شهرداری تهران به عنوان بزرگترین سازمان شهری در کلان‌شهر تهران از سال 1370 با برگزاری سمپوزیوم شهر سالم در دانشگاه تهران به طور ویژه‌ای به امر سلامت پرداخت.
در پی برگزاری این سمپوزیوم در 18 اسفند ماه همان سال، پروژه شهر سالم ایران به صورت آزمایشی در شهرستان ری شروع به کار نمود. در بین محله‌های شهرری، کوی 13 آبان با توجه به معضلات و مشکلات اجتماعی و فرهنگی خاص خود، از محروم ترین محله‌ها در آن موقع جهت اجرای پروژه انتخاب گردید.
در پروژه شهر سالم به 2 اصل ویژه و اساسی توجه خاصی می‌شود: 1- هماهنگی و همکاری بین بخشی و 2- جلب مشارکت مردمی.
این دو اصل زیر بنای تحقق پروژه شهر سالم و تضمین کننده سلامت پایدار در هر جامعه‌ای تلقی می‌شود. پس از اجرای پروژه بر اساس اصول و مبانی علمی آن در کوی 13 آبان، در اجلاس سالانه شهر های سالم جهان در پکن در سال 1376، پروژه شهر سالم تهران به عنوان یکی از هفت پروژه موفق شهرهای سالم جهان معرفی گردید.
در این پروژه برای اولین بار تجربه آموزش چهره به چهره در ایران به نمایش گذاشته شد و موفقیت‌هایی را بدست آورد. در این پروژه علاوه بر آموزش زنان خانه‌دار، کودکان در مدارس در قالب پروژه مدرسه سالم با مفاهیم سلامت فردی و اجتماعی آشنا می‌شدند.
امر بسیار مهم در موفقیت این پروژه جلب مشارکت سازمان‌های مختلف و همچنین تحقق و بستر سازی مناسب جهت مشارکت مردم بوده است. به گونه‌ای که مردم به صورت داوطلبانه در امر آموزش و اطلاع رسانی به دیگر ساکنان محله پیشقدم می‌شدند و نسبت به اجرای کارهای اجتماعی داوطلبانه با هم رقابت می‌کردند.
شهر سالم در واقع شهری است که در آن پیوسته شرایط اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی رو به توسعه و بهبود بوده و با استفاده بهینه از منابع و امکانات موجود، محیطی را فراهم می‌آورد که بر اثر آن مردم ضمن حمایت از یکدیگر و مشارکت گروهی در انجام کلیه امور تلاش می‌کنند که زندگی خود را به سطح مطلوبی برسانند.
در این پروژه تلاش می‌شود که از توده مردم یک نیروی محرک، فعال، خلاق و پویا ایجاد شود. در این مورد با بالا بردن سطح آگاهی‌های مردم و جلب مشارکت آنان در زمینه مسایل بهداشتی، زیست محیطی، فرهنگی و اجتماعی در راستای فعالیت‌های توسعه شهری تلاش مضاعف صورت می‌پذیرد. در نهایت می‌توان گفت که در پروژه شهر سالم تلاش می‌شود که فرهنگ شهر نشینان به فرهنگ شهروندان فعال و آگاه تبدیل شود.
در سال 1383 با توجه به تجربه بیش از یک دهه اجرای پروژه شهر سالم، برای اولین بار سند راهبردی (برنامه ریزی استراتژیک) 5 ساله سلامت شهر تهران در پی تلاش گروهی از اساتید دانشگاه در مدت یک سال تدوین و در ابتدای سال 1385 به عنوان اساس برنامه ریزی سلامت در شهرداری مد نظر قرار گرفت.
در سند راهبردی چالش‌های اساسی سلامت شهر تهران، بیانیه ماموریت سلامت شهرداری، چشم انداز سلامت شهرداری، اهداف کلان، سیاست‌ها و استراتژی‌های آن به تفکیک تهیه و بر اساس آن برنامه‌های عملیاتی جهت رسیدن به شهری سالم تدوین گردید.
با توجه به چالش‌های اساسی یا موضوعات استراتژیک سلامت تهران، دو هدف استراتژیک برای تامین سلامت شهر تهران متصور است؛
- بهبود شیوه سیاست گذاری ، مدیریت و حاکمیت سلامت در شهر تهران .
- کاهش عوامل خطر تهدید کننده سلامت.
شهرداری تهران جهت توسعه پروژه شهر سالم به تمام محله‌های شهر تهران از ابتدای سال 1385 نسبت به ایجاد ساختار جدیدی به نام اداره کل سلامت تهران زیر نظر معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری اقدام نمود.
بر اساس این ساختار تمام مناطق 22 گانه شهرداری تهران دارای اداره سلامت منطقه شده و در هر مرحله می بایستی مکانی را به نام خانه سلامت محله راه‌اندازی نمایند. خانه‌های سلامت در واقع به عنوان ستاد اجرایی پروژه شهر سالم در محله‌های شهر تهران انجام وظیفه می نمایند.
اهم وظایف اداره کل سلامت:
- تلاش در جهت توانمندسازی شهروندان در تامین و حفظ سلامت خود و جامعه شهری
- برنامه ریزی در جهت تامین دسترسی عادلانه مردم به خدمات بهداشتی و سلامت اجتماعی
- تلاش در جهت توسعه رویکرد مبتنی بر سلامت در مدیریت شهری
- ارائه خدمات مشاوره ای در زمینه های مختلف مرتبط (ژنتیک، روانی و ....)
- توسعه آموزش های همگانی در زمینه بهداشت و سلامت اجتماعی (سالم زیستی) با همکاری اداره کل آموزش و مشارکت های شهروندی
- برنامه ریزی و تلاش در جهت پیشگیری، درمان و بازتوانی آسیب های اجتماعی تهدید کننده سلامت
- حفظ، تامین و ارتقاء سطح بهداشت سلامت کارکنان شهرداری
- توسعه تاسیسات رفاهی و خدماتی از قبیل کلینیک های تخصصی، مهدهای کودک، باشگاه و ...
- تهیه و تدوین سیاست های اجرایی در زمینه های مختلف بهداشت روان اعم از افزایش هنجارها، سلامت محیط، کاهش آلودگی های صوتی و...
- سایر وظایف حسب مورد که از جانب مقام مافوق ابلاغ می‌شود.
