در متن خبر آمده بود: «رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور گفت:300میلیارد ریالی برای مرمت و احیای 10هزار اثر تاریخی هزینه خواهد شد. بقایی افزود: آثار باستانی و میراث فرهنگی طوس، هگمتانه، فلک الافلاک و تخت سلیمان تکاب از مهم‌ترین آثاری است که امسال مرمت می‌شوند. بقایی گفت: برای احیای محوطه باستانی مجموعه تخت سلیمان، از سرمایه‌گذاری‌های خارجی هم استفاده خواهد شد. مجموعه تخت سلیمان تکاب، چهارمین اثر ملی کشور در فهرست آثار جهانی و از مناطق نمونه گردشگری بین‌المللی است. همچنین خانه‌های تاریخی ماسوله نیز محتاج نگاه جدی‌تر هستند و خانه‌های تاریخی ماسوله در اولویت نجات بخشی قرار می‌گیرند.»
اینکه ماسوله در فهرست مرمت، رتبه‌های اول را دارد، جای خرسندی است چرا که در شهر تاریخی ماسوله اکنون 26 خانه تاریخی تخریب شده وجود دارد که نیمی از آنها در اثر بارندگی تخریب شده‌اند.
منزل زعفر ارفعی یکی از خانه‌های تخریب شده است. این بنای 2طبقه قدیمی در محله خانه‌بر واقع شده و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. در حال حاضر قسمت قابل‌توجهی از پشت بام و دیوارهای داخلی به‌دلیل نفوذ رطوبت نزولات جوی و عدم‌تحمل بار سقف تخریب شده است و درصورت عدم‌انجام عملیات مرمتی به‌موقع، شاهد تخریب کامل بنا خواهیم بود.
خانه میرزا حسین گودرزی، بنایی 2طبقه و قدیمی، دارای تالار و بازشوهای چوبی باارزش در محله کشه‌سر است که از ناحیه پشت بام دچار تخریب شده است. مالکان این بنا به‌دلیل عدم‌تمکن مالی قادر به مرمت آن نیستند و درصورت عدم‌انجام عملیات مرمتی امکان تخریب پشت بام بنا وجود دارد.
کاروانسرای حاجی‌فیض نیز از معدود کاروانسراهای قدیمی باقی مانده ماسوله است. این بنای 3طبقه قدیمی با بازشوهای باارزش در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است. در حال حاضر قسمتی از پشت‌بام و دامنه این کاروانسرا و همچنین دیوارهای طبقه دوم آن در حال تخریب هستند. یکی دیگر از بناهای تخریب‌شده، مسجد غریب آباد است که از مساجد قدیمی و با ارزش ماسوله محسوب می‌شود. این بنا از ناحیه بام و دیوارهای باربر طبقه اول در معرض آسیب جدی است.
از این دست نمونه‌ها در ماسوله بسیار یافت می‌شوند که درصورت عزم جدی مسئولان برای بازسازی نشانی تک‌تک آنها موجود است.
خانه ایوب معراجی، خانه 3طبقه قدیمی با بازشوهای معماری با ارزش است که در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده و به‌دلیل فشار زیاد ناشی از بار وارده و نفوذ رطوبت، قسمت قابل‌توجهی از پشت‌بام بنای مذکور ریزش کرده که نیازمند عملیات مرمتی است. خانه سیدجلال موسوی که در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده، در حال حاضر از ناحیه پشت‌بام در معرض خطر تخریب است.
با توجه به فرسودگی دیوارهای باربر و نفوذ رطوبت، برای جلوگیری از تخریب بنا بایستی مرمت شود. خانه علی نراقی هرچند در فهرست میراث ملی ثبت نشده اما بنایی قدیمی و 2طبقه دارای تالار و بازشوهای چوبی باارزش است که قسمتی از پشت بام آن به‌دلیل نفوذ آب باران و عدم‌تحمل بار دچار تخریب شده و به قسمت‌های دیگر نیز آسیب جدی وارد شده است.
خانه خدابخش رحمتی از بناهای بسیار با ارزش و قدیمی، دارای تالار سرتاسری است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و قسمت انتهایی پشت بام تخریب شده که برای جلوگیری از تخریب کامل باید مرمت شود. خانه اکبر شرفی نیز از بناهای بسیار قدیمی و باارزش ماسوله است که در 3طبقه و در مجاورت امامزاده عون‌بن علی قرار گرفته است. در قسمت انتهایی پشت‌بام، تخریب صورت گرفته که برای جلوگیری از تخریب کامل بنا باید مرمت به شیوه سنتی انجام پذیرد.
خانه صمدی که تقریبا به‌طور کامل تخریب شده در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. در حال حاضر پشت بام بنا به‌طور کامل و قسمت‌هایی از دیوار طبقه اول تخریب شده است. با توجه به درصد تخریب در حال حاضر امکان مرمت و نجات بنا وجود دارد.
خانه جلیل اشجاری از معدود بناهای 3طبقه قدیمی واجد ارزش است که قسمتی از پشت‌بام و دیوارهای داخلی آن تخریب شده و در حال حاضر نیاز به مرمت دارد. خانه تقی شوکتی دارای تالار سرتاسری در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است. در حال حاضر سقف قسمت تالار به‌طور کامل فرو ریخته است و درصورت بی‌توجهی، کل پشت‌بام تخریب خواهد شد. خانه فخرالدین شفیعی دارای تالار سرتاسری است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در حال حاضر نیمی از پشت‌بام بنا و سقف تالار و قسمتی از دیوارهای داخلی به‌طور کامل فرو ریخته، درصورتی که عملیات مرمتی انجام نپذیرد، تخریب کامل بنا امکان‌پذیر است.
خانه مهرداد مؤمنیان بنایی 2طبقه قدیمی با بازشوهای باارزش در محله کشه سر ماسوله واقع شده است. بنای مذکور نیز در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است. در حال حاضر قسمت انتهایی بام به‌دلیل نفوذ رطوبت در شرف تخریب است. برای حفظ بنا باید عملیات مرمتی انجام پذیرد.
خانه محمد زندی پور، بنایی 3طبقه بسیار باارزش و قدیمی در محله خانه‌بر واقع شده است. بنای مذکور در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است. در حال حاضر قسمتی از پشت بام دچار آسیب جدی به‌دلیل نفوذ رطوبت نزولات جوی شده، درصورتی که عملیات مرمتی انجام نپذیرد، شاهد تخریب هرچه بیشتر بنا خواهیم بود. هم‌اکنون به غیر از بناهای یاد‌شده نزدیک به 10 بنای تاریخی دیگر نیز در ماسوله وجود دارد که در آستانه تخریب هستند و برخی مالکان این بناهای تاریخی توان مرمت خانه خود را ندارند. این تنها بخشی از بناهای تخریب شده و در آستانه تخریب تاریخی است. خانه‌های تاریخی اصفهان که از شمارش خارج‌اند و به گفته خود ریاست سازمان در اصفهان، بزرگ‌ترین دغدغه مسئولان شهرستان، تملک و بازسازی آنهاست.
اختصاص 20میلیارد ریال برای مرمت آثار تاریخی
خبر دیگری هم که خبرگزاری مهر منتشر کرد، خبر اختصاص 20میلیارد ریال برای مرمت بناهای تاریخی تبریز در سال‌جاری بود. تراب محمدی در نخستین جلسه بافت تاریخی استان که با محوریت شهرستان تبریز تشکیل شد، گفت: احکام مربوط به اعضای ستاد بافت تاریخی استان ابلاغ شده و با توجه به ریاست استاندار در استان، فعالیت ستاد در این حوزه به شکل جدی پیگیری می‌شود. محمدی با تأکید بر اصلاح نگرش برخی افراد نسبت به بافت‌های تاریخی افزود: محدوده 450هکتاری بافت از جمله نقاط ارزشمند شهر است و ابنیه تاریخی و جداره‌های زیبای این بافت، نشانه تلاش و ذوق مردمان روزگار کهن است. وی با بیان اینکه باید بین بافت تاریخی و بافت فرسوده تفکیک قائل شد، ابراز امیدواری کرد: فعالیت در این حوزه با حمایت مردم و مسئولان به بهترین شکل به ثمر بنشیند.
محمدی ابنیه تاریخی را شناسنامه هویتی هر شهر خواند و افزود: بخشی از تاریخ و فرهنگ شهرها در ابنیه تاریخی آن موجود و محفوظ است و می‌توان با توجه به آنها از طرز فکر و اعتقادات و باورهای مردم مطلع شد.
رئیس شورای اسلامی شهر تبریز نیز در این جلسه بر اهتمام و جدیت شورای اسلامی شهر در راستای حفظ ابنیه و بافت‌های تاریخی شهر به‌عنوان ریشه‌های هویتی شهر تأکید کرد. شهرام دبیری می‌گوید: در شورای شهر تبریز با توجه به حضور افراد علاقه‌مند و زبده، اهتمام زیادی درخصوص مطالب مرتبط با میراث فرهنگی و تاریخی وجود دارد.
دبیری می‌افزاید: تا وقتی مردم شهر به خوبی با آثار تاریخی شهر و اهمیت آنها آشنا نیستند، نمی‌توان به سرنوشت تلاش‌ها در این خصوص امیدوار بود بلکه چنین اقداماتی باید با همکاری و همراهی تمام مردم شهر صورت پذیرد تا شاهد نتیجه موفق و پایدار باشیم. وی از تصویب بودجه‌های خاص در شورا برای مسائل مرمتی در محدوده بازار تاریخی تبریز و ساماندهی ورودی‌های بازار و باروهای شهر خبر داد.
اما استان سمنان نیز از بودجه تعیین شده برای مرمت بهره خواهد برد. استاندار سمنان در این خصوص می‌گوید: برای توسعه و پیشرفت حوزه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان در دور دوم سفر هیأت دولت، مصوبات قابل توجهی به تصویب رسیده است به‌طوری که 20میلیارد ریال برای مرمت آثار تاریخی سمنان اختصاص یافت. علی عبدالهی در جلسه کارگروه میراث فرهنگی و گردشگری استان با بیان این مطلب افزود: اختصاص 20 میلیارد ریال برای مرمت آثار تاریخی، مطالعه، ایجاد موزه منطقه‌ای سمنان، اختصاص 3میلیارد ریال ویژه کمپینگ‌های چشمه علی دامغان، واگذاری زمین‌های معوض برای رهاسازی حریم اطراف بناهای تاریخی و مطالعه ایجاد بازارچه صنایع‌دستی ازجمله مصوبات مهم دور دوم سفر هیأت دولت در بخش گردشگری و میراث فرهنگی است.
نصف بودجه خرج شد
تاکنون با یک حساب سرانگشتی می‌توان فهمید که تکلیف نیمی از بودجه 300میلیارد ریالی مشخص شده است در حالی که هنوز خبری از نجات کاخ‌های هخامنشی، قلعه باستانی شهر مرند، کتیبه کاخ آپادانا شوش، کلیسای کاتولیک‌های اندیمشک، عمارت مشیرالدوله، گنبد لیشتر در شهرستان کهگیلویه، قلعه گبری از آثار مربوط به دوران ساسانی واقع در شهر ری، قلعه داو دختر رامهرمز، دومین بنای خشت و گلی ایران به نام «ارگ گوگد» که در حاشیه جاده ابریشم قرار دارد، کاخ بردک سیاه در بوشهر، قدیمی‌‌ترین خانه تاریخی یزد، حمام تاریخی بیشابور، آثار تاریخی آبعلی، کاروانسرای تاریخی مهر سبزوار و هزاران بنای در حال تخریب دیگر نیست و خبری مبنی بر اینکه چه میزان از این 300میلیارد ریال به مرمت این بناها اختصاص خواهد یافت، به دست نرسیده است.
باید دید در پایان سال چه میزان از این بودجه صرف مرمت‌های کارشناسانه و حرفه‌ای می‌شود و چه میزان قرار است با مرمت‌های غیرکارشناسی (برای مثال به یاد بیاورید مرمت منزل همسایه مدرس به جای خانه اصلی) هدر برود؟
آیا این میزان بودجه برای مرمت همه بناهای تخریب شده کفایت می‌کند؟ جالب‌ترین نکته در بی‌پاسخ ماندن سؤال‌های ما اینجاست که کارشناسان سازمان به واسطه تعهداتی که به سازمان دارند یا حاضر به گفت‌وگو نیستند یا اصرار دارند ما از واژه تکراری کارشناسی که نخواست نامش فاش شود، بهره ببریم. شاید به‌زودی از طرف سازمان میراث فرهنگی فهرستی از بناهایی که قرار است مرمت شوند در اختیار رسانه‌ها قرار بگیرد و البته اینکه برای هر کدام چه میزان بودجه‌ای در نظر گرفته شده و چه میزان از این بودجه باید در بخش خصوصی تأمین شود.
باید برای حفظ و پاسداری از میراث فرهنگی همه توانمندی‌های کشور را به دور از غرض‌ورزی‌ها و کینه‌جویی‌ها هزینه کنیم. شاید برخی نیز بر این باور باشند که بودجه‌های دولتی در شرایط کنونی که معضل‌های اجتماعی دیگر از جمله اشتغال، مسکن و ازدواج جوانان در درجه اول اهمیت هستند نباید صرف مسائلی چون مرمت بناهای تاریخی بشود اما...
مرمت بناهای تاریخی، بازسازی زیرساخت‌های گردشگری و باز شدن درهای ایران روی گردشگران با تبلیغات و مدیریت صحیح می‌تواند منبع تازه‌ای از درآمد برای ایرانیان باشد که این خود اهمیت حفظ و مرمت بناهای تاریخی را آشکار می‌سازد.
