جنگ به شیوه کلاسیک آن، امروزه تا حد زیادی معنایش را در کشورهای غربی از دست داده است زیرا در گذشته جنگ بین دو یا چند کشور با انگیزههای سیاسی در مکان و زمان مشخصی روی میداد که در این نوع از جنگ دو طرف برابر هم قرار میگرفتند، از راهبردها و تسلیحات یکسان استفاده میکردند و اغلب، جنگ با پیروزی یکی از طرفین خاتمه مییافت اما در جنگهای جدید چنین ویژگیهایی وجود ندارد.
در سالهای اخیر، اشکال جنگ با تغییرات گستردهای همراه بوده است، بهگونهای که بهآسانی نمیتوان تفاوتهای آن را با دیگر اعمال خشونتآمیز چون درگیری، شورش و عملیاتهای تروریستی مشخص کرد.
یکی از این تغییرات که دارای اهمیت بسیاری است، پدیده گسترش جنگهای شهری است که البته این جنگها پدیده جدیدی محسوب نمیشوند زیرا در طول تاریخ میتوان نمونههایی برای آن یافت؛ حملههای موشکی، بمباران هوایی و حمله اتمی به دو شهر ژاپن. با توجه به گسترش تروریسم، جنگ شهری رو به افزایش بوده به همین دلیل امنیت شهرها دارای اهمیت زیادی است.
هواپیماهای بدون سرنشین در ایران به «پهپاد» شهرت دارند؛ واژهای که از حروف اول عبارت «پرنده هدایتپذیر از راه دور» گرفته شدهاست. با توجه به استفادههایی که توسط کشورهای غربی از این هواپیما میشود میتوان گفت که با ورود کامل آن به جنگها شاهد شیوه نوینی از جنگ در شهرها خواهیم بود.
آمریکا پس از واقعه 11سپتامبر استفاده از پهپاد را در زمینه جاسوسی و حملات شهری به بهانه تعقیب تروریستها وسعت بخشید؛ در شرایطی که به باور بسیاری از کارشناسان غربی، بخشی از پدیده تروریسم به سابقه و عملکرد منفی غرب بازمیگردد.
بیشترین سرمایهگذاری در جهان در زمینه ساخت و تجهیز پهپادها را وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا انجام داده بهطوری که بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ حدود 3میلیارد دلار برای طراحی، ساخت و تجهیز پهپادها هزینه کردهاست. از اینرو با ورود پهپادهای مهاجم به جنگها شاهد شکل جدیدی از جنگها در آینده خواهیم بود؛ جنگهایی که یکی از مهمترین جنبههای آن روشن نبودن دشمن و پایان آن است.
در سوی دیگر، رویارویی ایران با پهپادهای آمریکایی مسئلهای است که به یک موضوع جدید در ادبیات نظامی جهان تبدیل شده و روند تحولات نظامی را در سطح منطقه خاورمیانه تحتتأثیر قرار داده است. این موضوع نشانگر تجهیز نیروهای نظامی ایران به رادارهای کشف و شناسایی دقیق پهپادهاست و مسلما این موضوع، برخوردهای نظامی احتمالی در آینده در منطقه خاورمیانه را دچار تحول خواهد کرد.
اما در این میان این نکته را نباید به فراموشی سپرد که یک جنگ بر تمامی ابعاد جامعه- از دولت تا بخشهای آموزشی، وضعیت بازار و مردم عادی- تأثیرگذار است و اینکه غرب در حال حاضر از جنگ ابزاری برای خدمت به اهداف سیاسی خود استفاده میکند، عملی منسوخ و نادرست است.