دیابت یکی از بیماری‌های قدیمی است که با پیشرفت تکنولوژی و رشد شهرنشینی ابعاد آن به مراتب گسترش مضاعفی یافته است. تغذیه غلط، کم تحرکی و وزن بالا، استرس، عوامل ارثی و ژنتیکی و چندین و چند عامل دیگر فاکتورهای مستعدکننده ابتلا به دیابت هستند.
بی‌توجهی به عوامل خطر و عدم آغاز به موقع درمان می‌تواند باعث بروز عوارض جدی نظیر کوری، عفونت‌های شدید، لقی دندان‌ها و از دست رفتن بخش‌هایی از پاها باشد. اما به نظر می‌رسد به عوامل خطر این بیماری مورد جدیدی افزوده شده است که به نقل از روزنامه نیویورک تایمز از نظرتان می‌گذرد.
مطالعات جدید محققان آمریکایی نشان می‌دهد افسردگی با افزایش خطر ابتلا به دیابت در بالغین مسن همراه است؛ حتی در افرادی که فاقد بقیه عوامل مستعدکننده ابتلا به این بیماری هستند. محققان در یک مطالعه، 4681 مرد و زن بالای 65 سال را به مدت 01سال تحت نظر گرفتند.
در ابتدا تمام مبتلایان به دیابت از مطالعه کنار گذاشته شدند. محققان از پرسشنامه بسیار دقیقی برای سنجش علایم افسردگی بطور سالانه استفاده کردند. میزان قند خون شرکت‌کنندگان در تحقیق نیز در دوره‌های دو تا چهارساله مورد آزمایش قرار گرفت. در عین حال نمایه توده بدنی (index) body mass ، میزان الکل مصرفی، سیگارکشیدن و مصرف داروهای ضد افسردگی نیز مد نظر قرار گرفت.
بعد از کنترل این عوامل محققان دریافتند که حتی یک گزارش از علایم افسردگی با افزایش در احتمال بروز دیابت همراه بوده است. افزایش علایم افسردگی طی زمان و یا علایم شدید و پایدار افسردگی نیز با دیابت همراه بوده‌اند. بطور کلی افراد با درجات بالای افسردگی در پرسشنامه‌ها 50 درصد بیشتر از افراد با درجات پایین در خطر ابتلا به دیابت بوده‌اند.
سایر عوامل نظیر نژاد، جنس، سیگارکشیدن، مصرف الکل و ایندکس توده بدنی تغییری در نتیجه تحقیق ایجاد نکردند گرچه همگی می‌توانند تاثیرگذار باشند.
دکتر مرسدس کارنتون سرپرست تیم تحقیقاتی و استادیار پزشکی پیشگیری در دانشگاه نورث وسترن(Northwestern University) می‌گوید: «هیچ دلیل قاطعی نداریم که درمان افسردگی خطر ابتلا به دیابت را کاهش می‌دهد.
شانس ابتلای بیماران تحقیق ما که داروهای ضد افسردگی مصرف می‌کردند افزایش نیافته بود ولی ما نمی‌دانیم که این قضیه به خاطر مصرف داروهای ضد افسردگی بوده یا عوامل دیگری در آن دخیل بوده‌اند.»
نتایج این تحقیق اواخر ماه گذشته میلادی در ژورنال بیماری‌های داخلی به چاپ رسید. دکتر جاناتان استوارت روانپزشک و محقق موسسه روانپزشکی ایالت نیویورک که جزء اعضای تیم تحقیقاتی بود، می‌گوید: «نتایج این مطالعه با آنچه ما حدس می‌زدیم، مطابقت دارد».
یکی از احتمالاتی که قبلاَ برای ارتباط بین این دو بیماری پیشنهاد می‌شد التهاب بود. اما این تحقیق نشان داد که افزایش یا کاهش نشانگرهای طبیعی التهاب در بدن تغییری در وضعیت بیماری ایجاد نمی‌کند.
در عوض محققان مکانیسم‌های بیولوژیک دیگری را برای ارتباط بین دو بیماری پیشنهاد کردند که در سیستم عصبی خودمختار بدن فعالیت می‌کنند. سیستم عصبی خودمختار عملکرد قلب، تنفس، گوارش، غدد و سایر فرایندهای غیرارادی را در کنترل خود دارد. مطالعات قبلی نشان داده بودند که افسردگی با عملکرد معیوب سیستم عصبی خودمختار همراه است که قبل از بروز و پیشرفت دیابت نیز قابل تشخیص است.
پاسخ به استرس‌های وابسته به افسردگی ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت از طریق کاهش ترشح هورمون انسولین از لوزالمعده شود. همانطور که می‌دانید انسولین سطح قند خون را در حد تعادل نگه می‌دارد. کاهش ترشح این هورمون یا ناتوانی سلول‌ها در جذب انسولین و یا ساخته شدن انسولین معیوب توسط لوزالمعده باعث افزایش قند خون شده که علامت تشخیصی بیماری دیابت محسوب می‌شود.
محققان در عین حال به برخی کاستی‌های مطالعه خود اشاره داشته‌اند. میزان فعالیت بدنی در خلال پیگیری‌های تحقیق همواره در دست نبوده و مورد سنجش قرار نگرفته است. در نظرگرفتن این عامل می‌تواند باعث بروز خطا در نتایج تحقیق شود. در عین حال برخی از اطلاعات مورد استفاده در این تحقیق توسط خود بیماران ارائه شده بود که نمی‌توان صددرصد به این اطلاعات اعتماد کرد. به علاوه چون علایم افسردگی توسط پرسشنامه جمع‌آوری شده بودند، محققان قادر نبودند با قاطعیت یک معاینه بالینی افسردگی بیماران را تعیین کنند.
دکتر کارنتون معتقد است: «افسردگی یک عامل خطر جدید برای دیابت محسوب می‌شود. بنابراین ما باید به دنبال عواملی فراتر از فعالیت بدنی و رژیم غذایی بگردیم».
او می‌افزاید: «افسردگی در بین افراد مسن شایع است. در عین حال 15 درصد افراد بالای 65 سال مبتلا به دیابت هستند. دکتر کارنتون می‌گوید: «اما مهمترین نکته‌ای که باید همواره به خاطر داشته باشیم این است که افسردگی تاثیرات متعددی روی بدن دارد که یکی از آنها می‌تواند بروز و پیشرفت دیابت باشد که خود دیابت می‌تواند منشاَ بیماری‌های متعددی باشد. بنابراین افسردگی نه فقط یک اختلال مهم خلقی که بیماری تهدید کننده‌ای برای سلامت عمومی بدن به حساب می‌آید.»
