پیشنهادی درباره اینکه ایران چگونه سوخت هسته‌ای خود با غنای زیر 5درصد را در یک فرایند دیپلماتیک به سوخت غنی‌شده 75/19درصد -معروف به 20درصد- تبدیل کند.این پیشنهاد اما با رد یک پیشنهاد ایرانی دیگر همراه بود.
چند میانجی دیگر
در زنجیره پیشنهادهای هسته‌ای که در دور تازه گفت‌وگوهای ایران، آژانس و قدرت‌های سیاسی و هسته‌ای جهان، آغاز شده است، دیروز رویترز به نقل از باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا نوشت که او پیشنهاد داده است، ایران درصورت مخالفت با پیش‌نویس توافق وین، می‌تواند چند کشور دیگر را که مورد توافق طرف‌های معامله هسته‌ای باشد به عنوان واسطه دریافت سوخت هسته‌ای رآکتور تهران انتخاب کند.
در پیش‌نویس توافق وین، محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیشنهاد کرده بود که ایران برای اینکه به سوخت مورد نیازش – باغنای20درصد- برای رآکتور تهران برسد، 70 درصد از سوخت 5 درصد خود را به روسیه تحویل دهد، روسیه نیز در ازای آن، سوخت 20 درصد آمریکایی را که در فرانسه به میله سوخت تبدیل شده، در نهایت تحویل تهران خواهد داد.این پیشنهاد که در 3روز به تایید مسکو، واشنگتن و پاریس رسید، نخستین حلقه از زنجیره پیشنهاد‌ها بود.
تهران اما پس از گذشت 9روز تنها اعلام کرد که این موضوع به گفت‌وگوهای بیشتری نیاز دارد.
ترکیه؛ همان ترکیه‌ای که دوست ماست
اکنون پس از گذشت بیش از 3هفته از نشست وین، حلقه‌های دیگری نیز بر این زنجیر بافته شده است.نخست ایران اعلام کرد که ترجیح می‌دهد به جای عرضه سوخت خود با غنای 5درصد، برای تامین سوخت 20درصدی، هزینه آن را پرداخت کند و سوخت رآکتور تهران را از 3کشور طرف معامله‌اش بخرد.طرح تبادل مرحله‌به‌مرحله سوخت بین ایران و 3کشور نیز پیشنهاد دیگری بود که مقامات پارلمانی ایران آن را مطرح کردند.
اما آژانس، کرملین، کاخ سفید و الیزه این دو پیشنهاد را مخالف پیش‌نویس توافق وین خواندند.در 7روز گذشته نیز، البرادعی درحالی‌که میهمان برنامه نه چندان جدی چارلی رز بود اعلام کرد که ایران به جای روسیه، می‌تواند ترکیه را برای تحویل سوخت 5درصد خود، واسطه قرار دهد. به این ترتیب که سوخت ایرانی تا زمانی که 3کشور طرف معامله سوخت 20درصد را تحویل ایران نداده‌اند، در انبارهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نگهداری شود.پیشنهاد البرادعی درست زمانی رسانه‌ای شد که محمود احمدی‌نژاد ساز و برگ سفر به ترکیه را فراهم می‌کرد.
تقدم و تأخر، مسئله این است
18 آبان اما علاءالدین بروجردی در راهروی مجلس شورای اسلامی طرحی نو درانداخت و پیشنهاد داد که ترجیح ایران خرید سوخت است. رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که اگر نشد، ما با طرح تبادل سوخت موافقیم؛ مشروط بر اینکه ابتدا ایران سوخت 20 درصد را تحویل بگیرد پس از آن، سوخت 5درصد را تحویل بدهد.
اگر چه پاسخی از آژانس، اروپا، آمریکا و روسیه به این پیشنهاد شنیده نشد اما دیروز نیویورک‌تایمز نوشت که اوباما با رد پیشنهاد ایران، صورت کامل‌تری از پیشنهاد البرادعی را طرح کرده است. البرادعی ترکیه را کشور میانجی معامله پیشنهاد داده بود و اکنون این روزنامه آمریکایی می‌نویسد که اوباما از طریق مسیرهای غیررسمی، « چندکشور» از جمله ترکیه را به‌عنوان میانجی معامله پیشنهاد کرده است.
کیش نمی‌شود
آنچه این روزنامه آمریکایی خبر رد آن را از سوی کاخ سفید داده، پیشنهاد بروجردی و دیگر پیشنهادهای شنیده‌شده نیست. نیویورک تایمز نوشت که ایران در پیشنهادی غیررسمی خواسته بود که جزیره کیش محل دریافت و ذخیره سوخت 5درصد ایرانی زیرنظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد.
اما کانال‌های غیررسمی کاخ سفید اعلام کرده‌اند که واشنگتن اصرار دارد سوخت ایرانی باید از خاک ایران خارج شود.این درحالی است که مقامات ایرانی نیز اصرار دارند که مایل به خروج سوخت غنی‌شده از خاک ایران نیستند.
همکاری راهبردی با روسیه
در ادامه این حلقه‌های پیشنهاد که جزئیات زیادی از آن منتشر نشد، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه در سفری یکروزه به تهران آمد تا با سعید جلیلی دبیر شورای‌عالی امنیت ملی دیدار کند.
براساس متنی که دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی از این دیدار منتشر کرد، در این دیدار دبیر شورای‌عالی امنیت ملی با تاکید بر تجاری و اقتصادی‌بودن مذاکرات برای تامین سوخت رآکتور تهران گفت: همکاری راهبردی با روسیه برای جمهوری اسلامی ایران یک انتخاب است و مزیت‌های نسبی و تهدیدهای مشترک تقویت این همکاری‌ها را می‌طلبد.
این در حالی است که دیمیتری مدودف رئیس‌جمهور روسیه به‌تازگی ایران را به تحریم‌های بیشتر درصورت قبول نکردن تبادل اورانیوم به روش مورد پسند مسکو، واشنگتن و پاریس تهدید کرد.
چیزی عایدمان نشد
پس از این دیدار، یک عضو کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی با تاکید براینکه جمهوری اسلامی ایران نباید راهبردهای ثابت خود را به تاکتیک‌های متغیر روسیه پیوند بزند، طرح پیشنهاد اولیه مبادله اورانیوم را از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران در مجامع سیاسی اشتباه خواند.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه با اشاره به پیشنهاد اخیر البرادعی مبنی بر تحویل سوخت ایران به کشور ثالثی مانند ترکیه، به مهر گفت: پیشنهاد البرادعی تفاوتی با اظهارنظرهای سابق او ندارد؛ ضمن اینکه معتقدم هم‌اکنون البرادعی اساسنامه آژانس را نقض می‌کند.
او ادامه داد: طبق اساسنامه آژانس، سوخت اورانیوم باید به کشورهای عضو آژانس از جمله ایران فروخته شود اما با کمال تأسف باید گفت که البرادعی در 20 گزارشی که از تاسیسات هسته‌ای ایران ارائه کرده همواره سعی نموده تا سیاست‌های تکلیفی را به ایران تحمیل کند؛ به‌طوری که در عمل به لحاظ فنی و حقوقی چیزی عایدمان نشده است.
از روس‌ها بعید نیست
فلاحت پیشه در ادامه به موضع‌گیری اخیر رئیس‌جمهور روسیه در قبال جمهوری اسلامی ایران اشاره و عنوان کرد: شکل‌گیری موضع‌گیری‌های متفاوت از روس‌ها عجیب به‌نظر نمی‌رسد زیرا آنان نگاهشان به جمهوری اسلامی ایران راهبردی نیست بلکه سیاسی است.او ادامه داد: بر این اساس جمهوری اسلامی ایران نباید راهبردهای ثابت خود را به تاکتیک‌های متغیر روسیه پیوند بزند.
آخرین پیشنهاد
او با ارائه راهکاری اعلام کرد: ما می‌توانیم مقدار کمی از ذخایر سوخت اورانیوم خود را با سوخت اورانیوم 20 درصد غرب معاوضه کنیم ومابقی را از طرف غربی خریداری نماییم تا بدین‌وسیله مخازن سوخت اورانیوم خود را در سطح مطمئنی حفظ کنیم.
دغدغه حفظ مذاکره
عضو کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی با تاکید بر اینکه مسائل فنی وحقوقی نباید در قالب مسائل سیاسی مطرح می‌شد، یادآور شد: مسئولان جمهوری اسلامی ایران نباید ابتدا به ساکن بحث مبادله اورانیوم را مطرح می‌کردند که طرف غربی هم به‌شدت از آن استقبال کند بلکه می‌توانستند این موضوع را طی نامه‌ای به آژانس ارسال کنند اما متأسفانه به‌دلیل اینکه برخی از دولتمردان بیش از آنکه دغدغه کسب امتیاز از 1+5 را داشته باشند دغدغه حفظ و ادامه مذاکرات را داشتند که این مسئله اتفاق افتاد.
