آمریکا و روسیه در خاورمیانه در بسیاری موضوعات با هم اختلاف دارند.
آمریکا ایران را تهدید به تحریمهای سخت و حتی حمله نظامی میکند و این درحالیست که روسیه به ایران سیستمهای دفاع موشکی میدهد تا تاسیسات هستهایاش را در برابر این تهدیدات محافظت کند.
آمریکا در جنگ تابستان گذشته اسرائیل در لبنان حامی اسرائیل بود. این درحالیست که بعضی سلاحهای حزبالله در این درگیری روسی بودند.
آمریکا بعد از پیروزی حماس در انتخابات فلسطین، جلودار تحریم دولت حماس بود. اما روسیه از گفتگو با این جنبش حمایت میکرد و حتی رهبران حماس را به مسکو دعوت کرد.
واشنگتن میگوید بیم دارد که شمال آفریقا به کانون فعالیتهای تروریستی تبدیل شود. اما روسیه با متهم کردن آمریکا به داشتن دغدغه بیش از حد در این باره، به الجزایر بیش از 5/7 میلیارد دلار تانک و هواپیما و موشک ضد هوایی فروخته است.
اما این فقط روسیه نیست که به عنوان بازیگر جدید وارد خاورمیانه شدهاست. در ماههای آینده دو رهبر اروپایی، تونی بلر نخست وزیر انگلیس و ژاک شیراک رییس جمهور فرانسه، صحنه قدرت را ترک میکنند.
هر دوی این رهبران بیش از یک دهه در قدرت بودند و هر دو سابقه در هم ریختهای از خود به جا میگذارند. عملکرد داخلی بلر که به روایت آمار و ارقام درخشان و موفق بوده، تحت تاثیر سیاست خارجی شکست خورده او قرار گرفت و یکجا زیر سئوال رفت.
او به عنوان تنها حامی بینالمللی بوش، وارد جنگی شد که همه آن را غلط میدانستند و اکنون بر تعداد منتقدان آن افزون شده است. بلر تلاش کرد با تحرکی در زمینه صلح اعراب و اسرائیل، این سابقه تیره را تصحیح کند.
اما این تلاش او از سوی نومحافظه کاران طرفدار اسرائیل در واشنگتن با شکست رو به رو شد. کسی نمیداند آیا گوردون براون که قرار است نخست وزیری را از بلر تحویل بگیرد، در مقابل این نومحافظهکاران آمریکایی موفقتر خواهد بود یا نه.
شرایط ژاک شیراک اندکی متفاوتتر است و او اکنون در پایان راه و دوران حکومت خود میتواند به این افتخار کند که از ابتدا با جنگ عراق مخالف بوده است. به خاطر همین موضع بود که محبوبیت او در میان اعراب افزایش یافت.
البته بعد از اینکه شیراک در فشار به سوریه برای عقب نشینی از لبنان به آمریکا پیوست، بخشی از این محبوبیت از دست رفت. شیراک همچنین در کشمکش اخیر لبنان از حزبالله فاصله گرفت و در تحریم حماس به آمریکا پیوست اما اگر نیکولای سارکوزی در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه پیروز شود این کشور را بیشتر به سوی اردوگاه آمریکا و اسرائیل پیش خواهد برد.
حقیقت این است که نه انگلیس و نه فرانسه نتوانستهاند سیاست مستقلی در خاورمیانه داشته باشند و به جای آن تسلیم سایه آمریکا و اسرائیل بودهاند. عدم دستیابی به سیاست واحد دفاعی و خارجی در اروپا در سالهای اخیر هم به همین دلیل بوده است.
اما در آینده و در خاورمیانهای که روسیه با اطمینان به نفس جدید، اعراب با قدرت تازه و به رهبری عربستان و ایران در حال ظهور در کنار نیروهای غیر دولتی همچون حماس و حزبالله بازیگران جدید آن هستند، اروپا هم به گونهای دیگر بازی خواهد کرد.
روزنامه دیلی استار لبنان- 12 فوریه