این رویکرد در کنار 3 اصل عزت، حکمت و مصلحت که بهعنوان اصول پذیرفته شده در حوزه سیاست خارجی و دیپلماسی کشورمان تعریف میشود، تفسیر و تحلیل شد. استفاده از اصطلاح «نرمش قهرمانانه» در آستانه سفر رئیسجمهور به نیویورک از سوی برخی کارشناسان تفسیر به پیامی به هیأت دیپلماتیک ایران شد تا تأکید بر مواضع اصولی نظام، فراموش نشود.نمایندگان مجلس در گفتوگو با همشهری معتقدند که روحانی با تصمیمات سازنده و رویکرد معقولانهای که در جریان سفر به نیویورک داشت، به اعتماد رهبری پاسخ داد و خود را به بهترین مجری برای پیاده کردن رویکرد نرمش قهرمانانه تبدیل کرد.
منصورحقیقتپور ضمن ارزیابی مثبت از سفر دکتر روحانی به نیویورک به همشهری گفت: تیم روحانی در نمایش دیپلماسی ایران بر مبنای 3 اصل عزت، حکمت و مصلحت خوب عمل کرد و مطابق با همین اصول حرکت داشت. همین سیاست منجر به اصرارآقای اوباما برای دیدار و در نهایت گفتوگوی تلفنی با روحانی شد. رئیسجمهور روحانی از موضع انقلاب اسلامی ایران، مسائل بینالمللی و منطقهای را تحلیل کردند و وزیر خارجه با افرادی مذاکره کردند که در شأن وی بودند.
تا قبل از این، ایران، دبیر شورایعالی امنیت ملی خود را برای مذاکره میفرستاد و او مذاکراتی را در سطح معاون مدیرکل داشت که در نهایت هیچ نتیجهای نمیگرفتیم اما مذاکره ظریف با وزرای خارجه کشورهای اروپایی فصل جدیدی از روابط با 1+5 را رقم زد. نایبرئیس کمیسیون امنیت ملی ادامه داد: این اتفاقات بهترین مقدمه برای حل سریعتر موضوع هستهای ایران است.اینکه رئیسجمهوری آمریکا به فتوای رهبر معظم انقلاب بهعنوان یک فتوای دینی اشاره دارد میتواند شروع مناسبی برای آغاز گفتوگوهای دوطرفه باشد؛ گفتوگوهایی که با درک درست از اظهارات رهبری درباره نرمش قهرمانانه میتواند منجر به تثبیت تغییر لحن غرب و آمریکا شود.
در عین حال من تغییر لحن مقامات آمریکایی نسبت به ایران را صرفا ناشی از دیپلماسی موفق هیات ایرانی در این سفر نمیدانم، این موفقیت حاصل تلاش دیپلماسی جهادی ما در خاورمیانه است. وی گفت: درسایه دیپلماسی جهادی ما است که امروز آمریکاییها رویکرد خود را تغییر دادهاند.
آغاز حل و فصل منطقی اختلافات
سیدحسین نقوی حسینی هم در اینباره به همشهری گفت: اتفاقات و حوادثی که در جریان سفر روحانی در نیویورک رخ داد همه در چارچوب اصول اولیه سیاست خارجی ایران بود. روحانی توانست بدون حذف اصولی چون حکمت، عزت و مصلحت ملت و نظام اسلامی، چهره مستقل و در عین حال صلح دوستی از ایران به جهانیان نشان دهد.
استقبالی هم که اغلب کشورها بهخصوص کشورهای غربی از انتخاب دکتر روحانی بهعنوان منتخب ملت ایران و همچنین دکتر ظریف بهعنوان وزیر امور خارجه کشورمان داشتند تاثیر مثبتی بر محافل بینالمللی گذاشت و با رویکرد جدیدی که دولت در ارتباط با سیاست خارجی در پیش گرفت پیشبینی میشد که فضای مناسبی در عرصه بینالمللی برای گفتوگوهای 2 و چند جانبه بر سرمسائلی مثل پرونده هستهای و تحریمها شکل بگیرد. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس افزود: در همین راستا هیأت اعزامی ایران به ریاست دکتر روحانی با تیمی بسیار ورزیده و کارشناس و متخصص در ارتباط با مسائل خارجی در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد شرکت کردند. در این اجلاس ملاقاتهای بسیار خوبی بین روحانی با هیأتهای خارجی صورت گرفت و درعین حال نشستهای مؤثری بین ظریف با همتایان خود انجام گرفت. ملاقاتهای ویژهای که ظریف با کشورهای عضو اتحادیه اروپا داشت و مذاکراتی که بین هیأتهای ایرانی و غرب انجام شد همه بیانگر این است که روند روابط ایران با کشورهای غربی روندی سازنده و مثبت است. نقوی حسینی نطق روحانی در سازمان ملل را نطقی بسیار قاطع و منطقی در چارچوب اصول سیاست خارجی ایران و با رعایت خطوط قرمز دانست و گفت: نرمش قهرمانانه مدنظر مقام معظم رهبری در دیپلماسی رئیسجمهور در جریان سفر کاملا مشهود بود. وی مصلحت نظام اسلامی را مد نظرداشت و آرزوی خیلیها برای شنیدن نطقی واداده از او را محال کرد. اعلام مواضع شفاف ایران در ارتباط با موضوعات حساس بینالمللی ازجمله پرونده هستهای و بحران سوریه در این نطق خیلی منطقی و با ادبیات دیپلماتیک بینالمللی ارائه شد که نشاندهنده سیاست خارجی انعطافپذیر روحانی و همان نرمشی بود که اثر بسیار خوبی در آغاز حل و فصل منطقی اختلافات داشت.
اقدامات بسیار مؤثر هیات ایرانی و روند گفتوگوها و نشستها منجر به اقدام اوباما مبنی بر تماس تلفنی با دکتر حسن روحانی شد و بعد از 34سال طلسم روابط 2 کشور شکسته شد و بین روسای 2 کشور گفتوگوی تلفنی صورت گرفت. حالا شرایط برای آغاز گفتوگوها فراهم است و لازمه ذوب شدن یخ روابط 2 کشور نیز نشستها وگفتوگوهای مکرر و رفتوآمدهای متعدد با رعایت حقوق ملتها بهطور مساوی و پرهیز از ادبیات قلدرمابانه است. این سفر و نحوه عملکرد هیأت ایرانی شروع بسیار خوبی برای نمایش نرمش قهرمانانه ایران داشت.
نقوی حسینی به اقدام اوباما در برقراری تماس تلفنی با روحانی اشاره کرد و گفت: مقاومت و از خودگذشتگی ملت ایران باعث شد اوباما اقدام به تماس تلفنی با رئیسجمهوری ایران داشته باشد که در این صورت باید مقاومت ملت ایران را قدر بدانیم که اثبات کرد تسلیم هیچ تهدیدی نمیشود. در مقابل نیز باید این نکته را درنظر گرفت که کار اوباما در آمریکا به نسبت بیشتر از کار روحانی در تهران برای متقاعدکردن تندروها به برقراری رابطه سخت است چون بیشترین خسارت از برقراری رابطه آمریکا با ایران را اسرائیلیها میبینندکه سالهاست نان روابط خصمانه ایران و آمریکا را خوردهاند. هماکنون لابیهای صهیونیسم در کنگره فعال است و نخواهند گذاشت اوباما قدم مثبتی به سمت ایران بردارد. در عین حال در داخل هم گروههایی هستند که از برقراری رابطه با آمریکا ناراحت هستند ضمن اینکه میشود به اینها حق داد که ظلم این سالها را فراموش نکنند. بهنظر میرسد که باید منتظر اقدام عملی دولت آمریکا ماند.
تغییر فضا به نفع جمهوری اسلامی ایران
حسین سبحانی نیا نیز با ارزیابی مثبت از عملکرد هیات ایرانی در سفر به نیویورک گفت:روحانی بهنظر بهترین مجری برای به نمایش گذاشتن نرمش قهرمانانه بهعنوان سیاست نظام است. وی توانست خروجی مذاکرات را به سمتی ببرد که بدون عدول از مواضع نظام، اعتمادسازی صورت بگیرد. هم اقتدار و منفعت ما حفظ شود و هم اعتماد طرف مقابل به ایران جلب شود. در این سفر دولت جدید با یک گفتمان جدید و سیاست تنشزدایی مبتنی بر عقلانیت حرکتی را شروع کرد و پیامی را در آغاز به دنیا داد که دنبال تفاهم و تقویت پیوندها و ارتباطات هست. آغاز مصداق بیرونی این سیاست در اجلاس شانگهای بود و مصداق روشنتر آن در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل صورت گرفت. در این سفر هم بیان مواضع ایران به خوبی انجام گرفت و هم در بیان مسائل بهانهای بهدست مخالفان داده نشد و با نوعی عقلانیت بحثها صورت گرفت و خود این مسائل فضا را به نفع جمهوری اسلامی ایران تغییر داد بهنحوی که رسانههای دنیا و حتی رسانههای آمریکایی در انعکاس دیدگاههای ایران خوب عمل کردند و هیچ مطلبی وارونه بیان نشد و نهایتا منجر به اظهاراتی از سوی اوباما شد که متفاوت از نطقهای گذشته وی بود.
اوباما روی حقانیت حق دانش هستهای ایران و ادامه مذاکره تأکید داشت و درعین حال سخنرانی دکتر روحانی هم زمینه را برای نخستین نشست با کشورهای 1+5در سطح وزرای کشورهای طرف مذاکره بعد از 8سال و همچنین نخستین گفتوگوی وزرای خارجه ایران و آمریکا بعد از انقلاب فراهم کرد. ظریف و جان کری توانستند برای نخستین بار در یک جلسه بدون واسطه حرف بزنند و در نهایت هم، جلسه 2 نفره مثبتی داشته باشند. این نشست به همراه تماس تلفنی بین 2 رئیسجمهور فضا را بهنحوی ترسیم کرده است که امیدواری برای دست یافتن به راهحلهای 2 طرف در آینده بیشتر باشد. ضمن اینکه کار مثبت روحانی در واگذاری پرونده هستهای به وزارت امورخارجه زمینه را بیش از همیشه برای برداشتن گامهای سازنده از سوی ایران فراهم کرده بود.
با وجود فشارهایی که از سوی صهیونیستها و برخی از کشورهای همسو صورت میگرفت تا بین ایران و آمریکا گفتوگویی صورت نگیرد یا تفاهمی که بتواند زمینه نزدیکی ایران و آمریکا را فراهم کند، انجام نشود، آمریکا و ایران با عزمی که وجود داشت قدمهایی در جهت هموار کردن راه پر فراز و نشیب 34ساله برداشتند. از همه مهمتر اینکه همه این اتفاقات در چارچوب اصول انقلاب صورت میگیرد. اتفاقات جدید هم به این معنا نیست که ما کوتاه آمدهایم بلکه با همان نرمش قهرمانانه و در قالب سیاست برد- برد درحال تأمین منافع کشورمان هستیم.
امیدواریم که در پی تصمیمات جدید، شاهد حالت یکصدایی و موضع واحدی هم از آمریکا باشیم. وی درخصوص مواضع گروههای تندروی داخلی درخصوص مذاکره با آمریکا نیز گفت: افراط و تفریط درهمه شرایط درست نیست نه باید به تندروها میدان داد و نه با حرفهای نسنجیده و خارج از معیارهای جهانی اظهاراتی داشته باشیم که بیجهت دنیا علیه ما تحریک شود و مشکلآفرینی کنند و نه وادادگی در سیاست خارجی داشته باشیم. امروز دیگر باید منطق در عمل ما حک شود و از اظهارات بیاساس پرهیز کنیم و جلوی افراطیگری را بگیریم.
نمایش دیپلماسی پرزحمت و پرمنفعت
نوذر شفیعی دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی معتقد است آن چیزی که در جریان این سفر اتفاق افتاد غیرمنتظره بود. البته هم جامعه ایرانی و هم جامعه جهانی انتظار حوادثی را داشتند اما برجستگی و گستردگی این حوادث تا این حد مشخص نبود. دیدارهایی که محمد جواد ظریف و حسن روحانی با مقامات مختلف کشورها داشتند یک دیپلماسی فعال و پویا و پرزحمت را به نمایش گذاشت که مبتنی بر خواست رهبری یعنی نرمش قهرمانانه بود. وجه قهرمانانه تصمیمات و رفتارهای روحانی در این سفر غالب بود. او توانست امتیازاتی را از تیم مقابل مذاکرهکننده بگیرد که منجر به منفعت ملت و نظام شود. حاصل این زحمات شکسته شدن خیلی از حصارها و فشارهایی بود که علیه ایران وجود داشت. در دیدار ظریف و اشتون و1+5مسائل کلی مربوط به مسئله هستهای ایران مطرح شد و چشمانداز امیدوارکننده در این خصوص ترسیم شد. وی با بیان اینکه با دیدار ظریف با وزیر خارجه آمریکا نقطه عطفی در روابط ایران و آمریکا گذاشته شد، تصریح کرد: طرفین بر اینکه باید گفتوگوهایی مبتنی برعقلانیت شروع تا روابط 2 کشور از وضعیت فعلی خارج شود به وحدت نظر رسیدند و گفتوگوی تلفنی روحانی با اوباما این فرایند و پروسه را تکمیل کرد. ایران در چارچوب اصول محکم و اولیه سیاست خارجی خود و با رعایت مصلحت نظام مسیری را پیش پای جامعه جهانی گذاشته که شرایط را برای تغییرات بزرگ و مهم فراهم میکند.