اما در دل این شهر بزرگ، نظیر همه شهرهای دیگر مکان‌هایی برای آرامش پیاده‌ها نیز وجود دارد؛ مکان‌هایی پر از خاطره که افراد به دور از هیاهوی کلانشهر چند میلیون نفری، ساعتی را با فراغت به گردش و خرید می‌پردازند. مسیرهای پیاده که در سال‌های اخیر حضوری پررنگ‌تر را در پایتخت تجربه کرده‌اند، یکی‌یکی سر بر می‌آورند تا تهران همه خاطرات قدیمش را فراموش نکرده باشد. اگر سری به خیابان ناصرخسرو زده باشید حتما نام کوچه مروی را شنیده‌اید؛ کوچه‌ای با ظاهری متفاوت و مملو از جمعیتی که مشتاقانه از همه جای تهران برای خرید و گردش آمده‌اند. کوچه مروی البته چندان بزرگ نیست اما تقریبا همه افرادی که به آن مراجعه می‌کنند خاطره جالبی از آن دارند؛ خاطره خریدی به دور از اتومبیل‌های فراوان پایتخت.
خیابان آصف‌الدوله نیز یکی از موفق‌ترین تجربه‌های شهرداری تهران در ایجاد مسیرهای پیاده است. اگر با مترو سفر می‌کنید بد نیست پس از پیاده شدن در ایستگاه سعدی سری هم به این مسیر پیاده که با فاصله اندکی از ایستگاه مترو در خیابان جمهوری ایجاد شده بزنید؛ فضایی بی‌نظیر که می‌تواند همه خوبی‌های فراموش شده مسیرهای پیاده تجاری گردشگری را دوباره در یادها زنده کند.
در دهه‌های گذشته، در حالی که تهران روز به روز به اشغال اتومبیل‌ها در می‌آمد، بیشتر پایتخت‌های فرهنگی جهان با سرمایه‌گذاری‌های کلان و کمک‌های دولتی، عرصه را به نفع حمل‌ونقل عمومی بر اتومبیل‌ها تنگ کرده و بخش‌های بیشتری از شهر را در اختیار افراد پیاده قرار داده‌اند. توکیو پایتخت ژاپن، واشنگتن‌دی‌سی پایتخت سیاسی ایالات متحده آمریکا، نیویورک بزرگ‌ترین پایتخت اقتصادی جهان، لندن، پاریس، بارسلونا، مسکو و بسیاری دیگر از پایتخت‌های جهان هر روز مسیرهای بیشتر و بیشتری را از دست اتومبیل‌ها نجات می‌دهند تا شهری هرچه پایدارتر و سبزتر باشند.
مسیرهای پیاده گردشگری تجاری یکی از ارکان مهم درآمدزایی پایدار در این کلانشهرها نیز هست. وظیفه اینگونه فضاهای شهری عبارت است از: افزایش انسجام اجتماعی، کاهش بزهکاری به کمک نظارت اجتماعی، افزایش گردش مالی، جذب توریست، اشتغال‌زایی، کاهش استرس‌ها و اضطراب‌های ناشی از زندگی شهری، افزایش تعاملات اجتماعی و نهایتا افزایش اعتماد شهروندان به حکمرانی شهرداری.
بازگرداندن زندگی شبانه به مراکز شهری یکی دیگر از وظایف اینگونه فضاهای شهری است. یکی از مسائلی که مراکز شهری را تهدید می‌کند خالی‌شدن این نقاط از حضور افراد پس از فعالیت معمول روزانه است؛ به‌گونه‌ای که در طول شب، مناطق مرکزی شهر یکی از خطرناک‌ترین و ناامن‌ترین نقاط برای حضور افراد پیاده است، این در حالی است که با ایجاد مسیرهای پیاده گردشگری و تجاری می‌توان مدت زمان حضور مردم را در این نقاط افزایش داد و زندگی را به این محدوده‌ها بازگرداند. این در حالی است که آمارها به خوبی نشانگر خالی شدن محدوده‌های مرکزی پایتخت و اشغال شدن آن توسط کارگاه‌ها و انبارهاست.
مسیرهای پیاده، نه تنها صرفاً کارکرد تجاری یا گردشگری ندارند بلکه مهم‌تر از آن، کانال‌هایی برای تعاملات فرهنگی شهروندان هستند. اگر بخواهیم به تجربیات موفق بومی نگاهی بیندازیم بایستی به بازارچه‌های موقت شهرداری تهران اشاره کنیم. شهرداری تهران به‌عنوان الگویی برای شهرداری‌های سراسر کشور، در طول سال‌های گذشته مکان‌هایی را با عنوان بازارچه‌های موقت تأسیس کرد که افراد می‌توانند اجناس مورد نظر خود را با کیفیت مناسب و قیمتی پایین‌تر از دیگر نقاط خریداری کنند. استقبال شهروندان نشان می‌دهد که اینگونه بازارچه‌ها موفق عمل کرده‌اند.
مواردی که برای ایجاد اینگونه مسیرهای تجاری، گردشگری یا فرهنگی بایستی در نظر گرفت عبارتند از: توجه به مسیرهای دسترسی سواره، کاربری‌های پیرامون، تأمین پارکینگ، تأمین خدمات عمومی مورد نیاز جمعیت، سقف مناسبی از جمعیت مراجعه‌کننده و ابعاد مناسب فضایی که برای استقرار فعالیت‌های متعدد در نظر گرفته می‌شود.
از طرف دیگر پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از سفرهای درون شهری صرفا برای ارضای حس تنوع طلبی انجام می‌شود. در حقیقت وقتی افراد درون اتومبیل خود می‌نشینند احساس می‌کنند که در فضای خصوصی خودشان هستند و البته امکان تماشای فعالیت‌ها و مناظر شهر را نیز دارند، این در حالی است که ایجاد مسیرهای گردشگری تجاری که معمولا سرشار از فعالیت‌های فرهنگی نظیر اجرای زنده موسیقی توسط نوازندگان دوره‌گرد، امکان آشنایی با دیگر افراد، صرف غذاهای سنتی و.. است می‌تواند به راحتی جایگزین بسیاری از اینگونه پروسه‌های اتومبیل سواران شود.
تجربه نوشیدن یک فنجان قهوه داغ در فضای باز همراه با گوش‌دادن به موسیقی نوازندگان محلی می‌تواند خستگی یک روز پرتلاش کاری را از تن به در کند؛ تجربه‌ای که تعداد کمی از ما از آن برخوردار بوده‌ایم.
در شهری نظیر آتن که مسیرهای پیاده گردشگری تجاری آن بسیار معروف است، درآمدی که شهرداری از طریق رونق بخشیدن به کسب و کار افراد کسب می‌کند به‌مراتب از درآمد شهرداری تهران از محل عوارض ساختمانی و فروش تراکم بیشتر و پایدارتر است.
در آتن توریست‌ها می‌توانند به راحتی گردش کنند، مجسمه و سفال و صنایع‌دستی بخرند، اجرای زنده موزیک زیبای یونانی را تجربه کنند و غذاهای محلی بخورند. جالب اینجاست که در شرایط بحران اقتصادی کنونی، میزان درآمد شهرداری آتن از محل فعالیت‌های فرهنگی و توریستی بیشتر از زمان قبل از بحران است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که علت این امر، تلاش افراد برای رهایی از تنش‌های فکری ناشی از این بحران به کمک مسافرت به مکانی آرام چون آتن است.
تهران، پایتخت کشوری با سابقه تمدن زیاد و مکان تبادلات فرهنگی گروه‌های مختلف زبانی و قومی، قابلیت‌های زیادی برای تبدیل شدن به پایتخت فرهنگی منطقه خاورمیانه دارد. با نگاهی منطقه‌ای، تهران نیز می‌تواند در افقی نه چندان دور شاهد شکوفایی فرهنگی و کسب درآمدهای پایدار باشد.
طرح جدیدی که برای خیابان ولیعصر در نظر گرفته شده است نیز یکی دیگر از برنامه‌های شهرداری تهران در این راستاست. توجه به عادات شهروندان، هنجارهای اجتماعی، ارزش‌های فرهنگی و قومی و نیازهای مختلف گروه‌های سنی و طبقات اجتماعی مهم‌ترین عامل برای موفقیت این خیابان در آینده خواهد بود.
تجربه کشورهای موفق نشان داده که چنانچه به موضوعات فوق توجه شود، توسعه مسیرهای پیاده می‌تواند گامی اساسی در ارتقای شاخص‌های توسعه شهری باشد.
