک، سوء‌استفاده می‌کند و در نتیجه به درگیری منجر ‌شود.

از دست دادن هویت: افرادی که زیاد به جلب رضایت دیگران فکر می‌کنند، ممکن است کمتر نسبت به آنچه می‌خواهند یا احساساتشان آگاهی پیدا کنند. این به آن معنا است که افراد مهرطلب کمتر با نیازهای خود یا هویتشان درگیر هستند.

در این مقاله سعی شده تا توضیح دهیم مهرطلبی چیست و همانطور که مشاهده شد این رفتار می‌تواند بی‌اندازه خطرناک و آسیب‌زا باشد. بنابراین به شما توصیه می‌شود اگر در حال آسیب دیدن هستید یا گمان م

ی‌برید می‌توانید در روابط شما مشکل ایجاد کند، به روان‌شناس مراجعه کنید.‌