ادموند اشتویبر، رئیس دولت ایالت پاواریا در آلمان و رهبر حزب اتحادیه سوسیال مسیحی این کشور (CSU) که خواهرخوانده حزب حاکم اتحاد دموکرات مسیحی (CDU) است پس از انتقاد رهبران ترک از پاپ طی اظهاراتی تاکید کرد حمایت از پذیرش احتمالی ترکیه در اتحادیه اروپا باید پایان یابد.
اشتوربر گفته بود واکنش بسیاری از رهبران سیاسی ترکیه به گفتههای پاپ بیش از حد منتقدانه و بیمنطق بوده است. رسانه های آلمان اعتقاد دارند دیدگاه رهبران ارشد آلمان چندان متفاوت از رویکرد اشتوبر نیست با این تفاوت که آنگلا مرکل، صدر اعظم به دلیل ملاحظات سیاسی و دیپلماتیک نمیتواند چنین واکنشی را از خود بروز دهد.
ارزشهای مسیحی
تحولات اخیر موجب شده ترکها مساله ارزشهای مسیحی را آخرین مانع در بین موانع متعددی تلقی کنند که اروپاییها بر سر راه الحاق این کشور به اتحادیه اروپا قرار دادهاند.
رجب طیب اردوغان، نخستوزیر ترکیه به همراه رهبران احزاب اپوزیسیون دولت و برخی از مقامات مذهبی این کشور کماکان خواستار عذرخواهی رسمی و صریح پاپ به دلیل آنچه او در نطق 12 سپتامبر گذشته خود در دیدار از دانشگاه گرنسبورگ آلمان در ضمن دیدارش از این کشور گفته بود، هستند.
رسانههای ترکیه هنوز هم با یادآوری سخنان پاپ از آن به عنوان عاملی برای تضعیف روابط مذاهب و تمدنها یاد میکند. در این میان فقط عبدالله گل، وزیر امور خارجه ترکیه است که به ظاهر اظهار نظر پاپ را به فراموشی سپرده و از دیدار پاپ از ترکیه به عنوان فرصتی بیبدیل برای پشت سر گذاشتن سوءتفاهمها یاد کرده است.
در نقطه مقابل برخی سیاستمداران ترک، پاپ را با شخصیتهایی چون هیتلر و موسولینی مقایسه کردند. اقدامی که به خشم کسانی چون اشتویبر که تاکید دارند ترکیه هنوز برای پیوستن به اتحادیه اروپا آمادگی ندارد، دامن زده است.
به گمان بسیاری از فعالان سیاسی در ترکیه تنها مانع جدی بر سر راه عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا مسلمان بودن مردم این کشور است.
دکتر نیلگون گنجان، از موسسه تحقیقات استراتژیک ترکیه در استانبول میگوید: ترکیه، آلمان یا فرانسه نیست و هیچگاه شبیه این کشورها نخواهد بود. ترکیه متفاوت است.
او میافزاید: اگر اعضای کنونی اتحادیه اروپا میخواهند اروپایی مبتنی بر ارزشهای مسیحی بنیان نهند ترکیه هیچگاه اروپایی نخواهد بود. اگر اروپا به معنای تبعیض دینی است عضویت ترکیه در اروپا به معنای جایگرفتن هفتاد میلیون غیر اروپایی دیگر در بطن اتحادیه اروپا خواهد بود.
اشتویبر اینگونه استدلال کرده بود که ترکیه پیشینه فرهنگی، تاریخی سیاسی متفاوتی با اروپا دارد و همین گذشته، ترکیه را به کشوری غیراروپایی تبدیل کرده است. او گفته بود: ترکیه نه تنها کشوری اروپایی نیست که حتی به لحاظ جغرافیایی هم بخشی از اروپا تلقی نمیشود چرا که این کشور پیوندهای فرهنگی، تاریخی عمیقی با خارج از اروپا داشته و از لحاظ فرهنگی و ارزشی تفاوتهای زیادی با اروپا دارد.
در این بین برخی از مقامات روحانی ارشد کلیسای کاتولیک انگلیس نیز پرسشهای مشابهی را مطرح کردهاند.
کاردینال کورمک مورفی اوکانر، اسقف اعظم کلیسای وستمینستر در لندن گفته بود: سئوال این است که آیا موافقت با الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا در راستای گشایش باب دیالوگ با مسلمانان خواهد بود یا به شکاف مذهبی بین اسلام و مسیحیت دامن میزند و اینکه آیا پیوستن کشورهای مسلمان به قارهای که اکثر جمعیتاش مسیحی هستند کاری درست است یا خیر؟
اروپای کهن در برابر اروپای جدید
بخش قابل توجهی از سیاستمداران و رهبران مذهبی در کشورهای اروپایی رویکردی مشابه اوکانر دارند. اکثر مقامات اروپایی اعتقاد دارند ترکیه در اتحادیه اروپا جای ندارد و این اتحادیه از آنجا که بلوکی مسیحی است باید چون گذشته مسیحی بماند.