هیأتهای پارلمانی اتحادیه اروپا، ایتالیا، آلمان، انگلیس و ایرلند به فاصله چند روز به ایران سفر کردند و حالا خبرها حاکی از آن است که قرار است هیأتهای پارلمانی و اقتصادی یکی پس از دیگری روانه ایران شوند.
همزمان با روی کارآمدن حسن روحانی در 24خردادماه زمزمههای حضور جک استراو، وزیر خارجه انگلیس در سالهای 2001 تا 2006 شنیده میشد، این گمانهزنیها بهدلیل رفاقتی بود که میان حسن روحانی، رئیسجمهور و استرو وجود داشت.
جک استراو در سالهای 2001 تا 2006 وزیر خارجه انگلیس بود؛ دیپلماتی که به همراه «دومینیک دوویلپن» و «یوشکا فیشر» در سالهای آغازین دهه1380شمسی طرف اصلی مذاکرات هستهای ایران بودند. حسن روحانی آن روزها در سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی، مذاکرهکننده ارشد ایران با غرب بود.
پس از حدود یک دهه، سفر نماینده 67ساله حزب کارگر انگلیس به تهران در راس هیأتی 4نفره، در شرایطی صورت گرفته است که 2کشور پس از 2سال تیرگی روابط که با بستهشدن سفارتخانهها همراه بود، کاردار غیرمقیم تعیین کرده و روابط خود را از سر گرفتند.
بعد از حدود یکدهه و پشتسرگذاشتن کش و قوسهای فراوان سرانجام هیأت 4نفره انگلیسی 17دیماه سالجاری وارد تهران شد. این سفر درحالی بود که 2سال روابط 2کشور تیره و تار شده و کاردار غیرمقیم انتخاب شده بود.سفر هیأت پارلمانی اتحادیه اروپا به ایران نیز از دیگر سفرهایی بود که حواشی آن تا به امروز نیز ادامه دارد. این هیأت پارلمانی 22آذرماه سالجاری وارد تهران شد.
دیماه سالجاری نیز تهران میزبان 3هیأت پارلمانی دیگر بود؛ آندریاس شوکنهوف، نایبرئیس فراکسیون حزب دمکرات مسیحی در پارلمان آلمان، هیأت 5نفره پارلمان ایتالیا و هیأت پارلمانی از کشور ایرلند وارد تهران شدند و در سفر خود با برخی مقامات جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفتوگو داشتند. اما دیپلماسی دولت یازدهم تنها به سونامی حضور هیأتهای پارلمانی در ایران محدود نشد بلکه حضور مقامات مسئول و رده بالای کشورهای اروپایی برای سفر به ایران و رایزنی با مقامات کشورمان هر روز بیشتر از قبل میشود.بعد از آغاز بهکار دولت یازدهم، تهران میزبان اما بونینو، رئیس دستگاه دیپلماسی ایتالیا بود. او 30 آذرماه بهمنظور انجام سفری 2روزه به تهران آمد.
کارل بیلدت، وزیر خارجه سوئد، دیگر وزیر اروپایی بود که 14بهمن وارد ایران شد. او سفری یک روزه به اصفهان داشت. عکسهای او از اصفهان تا مدتها در سایتهای خبری و شبکههای اجتماعی به اشتراک گذاشته میشد. او پس از بازگشت از اصفهان به تهران آمد و با همتای ایرانی خود رایزنی و نشست خبری مشترکی با ظریف برگزار کرد. او در زمان حضور در تهران در صفحه توییترش نوشت که من در تهران با ویپیان وارد فیسبوک و توییتر میشوم. او در گفتوگویی با شبکه بیبیسی به مهماننوازی مردم ایران اشاره کرد و خطاب به غربیها هم گفت که سازش ایران هم حدی دارد. او تاکید کرد که ایرانیها به بخش علمی و پژوهشی برنامه هستهای عمیقا افتخار میکنند.
دیدیر ریندرز، معاون نخستوزیر و وزیر خارجه بلژیک نیز دیگر وزیر اروپایی بود که سوم اسفندماه به تهران سفر کرد. هوشیار زیباری، وزیر خارجه عراق نیز اخیرا به تهران وارد شد و در این سفر درباره همسایگی و تأمین امنیت 2کشور موضوعات مرتبطی با مقامات کشورمان مطرح کرد.
رادوسلاو سیکورسکی، وزیر خارجه لهستان نیز وارد تهران شد. او در مدت 3روز حضورش، با محمدجواد ظریف و دیگر مقامات عالیرتبه کشورمان به رایزنی و تبادل نظر درخصوص گسترش مناسبات دوجانبه و تحولات منطقهای و بینالمللی پرداخت. همچنین وزیر خارجه قطر در راس هیأتی دیپلماتیک وارد تهران شد و با مسئولان دستگاه دیپلماسی کشورمان گفتوگو کرد.اسپانیا نیز از این غافله عقب نماند. این کشور که از سال2004 مراودهای با ایران نداشت پس از 10سال خوزه مانول گارسیا، وزیر امورخارجهاش را روانه ایران کرد.
پس از آنکه وزرای خارجه اسپانیا، ایتالیا، سوئد، بلژیک، عراق، لهستان و قطر راهی تهران شدند و در روزهای پرکار محمدجواد ظریف فرصت دیدار با وزیر خارجه کشورمان را یافتند، کاترین اشتون، مسئول عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا و رئیس هیأت مذاکرهکننده 1+5 با ایران نیز در روزهای باقیمانده تا پایان سال92 راهی تهران میشود.
کاترین اشتون قرار است 18و 19اسفندماه بهعنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا سفری 2روزه به تهران داشته باشد و پس از آن، تهران 24اسفندماه میزبان اونگلوس ونیزلوس، معاون نخستوزیر و وزیر امورخارجه یونان میشود که در رأس هیأتی، سفری 2روزه به تهران خواهد داشت.
در این میان سفر هیأت اقتصادی فرانسه به ایران بیش از همه جنجالبرانگیز شد. این هیأت با ترکیبی نزدیک به 120نفر به ایران آمد که عصبانیت آمریکاییها را برانگیخت. جان کری، وزیر خارجه آمریکا در تماسی با لوران فابیوس، همتای فرانسوی خود از سفر این هیأت به ایران گلایه کرد. مقامات فرانسوی اما پاسخ دادند که این هیأت متشکل از نمایندگان شرکتهای خصوصی است و ربطی به دولت این کشور ندارد. هشدارهای وزارت خزانهداری آمریکا به شرکتهای اقتصادی هم کارساز نشد تا آنکه آنها برخلاف توافقنامه ژنو دست به اعمال تحریمهای جدید علیه ایران زدند. این سفر بهانهای شد برای آمریکا تا برخی شرکتهای طرف معامله با ایران را تنبیه و جریمه کند. اقدامی که میتوانست هشداری برای شرکتهایی باشد که بعد از توافقنامه ژنو به ایران سرازیر شده بودند. گفته میشود در اجلاس امنیتی مونیخ جانکری، وزیر خارجه آمریکا بحث سفر این هیأت به ایران را با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان مطرح و ابراز نگرانی کرده است که کنگره آمریکا بهخاطر این سفر به کاخسفید ایراد بگیرد. با این احوال سفر محمدجواد ظریف به هند، باب تعامل با یکی از اقتصادهای نوظهور دنیا را بیشتر باز کرد؛ سفری که از دید رسانههای خارجی هم پنهان نماند و به آن پرداختند.
از سوی دیگر قرار است که هیأتی از سرمایهگذاران و تجار کرهجنوبی احتمالا پس از هیأت چینی به ایران سفر کنند. انتظار میرود که هیأتهای اقتصادی و سرمایهگذاری نیز از کشورهای اسپانیا، هلند و آلمان سال آینده وارد ایران شوند.اما صفی که هیأتهای تجاری اروپایی و آسیایی برای حضور و سرمایهگذاری در بازارهای تجاری و اقتصادی ایران تشکیل دادهاند مرهون تلاشهای وزارت خارجه و به موازات آن وزارت نفت است.در این میان کشورهای حوزه خلیجفارس که تا مدتی قبل خود را مقابل ایران میدیدند، به ایران سفر کردهاند. سفر وزیر خارجه امارات به ایران در بحبوحه اختلافات بین ایران و امارات بر سر جزایر سهگانه نیز وجهی مهم به تحرکات دیپلماتیک دولت در حوزه منطقهای بخشید.
اهمیت این سفر را شاید بتوان در افشاگری دبکا، رسانه وابسته به رژیم صهیونیستی از پشت پرده این سفر جستوجو کرد که صراحتا به نگرانی مقامات این رژیم از دوستی و آشتی بین ایران و امارات اشاره کرد. گویی آنکه عمان و امارات 2عضو شورای همکاری خلیجفارس راه مستقلی در قبال تهران بدون درنظر گرفتن خواستههای عربستانسعودی انتخاب کردهاند. اما این تنها سفر سران کشورهای حاشیه خلیجفارس به ایران نبود. در میانه تحرکات منطقهای وزارتخارجه آسمان ایران هم میزبان پروازهای پیدرپی مقامات کشورهای حاشیه خلیجفارس به ایران طی 4ماه گذشته بود که در راس آنها سفر سلطان قابوس عمانی به ایران را میتوان نام برد که پیشگام تغییر رویکرد دیپلماتیک نسبت به ایران بود. اهمیت این سفر آنجا روشن شد که سلطان قابوس حاضر به حضور در جلسه شورای همکاری خلیجفارس نشد که بهدنبال تصویب قطعنامه ضدایرانی بود تا اینگونه خشم بسیاری از کشورهای عربی منطقه را سبب شود.
برگزاری اجلاس پارلمانهای کشورهای اسلامی نیز نمایشی از تأثیرگذاری ایران در منطقه و کشورهای اسلامی بود. نزدیک به 40نفر از روسای مجالس کشورهای اسلامی در این اجلاس حضور پیدا کردند که در 9 دوره برگزاری اجلاس بیسابقه بود. پس از آن وزیران خارجه عراق، قطر و ایران اجلاس سهجانبهای را برگزار کردند که بهنظر میرسید محور این اجلاس موضوع سوریه بوده باشد. در سفری که هوشیار زیباری، وزیر خارجه عراق به تهران داشت طرفین برای اجرای موافقتنامه 1975و لایروبی اروندرود توافق کردند.
در روزهای ابتدایی پس از مراسم تنفیذ که حسن روحانی بهدنبال معرفی زودهنگام دولتش بود، شاید کمتر کسی فکر میکرد که پافشاری شخص رئیسجمهور بر معرفی ظریف و زنگنه، 2شخص کارآزموده برای حضور در راس 2وزارتخانه مهم و حساس خارجه و نفت، نویدبخش شکوفایی و زندهشدن این دو وزارتخانه و بهبود وضعیت صنعت نفت و پتروشیمی ایران به همراه سیاست خارجی خواهد بود.
هیأتهای سیاسی و اقتصادی کشورهای مختلف این روزها یکی پشت سر دیگری به ایران سفر میکنند و درحالیکه اوباما هشدار داده بود فضای اقتصادی و تجاری ایران آنچنان هم باز نشده است بهدنبال جلب نظر بازارهای سرمایه در ایران و بهبود روابط سیاسی با تهران هستند تا تعبیری که ظریف از مذاکرات هستهای با عنوان «بازی برد- برد» بهکار برده بود بیش از پیش محقق شود.