حدود 80 درصد خودروهای سنگین که در معابر تهران تردد می‌کنند برگه معاینه فنی ندارند. در شرایطی که تنها یک مرکز معاینه فنی خودروهای سنگین ¨خلیج‌فارس با ظرفیت روزانه 200 خودرو سنگین در کلانشهر پر از آلودگی هوا، آلودگی صوتی و تصادفات رانندگی فعالیت می‌کند احداث مراکز جدید در این حوزه یک ضرورت محسوب می‌شود.
پیشگامی شهرداری در زمینه گسترش امکانات برای تسهیل روند معاینه فنی موجب شده اخیراً 3 مرکز معاینه فنی برای اتوبوس‌های شهری احداث شود که یکی از آنها در منطقه 15 و در محوطه توقفگاه شماره 3 شرکت واحد ¨سه‌راه افسریه قرار دارد.
تشکیل پرونده برای اتوبوس‌ها
مهندس «آرش میرزاجانی» مدیر مرکز معاینه فنی خودروهای سنگین بسیج ضمن اشاره به تردد حدود 8 هزار اتوبوس در شهر تهران درباره فعالیت‌های این مرکز توضیح می‌دهد: «مطابق هماهنگی انجام شده و تشکیل کار گروه مشترک میان شرکت واحد و ستاد مرکزی معاینه فنی خودروها هر روز فهرستی از اتوبوس‌ها به این مرکز معرفی می‌شود تا آزمون فنی و ایمنی از آنها به عمل آید.
هر آزمون حدود 15 دقیقه طول می‌کشد و روزانه 30 دستگاه اتوبوس شهری معاینه فنی می‌شوند. علاوه بر آن خودروهای شهرداری نظیر کامیونت‌ها، یدک‌کش‌ها و... نیز در این مرکز روی خط مکانیزه آزمون می‌روند و در صورت قبولی برگه معاینه فنی دریافت می‌کنند.» در مرکز بسیج برای هر خودرو یک پرونده وضعیت فنی تشکیل می‌شود تا علل نقص فنی آن پس از چند دوره آزمون تعیین و پیگیری شود.
به این معنا که مشخص گردد یک خودرو سنگین معین پس از اتمام اعتبار 3 ماهه برگه معاینه فنی برای مثال دوباره در سیستم ترمز مشکل دارد یا خیر. علاوه بر آن با استقرار اکیپ‌های ویژه تعمیرات رفع نقص فنی خودروها در گاراژ مجاور مرکز معاینه فنی صورت می‌گیرد تا ناوگان حمل و نقل شهری به هیچ دلیلی معطل اتوبوس‌هایش نماند.
مدیر مرکز معاینه فنی بسیج درباره نقش اتوبوس‌ها در ایجاد آلودگی هوا و برنامه‌های آینده این مرکز می‌افزاید: «بخشی از ناوگان اتوبوسرانی فرسوده هستند ولی با سیاستگذاری مدیریت شهرداری تعویض و نوسازی اتوبوس‌های فرسوده در دستور کار قرار دارد و خوشبختانه با روند مناسبی پیگیری می‌شود.
دیگر اینکه فراموش نکنیم اتوبوس‌ها درصد ناچیزی از تعداد خودروهای شهری را شامل می‌شوند ولی در میزان جابجایی مسافر نقشی چشمگیر دارند. دیگر اینکه قرار است در آینده نزدیک از امکانات این مرکز برای معاینه فنی خودروهای سنگین عمومی بصورت مکانیزه استفاده شود. در این صورت می‌توان امیدوار بود روند بهبود شرایط فنی و ایمنی خودروهای سنگین در پایتخت سرعت بیشتری بگیرد.
مصرف بیش از اندازه سوخت
«مهرداد نجف‌زاده» هم‌محله‌ای آچار به دست، که 15 سال در حرفه مکانیکی خودرو تجربه اندوخته است مصرف زیاد سوخت را مشکل عمومی خودروهای ساکنان منطقه می‌داند و در این باره توضیح می‌دهد: «براساس اصول معاینه فنی میزان CO در دود خروجی از اگزوز باید کمتر از 4 درصد باشد.
در حالی که این میزان در بسیاری از خودروها بیشتر است. این معیار تعیین می‌کند که برای مثال یک خودرو با سرعت مشخص در مسیری هموار چقدر سوخت می‌سوزاند و معمولاً میان 8 تا 10 لیتر در هر 100کیلومتر است. ولی باید حدود 6 تا 7 لیتر باشد و این میزان جز با تنظیم موتور خودرو و رعایت سایر مسائل فنی آن به دست نمی‌آید.
پس از معاینه فنی می‌توان انتظار داشت مصرف سوخت خودرو در شهر تا 10درصد و در جاده تا 40درصد کاهش یابد.» وی بازدید روزانه شامل تنظیم آب و روغن و بازدیدهای ماهانه شامل ترمزها، آچارکشی و لنت‌ها و روغن موتور را برای اطمینان از سلامت فنی و ایمنی خودروهای سبک ضروری معرفی می‌کند و می‌افزاید:
«برخی افراد و رانندگان همین که صدای موتور خوب باشد گمان می‌کنند خودرو هیچ نقصی ندارد و سالم است. در حالی که این بی‌توجهی در درازمدت هم مصرف سوخت را افزایش می‌دهد و هزینه‌ها را بالا می‌برد و هم آلودگی بیشتری تولید می‌کند. برخی افراد هم هنگامی که از مراکز معاینه فنی به تعمیرگاه می‌آیند با قاطعیت می‌گویند ترمزهای خودرویشان کاملاً سالم است و به موقع عمل می‌کند ولی پس از بازدید متوجه می‌شویم لنت‌ها از بین رفته‌اند یا لوله روغن ترمز نشتی دارد.
راننده هم چون هر روز پشت فرمان می‌نشیند اصلاً متوجه ضعف تدریجی عملکرد ترمزها نشده است.» موضوع دیگری که وی به آن اشاره می‌کند نقش کاتالیست‌ها در کاهش میزان آلودگی خروجی از اگزوزهاست. کاتالیست‌ها از طریق فیلتر کردن فیزیکی و شیمیایی گازهای خروجی از موتور در میانه راه اگزوز آلودگی را از 20 تا 60درصد کاهش می‌دهند.
تمامی خودروهای صفر کیلومتر ساخت داخل نیز از چند سال پیش به این وسیله سودمند مجهز شده‌اند. با این حال برخی رانندگان براساس یک حرف نادرست و گاهی بنا به توصیه مکانیک‌ها کاتالیست‌ها را از مسیر اگزوز خارج می‌کنند تا به گمان خودشان از قدرت موتور کاسته نشود. گران‌بودن کاتالیست‌ها نیز نارسایی دیگری است که موجب می‌شود پس از طی زمان یا مسافت مشخص و پایان کارکرد کاتالیست رانندگان و صاحبان خودرو برای جایگزینی آن تمایلی نداشته باشند.
همشهری محله - 15
