این در حالی است که تا به امروز حدود هفت‌هزار هکتار از این بافت‌ها نوسازی و بهسازی شده است که نشان از عدم‌تحقق برنامه‌های تدوین شده در این بخش دارد؛ به‌عبارت دیگر در طول برنامه چهارم توسعه پنج هزار و 500هکتار از بافت‌های فرسوده کشور احیا و بهسازی شده و در سال 90به‌عنوان نخستین سال برنامه پنجم توسعه، هزار و 400هکتار دیگر نوسازی شده است. در مجموع از ابتدا تاکنون با تخریب بیش از 130هزار واحد مسکونی در محدوده بافت‌های فرسوده، بیش از 550هزار واحد مسکونی در این مناطق نوسازی شده است. همچنین طبق برنامه‌های اعلام‌شده قرار است تا پایان امسال 120هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده کشور، نوسازی و احیا شوند که از این تعداد تا زمان حاضر 81هزار واحد مسکونی به بهره‌برداری رسیده و مابقی 39هزار واحد نیز تا پایان سال‌جاری به بهره‌برداری می‌رسد. به گفته مسئولان طرح نوسازی و بهسازی 55هزار هکتار از 72هزار هکتار بافت فرسوده کشور انجام شده یا در حال انجام است.
پنج مرحله گرانی مسکن در برنامه چهارمرکود بازار مسکن که از ابتدای سال 1382در پی افزایش قیمت مسکن در سال 1381آغاز شده بود، تا اردیبهشت سال 1385ادامه داشت اما از اسفند سال 1384با رونق بازار معاملات به سرعت و طی پنج‌مرحله به‌ترتیب در خرداد، شهریور و آذرماه سال 1385و شهریور و آذرسال 1386، بازار مسکن با افزایش چشمگیر قیمت مواجه شد. به‌دنبال افزایش شدید قیمت مسکن، تقاضای سفته‌بازی در کنار تقاضای مؤثر این بخش به‌وجود آمد و افزایش هزینه‌های اجاره فراتر از نرخ رشد شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی، منجر به افزایش تقاضای مؤثر در این بخش شد که تا قبل از آن، دچار رکود شده بود. همچنین نرخ تورم در بخش تعمیرات و خدمات ساختمانی در سال 1387به 34/7درصد رسید که طی سالیان گذشته بی‌سابقه بود. حذف قیمت زمین از قیمت تمام‌شده مسکن در طرح مسکن مهر و ارائه تسهیلات خاص جهت کنترل سیر صعودی و فزاینده قیمت مسکن به حدی در این سال مؤثر افتاد که تورم در بخش تعمیرات و خدمات ساختمانی به پایین‌ترین حد طی سالیان اخیر (9/5درصد) رسید. این وضعیت در گروه‌های اجاره بهای مسکن غیرشخصی و ارزش اجاری مسکن شخصی در سال 88نیز مشهود بود. سیاست‌های دولت در بخش مسکن به قدری مؤثر واقع شد که اثرات آن در سال 89 نیز به خوبی مشهود شد. شاخص بهای گروه مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها که در سال 88 معادل 12/2درصد افزایش داشت، در سال 89 فقط به میزان 7/3درصد بالاتر رفت که کمتر از سال قبل بود.
سایه مسکن مهر بر طرح‌های مسکنی برنامه
طرح مسکن مهر یکی پیشنهاد فرعی در طرح جامع مسکن کشور در قالب برنامه چهارم توسعه بود. در آن زمان برای نخستین‌بار در تاریخ مسکن کشور، طی دوسال تمام عوامل مؤثر بر بخش مسکن، از عوامل اقتصادی گرفته تا مسائل اجتماعی و فرهنگی توسط بیش از 60 نفر از کارشناسان برجسته و خبرگان اقتصادی کشور به بررسی گذاشته شد. ازجمله مسائل مطرح‌شده در طرح جامع مسکن کشور، موضوع فرعی‌ای بود تحت این عنوان که از مکانیسم‌های اجاره زمین مانند اجاره 99ساله که در برخی کشورها تجربه شده بود تا قیمت زمین از کل هزینه ساخت خانه به صفر برسد و مردم کم‌درآمد با این شیوه بتوانند با کمترین هزینه صاحب‌خانه شوند، استفاده شود. بر این اساس پیش‌بینی شده بود که این طرح به شکل پایلوت در دو منطقه انجام و پس از موفقیت در طول برنامه چهارم تنها در 14نقطه مشخص اجرایی شود.
اما با روی کار آمدن دولت نهم، نظریه استفاده از زمین‌های شبه‌وقف یا همان اجاره 99ساله موسوم به طرح مسکن مهر یکباره بر تمامی برنامه‌های طرح جامع مسکن کشور سایه سنگینی انداخت. در نتیجه تمام مطالعات 19جلدی این طرح به حاشیه رفت و براساس قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن طرح مسکن مهر ستون اصلی سیاست‌های بخش مسکن در دولت نهم درنظر گرفته شد. به اعتقاد کارشناسان، دولت نهم طرح جامع مسکن کشور که حاصل بررسی کارشناسی 48 سال فعالیت‌های بخش مسکن از ابتدای تاسیس وزارت آبادانی و مسکن تا وزارت مسکن و شهرسازی بود را به حاشیه کشاند تا طرح فرعی مسکن‌مهر را اجرایی کند. از سوی دیگر ظرفیت تولید مسکن در کل کشور با احتساب توان بخش خصوصی و مصالح ساختمانی و نیروی انسانی، 400تا 500هزار واحد مسکونی در سال برآورد می‌شود. حال آنکه دولت بدون توجه به این ظرفیت وعده داد که سالانه 1/5میلیون واحد مسکونی در قالب پروژه مسکن مهر ساخته شود اما در عمل حتی نتوانست نیمی از این رقم را در یک‌سال محقق کند؛ نتیجه اینکه اکنون پس از شش سال، کمتر از 500 هزار واحد به بهره‌برداری کامل رسیده است.
