سبزیجات یکی از سالم‌ترین و مفیدترین مواد غذایی هستند. سبزیجات سرشار از ویتامین، مواد معدنی و سایر مواد مغذی می‌باشند که برای عملکرد مناسب و سیستم ایمنی بدن ضروری هستند. هر چه افراد سبزیجات بیشتری مصرف کنند، احتمال ابتلای آن‌ها به انواع بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی، دیابت نوع 2، و برخی انواع سرطان کاهش می‌یابد.
چرا با وجود همه این توصیه‌ها، باز هم بسیاری از ما حداقل میزان پیشنهادی سبزیجات را مصرف نمی‌کنیم؟ شاید یکی از علل آن آشنا نبودن ما با روش پخت سبزیجات است. معمولاً پخت سبزیجات از نظر بسیاری از ما کاری پیچیده و دشوار است. برای پخت سبزیجات هر روشی مناسب است به غیر از سرخ کردن. معمولاً متخصصان تغذیه با هر روشی که باعث شود شما سبزیجات بیشتری مصرف کنید موافق‌اند.
با به کارگیری روش‌های جدید، شما کاری می‌کنید که نه تنها خودتان، بلکه سایر اعضای خانواده نیز میل بیشتری به خوردن سبزیجات پیدا کنند.
پختن سبزیجات در آب جوش
پختن سبزیجات در آب جوش یکی از ساده‌ترین راه‌های پخت آن‌ها است، برای حفظ مواد مغذی بهتر است از حداقل آب ممکن استفاده کنید تا مواد مغذی به ویژه ویتامین‌های آن دور ریخته نشوند. اگر می‌خواهید مزه سبزیجات از بین نرود و له نشوند، تا زمانی که آب کاملا به نقطه جوش برسد صبر کنید. سپس سبزیجات (مانند کلم بروکلی و لوبیا سبز) را در آن بریزید و پس از مدت کوتاهی از آب خارج کنید. اگر عجله‌ای ندارید و می‌خواهید سبزیجات نرم شوند، قبل از اینکه آب به نقطه جوش برسد آن‌ها را در آب بریزید و دما را کاهش دهید. این تکنیک معمولاً برای پخت سبزیجات سخت مانند نخود، لوبیا سبز، سیب‌زمینی، شلغم و سایر سبزیجات ریشه‌ای که برای نرم شدن احتیاج به زمان زیادی دارند به کار گرفته می‌شود.
نکته: اضافه کردن کمی نمک به آب جوش باعث افزایش مزه سبزیجات می‌شود، اما در استفاده از نمک زیاده‌روی نکنید. سبزیجات نباید شور شوند. فراموش نکنید که نمک زیاد باعث افزایش فشارخون می‌شود.
اگر شما قصد دارید وزن خود را کاهش دهید، این روش برای شما بسیار مناسب است، زیرا برای بخارپز کردن سبزیجات هیچ نیازی به وجود روغن نیست.
پختن سبزیجات در فر
پختن سبزیجاتی مانند پیاز، کدو و مارچوبه در فر بسیار ساده است. فقط کافی است آن‌ها را خرد کرده، در سینی فر قرار داده و کمی روغن گیاهی بر روی آن‌ها بریزید. دمای بالای فر باعث می‌شود گوشت و سبزیجات خیلی زود بپزند و قند آن‌ها بر سطح آن‌ها جمع شود. در نتیجه سبزیجات مزه‌ای شیرین به خود می‌گیرند. پختن سبزیجات در فر نه تنها ویتامین‌ها و املاح سبزیجات را حفظ می‌کند، بلکه طعم آن‌ها نیز، که ممکن است هنگام پختن در آب جوش از بین برود، حفظ می‌شود.
نکته: می‌توانید در کنار سبزیجات گوشت یا مرغ را نیز در فر بپزید و به عنوان یک وعده کامل سرو کنید. استفاده از انواع ادویه‌ها و سیر نیز برای طعم دار کردن غذا بسیار مناسب است.
کباب کردن سبزیجات
وقتی هوا گرم است، کباب کردن سبزیجات در بیرون از خانه راه مناسبی برای پختن آن‌ها است. مانند پختن سبزیجات در فر، کباب کردن آن‌ها نیز طعم و مواد مغذی آن‌ها را حفظ می‌کند. سبزیجاتی مانند ذرت، فلفل دلمه‌ای، کدو، پیاز و سیب‌زمینی را می‌توان به راحتی کباب کرد.
نکته: در ماه‌های سرد سال می‌توانید سبزیجات را بر شعله گاز خانگی کباب کنید. برای این کار می‌توانید از سیخ یا توری مخصوص کباب استفاده کنید.
بخار پز کردن سبزیجات
بخارپز کردن سبزیجات یکی از سالم‌ترین راه‌های پخت آن‌ها است. با این روش شما می‌توانید بدون اینکه لازم باشد سبزیجات را درون آب قرار دهید آن‌ها را بپزید. به همین دلیل با این روش ویتامین‌های موجود در آن‌ها بیشتر حفظ می‌شوند. اگر شما قصد دارید وزن خود را کاهش دهید، این روش برای شما بسیار مناسب است، زیرا برای بخارپز کردن سبزیجات هیچ نیازی به وجود روغن نیست. بهترین گزینه‌ها برای بخارپز کردن عبارت‌اند از کلم بروکلی، هویج، گل کلم، لوبیا سبز، اسفناج، و سایر سبزیجات مشابه.
نکته: می‌توانید برای طعم دار کردن سبزیجات به آب در حال جوشیدن کمی دارچین، پوست لیمو یا زنجبیل اضافه کنید.
تهیه سس سبزیجات
با استفاده از سبزیجات می‌توان سس‌های گوناگونی تهیه کرد. با کمی فلفل دلمه‌ای، روغن زیتون، فندق، بادام و سرکه می‌توان یک سس بسیار خوشمزه تهیه کرده و در کنار گوشت یا ماهی از آن استفاده نمود. همچنین می‌توانید با کمی، روغن زیتون، فندق و پنیر پارمزان سس ایتالیایی درست کنید و به همراه سالاد مصرف کنید.
نکته: می‌توانید با خرید یک غذا ساز، انواع سبزیجات را با یکدیگر مخلوط کرده و سس‌های خوشمزه‌ای برای سرو در کنار غذای اصلی تهیه کنید.
سرخ کردن سبزیجات
یک راه سریع برای پخت سبزیجات، سرخ کردن آن‌ها در روغن است. توجه داشته باشید که روغن باید کم باشد. از این روش برای پختن سبزیجات نرم مانند فلفل دلمه‌ای، پیاز و قارچ استفاده می‌شود.
نکته: توصیه می‌شود تا حد امکان از روش سرخ کردن استفاده ننمایید.
بعضی از سبزیجات مثل کلم بروکلی و گوجه‌فرنگی در صورت پخت از جهاتی فواید بیشتری برای بدن پیدا می‌کنند، چون موادی مثل آنتوسیانین‌ها و کاروتنوئیدها بهتر جذب بدن می‌شوند که البته این کار به قیمت از دست رفتن بخشی از ویتامین C آن‌ها تمام می‌شود.
منبع: دنیای تغذیه - دکتر سید مسعود کیمیاگر
