این اتفاق در آیین پایانی نخستین جشنواره بینالمللی فیلم کیش یا همان چهارمین جشنواره فیلم مستند کیش رخ داد. اسفندیار رحیممشایی بهعنوان سخنران مراسم در تالار همایشهای بینالمللی کیش رفته بود و چند کلمهای هم سخن گفت. او گفت: این جشنواره گوشهای از زحمات جامعه هنری را قدردانی کرده است اما فرصت میخواهیم آثار جامعه هنری را ارزیابی کنیم و این کار نیازمند برنامهریزی و استمرار است. امیدوارم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان مناطق آزاد و ویژه اقتصادی برگزاری این جشنواره را پی بگیرند و ریاستجمهوری هم از آن حمایت خواهد کرد.
البته این قدردانی، بیش از آنچه تصور میشد خرج روی دست مناطق آزاد و وزارت ارشاد گذاشته است. جشنواره کیش که پیش از این با همت و ریاست کامران شیردل، مستندساز بینالمللی ایران و به شکلی جمع و جور اما بسیار تاثیرگذار و تنها در حوزه مستند 3 دوره برگزار شد، حالا امسال برای آنکه گستردهتر باشد و گستره تبلیغی وسیعتری را در بر بگیرد، کمی عجیب و بیربط با موضوع به کار خود پایان داد. فلسفه جشنواره کیش از ابتدا هماهنگی موضوعی- محتوایی با خلیجفارس و رویکرد تشویقی برای ساخت آثار بیشتر در این حوزه بود؛ جشنوارهای که با نام خلیجفارس و برای زنده کردن جایگاه این خلیج تاریخی و اثرگذار در تاریخ و تمدن سرزمین فارس راهاندازی شده بود و آرام آرام و بیسروصدا جایگاه خاصی مییافت. اما آنچه امسال در کیش رخ داد، نشانی از خلیجفارس نداشت جز محل برگزاری که تفریحگاه جذابی است برای میهمانان و سینماگران بسیاری که به آن دعوت شده بودند.
بسیاری از فیلمهایی که در این جشنواره به نمایش درآمد، ربط روشنی به خلیجفارس نداشتند و اصولا معلوم نشد هدف از جشنوارهای که بیشتر فیلمهایش تکراریاند و حتی اکران شدهاند، با ریختوپاش بسیاری که میدانیم برنامههایی از این دست به همراه میآورد، چه بوده است. فیلمهایی نظیر جرم مسعود کیمیایی، ورود آقایان ممنوع رامبد جوان، 33 روز جمال شورجه یا گلچهره وحید موساییان که این دوتای آخر در بخش بینالملل هم حضور داشتند.
محمد خزایی، دبیر جشنواره کیش در گزارش یا سخنرانیاش که در مراسم پایانی ایراد شد، تقریبا به این موضوع هم اشاره کرد. او گفت: خوشبختانه در کشوری زندگی میکنیم که همه مسئولان اهمیت ویژهای برای سینما قائل هستند و وقت آن شده تا قدمهای بزرگتری برای سینما برداشته شود که از جمله این قدمها میتوان به اکران آثار ایرانی در خارج از کشور و تولیدات مشترک با دیگر کشورها فکر کرد. شاید برگزارکنندگان جشنواره نیز چشمشان بیشتر به آینده است و میدانند که امسال آنچه رخ داد بیش از هر چیز تبلیغاتی بزرگ برای سازمان مناطق آزاد بود و میهمانی باشکوهی در تفرجگاه کیش برای استراحت اهالی سینما. اما کارکردها و اثرات سینماییاش بر هنر ایران چه خواهد بود؟ پرسشی که به سختی میتوان پاسخی برایش یافت.
برگزیدگان و باقی قضایا
از جمله ویژگیهای جشنواره فیلم کیش، حضور چهرههای مطرح سینمای ایران در بین برگزیدگان بود. از جمله ثریا قاسمی که برای فیلم «کمی دور» جایزه بهترین بازیگر زن بخش ویدئویی را دریافت کرد. در همین بخش عبدالرضا اکبری هم جایزه بهترین بازیگر مرد را برای فیلم «مانگرو» گرفت. اما بهترین فیلم این بخش «دمزری» به کارگردانی مهدی شفیعی بود.در بخش ویدئویی مناطق آزاد هم تقریبا همین طور بود. جایزه بهترین بازیگر زن به فاطمه گودرزی برای فیلم «روشنایی دریا» رسید و بهترین کارگردانی را نیز آرش معیریان با فیلم «ماه از روی سکو» گرفت. جایزه بهترین بازیگر مرد هم به ساعد سهیلی برای فیلم «ماندن و رفتن» رسید. فرجالله سلحشور و جمال شورجه برای اهدای جوایز این بخش به روی سن دعوت شدند که پیش از آن سالن را ترک کرده بودند. این دو در انتهای مراسم، برگزیده 2جایزه هم بودند که افراد دیگری جایزهشان را گرفتند.
اما در بخش فیلمهای سینمایی اوضاع جالبتر است:بهترین بازیگر زن: لادن مستوفی برای فیلم گلچهره/ بهترین بازیگر مرد: مسعود رایگان برای فیلم گلچهره/ بهترین فیلمنامه: محمدرضا گوهری و محمدعلی باشهآهنگر برای فیلم فرزند خاک/ بهترین کارگردانی: داریوش مهرجویی برای اپیزود اول فیلم تهران طهران/ تندیس جشنواره: محمدرضا بزرگنیا برای فیلم راه آبی ابریشم/ بهترین فیلم: حسن بشکوفه برای فیلم راه آبی ابریشم/ دیپلم افتخار: مهدی همایونفر برای فیلم 33 روز/ لوح تقدیر: محمد قهرمانی تهیهکننده فیلمهای شکارچی شنبه و خاک و آتش/ جایزه ویژه داوران بخش سینمایی: شهریار بحرانی، کارگردان فیلم ملک سلیمان.اما از آنجایی که برگزارکننده اصلی جشنواره کیش یعنی آنکه دست به جیب برد، مناطق آزاد بود، همه بخشها یک بخش مناطق آزاد هم داشتند.
از جمله بخش فیلمهای سینمایی مناطق آزاد که جایزههای خودش را داشت و در آن هم نیکی کریمی، امیر آقایی، فرشته طائرپور، ابراهیم فروزش و ابوالفضل جلیلی با دست پر به تهران برگشتند. در این بین صحبتهای جلیلی یکی دیگر از حاشیههای جالب جشنواره بود. او گفت: من به فستیوالهای زیادی رفتم اما این جشنواره بسیار عالی بود و میهمانهای خیلی خوبی دعوت شدند و دبیر آن هم بسیار خوب کار کرد اما امیدوارم بهجای جایزه، فیلمهایم را اکران کنند. من 14فیلم ساختهام که هیچ کدام اکران نشده است. امیدوارم فیلم پانزدهم را که ساختم، اکران شود.