زیرا خاک آن قابل کشت برای گیاهان زراعی نبود و حتی محصولاتی مانند پسته و خرما هم در آن به عمل نمی‌آمد اما امروزه کویر به‌خاطر جاذبه توریستی و مناظر زیبایی که دارد، به عنوان منابع درآمد یاد می‌شود، ضمن اینکه املاح فراوانی که از کویر به دست می‌آید می‌تواند در صنعت مورد استفاده قرار بگیرد.
عجایب کویر ایران
دکتر حمید عباس‌نژاد مدرس دانشگاه می‌گوید: «منطقه گندم بریان شهداد که گرم‌ترین نقطه کویر در جهان و در قلب ایران به شمار می‌رود، به کره ماه می‌ماند و گدازه‌های سیاه رنگ واقع در این منطقه، نور خورشید را بیش از حد معمول جذب می‌کند و باعث افزایش بیش از حد دما می‌شود. همچنین برخی لایه‌های شکل گرفته در کویر، از نظر زمین شناسی غیر قابل باروری است».
شهداد، در شرق ارتفاعات کرمان با نخلستان‌ها و باغ‌های مرکبات و نیز آثار تمدن شش هزار ساله «آراتا» از دیدنی‌هایی است که به راستی در طبیعت نفس‌گیر کویر، نفس هر طبیعت‌گردی را می‌گیرد.
پرفسور پرویز کردوانی بیابان‌شناس معروف نیز این منطقه را به دلیل وجود گدازه‌های آتشفشانی، گرم‌ترین نقطه کره زمین به شمار آورده که دمای آن در تابستان در سایه به 60 درجه سانتیگراد بالای صفر نزدیک می‌شود.
وی با اشاره به تپه‌های تخم‌مرغی شکل در کویر شهداد که به‌طور منظم چیده شده‌اند، می‌افزاید: «در بیابان شهداد، هیچگونه حیات، موجود زنده و حتی باکتری وجود ندارد و شاید یگانه نقطه فاقد حیات در کره زمین محسوب شود، سرزمینی که هنوز بسیاری از طبیعت‌گردان، کاشفان و دیرین‌شناسان جهان آرزوی بازدید و پیمایش تمامی آن را دارند. شهداد با هفت هزار سال تاریخ مستند، یکی از کهن‌ترین تمدن‌های بشری است.
منطقه گندم‌بریان به مساحت 480 کیلومتر، جایی در داخل این کلوت‌هاست. هر بارانی که بر کویر لوت می‌بارد، صورتی تازه برای هر کلوت می‌سازد و باد و باران، دو معمار قسم خورده کلوت‌اند. در این منطقه به علت گرمای زیاد، دانه گندم به حالت برشته درمی‌آید و به همین خاطر به آن «گندم بریان» گفته می‌شود».
پروفسور کردوانی همچنین می‌گوید: «سوراخ نبودن لایه ازون در فضای بالای کویر لوت از مهم‌ترین قابلیت‌های این دشت بزرگ ایران است و اشعه آفتاب در کویر لوت نه تنها خطرناک نیست، بلکه خاصیت درمانی نیز دارد، بنابراین، ماسه درمانی و آفتاب‌درمانی از قابلیت‌های مهم کویر لوت است».
به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، وی یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری این منطقه را برنزه کردن پوست برای گردشگرانی که علاقه بسیاری به این امر دارند، می‌داند، ضمن اینکه توریستها نیز در شب، کویر لوت را محل مناسبی برای رصد ستارگان میدانند.
براساس گزارش‌های موجود، درجه حرارت در قسمت میانی کویر لوت بسیار بالاتر از صحرای آفریقا و نواداست، به طوری که صحرای آفریقا و عزیزیه لیبی 57 درجه است اما در دشت لوت 65 درجه گزارش شده است. یک ژنرال انگلیسی در ایران پس از دیدار از کلوت‌ها می‌گوید: «آثار مهم کلوت‌ها از عجایب طبیعت است و کسی که از این منطقه عبور می‌کند، از شگفتی آن به خود می‌لرزد و این حس القا می‌شود که انسان در ساخت و ساز آنها نقش داشته است».
نگرش جهانی به کویر
سازمان ملل متحد سال ۲۰۰۶ را به عنوان سال بین‌المللى کویر و کویرزدایى نام‌گذارى کرد. این اقدام به منظور افزایش آگاهى عمومى مردم جهان به منظور حمایت از تنوع زیستى سرزمین‌هاى خشک که یک‌سوم کره زمین را تشکیل مى‌دهند و نیز حمایت از دانش بومى ۲ میلیارد انسانى که در کویر زندگى مى‌کنند صورت گرفته است.
غول بیابان بیدار می‌شود
دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند زمین تا سال 2100 میلادی خشکسالی‌های شدید به خود خواهد دید و تا آن زمان 30 درصد کل این سیاره خاکی بیابان می‌شود. به گزارش ایسنا، خشکسالی بیشتر دامن کشورهای پیشرفته را خواهد گرفت و فوج عظیم گرسنگان و تشنگان در این سرزمین‌ها قد علم خواهند کرد چرا که کشاورزی این کشورها نابود خواهد شد.
بیابان‌زایی پدیده‌ای است که باعث کاهش قوه بارخیزی و تولیدی خاک می‌شود و حدود 14 درصد مردم جهان در مناطق کویری و بیابانی زندگی می‌کنند. دکتر محمدطاهر نظامی مدرس دانشگاه نیز معتقد است: «خشکی و کم آبی، شور شدن، قلیایی، زه‌دار شدن و از بین رفتن عناصر حاصلخیز خاک از عوامل اصلی بیابان‌زایی هستند که نهایتاً منجر به ضعف پوشش گیاهی می‌شوند که محدودیت زندگی گیاهی و جانوری را به دنبال دارد».
وی با اشاره به مناطق خشک و نیمه خشک دنیا که 40 درصد سطح کره خاکی را تشکیل می‌دهند، یادآوری کرد: حدود 800 میلیون نفر از مردم جهان در مناطق کویری و بیابانی زندگی می‌کنند». این مدرس دانشگاه اکوسیستم‌های بیابانی را ضعیف و شکننده می‌داند و می‌افزاید: «بی‌توجهی به مراتع فقیر و چرای نامناسب و بی رویه باعث تبدیل آن اراضی به بیابان می‌شود، دخالت‌های غلط انسان در طبیعت باعث شده شتاب بیابان‌زایی از فعالیت‌های بیابان‌زدایی پیشی بگیرد به‌طوری که به گفته برخی کارشناسان هر سال بخش عظیمی از کشور با شدت یک درصد به سوی بیابان‌زایی پیش می‌رود».
وی با اشاره به برنامه‌های اصلاح مراتع بیابانی از 40 سال پیش تاکنون تصریح کرد: «نهال‌کاری، بذرکاری، عملیات نظارت، قرق بخش عظیمی از مناطق بحرانی، تثبیت تپه‌های شنی متحرک و حتی استفاده از مالچ نفتی از جمله اقداماتی است که در جهت بیابان‌زدایی انجام گرفته است».
ایران، یکی از کشورهای پیشرو و با سابقه در اجرای برنامه‌های بیابان‌زدایی در منطقه و جهان است و در سال‌های پیش از انقلاب با اجرای موفق طرح‌های مبارزه با بیابان‌زایی، مردمی که گرفتار غول بیابان بودند به همکاری با مجریان طرح پرداختند و در نهایت ایران جزو پنج کشور موفق در اجرای برنامه‌های مهار بیابان‌زایی و تثبیت شن‌های روان شناخته شد و در سال‌های اخیر نیز امکانات و بودجه برای بیابان‌زدایی دو تا سه هزار برابر شده، اما به دلیل مدیریت ضعیف بخش منابع طبیعی غول بیابان دوباره به پا‌خاسته و فعال شده است.
