مایکل مان، سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن اعلام اینکه کاترین اشتون میخواست قطعاً دیدار با سازمانهای مدنی بخشی از برنامه سفر به ایران باشد، گفت: بهخوبی مشخص بود که این دیدارها طی این سفر رخ خواهند داد. اشاره مایکل مان به دیداری است که کاترین اشتون در سفارت اتریش با یکی از محکومان فتنه 88 انجام داده است.
مان که با تسنیم گفتوگو میکرد در پاسخ به سؤالی درباره سفر کاترین اشتون به ایران و دیدار وی با برخی محکومان فتنه88 گفت: وی میخواست با برخی از سازمانهای جامعه مدنی دیدار کند و بالاخص علاقهمند بود که با فعالان زن ملاقات کند. این ملاقاتها در شب شنبه هماهنگ شدند. فکر میکنم بهخوبی مشخص بود که این دیدارها طی این سفر رخ خواهند داد. او البته تأکید کرد که «اشتون در تمام سفرهای خود این کار را انجام میدهد و این امر نباید برای هیچکس تعجبآور باشد».
پیش از این وزارت امور خارجه کشورمان ضمن اعلام بیاطلاعی از قصد اشتون برای این دیدار اعلام کرده بود که سفیر اتریش که این دیدارها در محل آن سفارتخانه صورت گرفته بود را احضار و مراتب اعتراض کشورمان نسبت به برگزاری این دیدارها در سفارت این کشور در تهران را به وی ابلاغ کردند.
سفارتخانههای خارجی در حقوق بینالملل نمادی از تبلور روابط دوستانه میان 2کشور است و وجود سفارتخانه در یک کشور نشانه به رسمیت شناخته شدن استقلال کشور میزبان توسط کشور دارای سفارتخانه است. با این حال چند وقتی هست که برخی سفارتخانههای اروپایی در ایران به محل و مامنی برای دخالت در امور داخلی کشورمان تبدیل شدهاند.
دیدارهای پنهانی یا آنطور که علی لاریجانی میگوید «دزدانه» اشتون با محکومان فتنه88 که در محل سفارت اتریش در تهران صورت گرفت تنها یک نمونه از دخالتهای آشکار سفارتخانههای اروپایی در امور داخلی کشورمان بود که هفته گذشته صورت گرفت. اما اواخر آذرماه سالجاری نیز در جریان سفر یک هیأت پارلمانی از اروپا به ایران دیدار پنهانی این هیأت با نسرین ستوده و جعفر پناهی 2نفر از محکومان قضایی ایران پس از اتفاقات سال88 موجی از اعتراضات را بهوجود آورد.
البته آن دیدار نیز آنگونه که اعلام شد ظاهرا بدون هماهنگی قبلی آن هم در سفارت یونان برگزار شد. البته در آن نوبت هم وزارت خارجه سفیر یونان در تهران را احضار و مراتب اعتراض ایران را از انجام این دیدار به وی ابلاغ کرده بود. حتی برخی نمایندگان مجلس این اقدام را نقض آشکار قوانین ایران و توهین به دستگاه دیپلماسی کشور عنوان کردند. نهایتا کاظم جلالی، رئیس گروه روابط با پارلمان اروپا در مجلس، گفت که معاون قوه قضاییه در پاسخ به سؤال هیأت پارلمانی گفته است از نظر این قوه «هیچ مشکلی» برای دیدار نسرین ستوده و جعفر پناهی با افراد دیگری که میآیند، وجود ندارد اما این بهمعنای صدور مجوز برای انجام دیدار نبود.
هرچند «احترام به قوانین داخلی کشورها» امری پذیرفته شده در عرف بینالملل و مبنای روابط دیپلماتیک به شمار میرود اما بیاحترامی به حقوق و قوانین کشورمان به همین 2نمونه محدود نمیشود. پیش از این نیز در جریان حوادث پس از انتخابات، برخی از این سفارتخانهها مستقیم و غیرمستقیم درگیر این حوادث شده بودند. حتی رد پای کارمندان برخی سفارتخانهها در اغتشاشات دیده میشد؛ ازجمله سفارت بریتانیا در تهران که با انتشار بیانیهای در سایت خود دخالت خود در مسائل داخلی ایران را آشکار کرده بود. سایمون گس، سفیر وقت انگلیس در آن مقطع بهخاطر دخالت هایش در امور داخلی ایران از سوی علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی عنصر نامطلوب خوانده و ناچار به ترک تهران شد. در یک مورد دیگر، کارناوال سفرای کشورهای اروپایی در خیابانهای تهران آن هم بلافاصله پس از ماجرای اشغال سفارت انگلیس در تهران توسط دانشجویان معترض به سیاستهای این کشور در قبال ایران، حساسیتهای زیادی را برانگیخته بود.
همان زمان خبرگزاریهای ایران نوشتند سفیر لهستان در کشورمان که کشور متبوعش ریاست دورهای اتحادیه اروپا را بر عهده دارد 3جلسه اضطراری با حضور سفرای کشورهای اروپایی در تهران، در محل سفارتخانه خود برگزار کرده و این دیپلماتها تصمیم گرفتند تا از سفارت انگلیس و باغ قلهک بازدید کرده و با جمعآوری مستندات گزارشی به اتحادیه اروپا ارسال کنند. البته کشور لهستان بعدها هم دخالتهایش در امور داخلی ایران را ادامه داد و همین چند روز پیش وزارت امور خارجه لهستان فیلمی از دیدار سیکورسکی وزیر امور خارجه این کشور با محمد جواد ظریف را منتشر کرد و مدعی شد که در کنفرانس خبری 2وزیر خارجه، سیکورسکی از فیلتر اینترنت، وضعیت آزادی بیان، حقوق بشر و افزایش مجازات اعدام در ایران انتقاد کرده و این سخنان در رسانههای داخل ایران منتشر نشده است.
براساس این فیلم وزیرخارجه لهستان میگوید: «دیروز در اصفهان سعی کردم به وبسایت یکی از روزنامههای اصلی لهستان وارد شوم، اما متأسفانه نتوانستم. به من پیغام داده شد که این سایت مسدود شده است. برای ما که از کشوری میآییم که در راه آزادی بیان مبارزه کرده چنین چیزی شوکهکننده است. من همچنین به وزیر گفتم که ما باید درباره حقوق بشر در ایران به گفتوگو بپردازیم. اما آیا این اقدامات که ظاهرا به روشی جدید برای دخالت در امور داخلی کشورمان بدل شده را پایانی هست؟
درحال حاضر اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از تشکیل کمیتهای برای بررسی میدانی دیدار اشتون و هیأتپارلمانی اروپایی با عاملان فتنه۸۸ در این کمیسیون خبر میدهند. محمد صالح جوکار عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه خوب نیست دولت نتواند تدبیری در این زمینه بیندیشد و زشتتر از آن این است که وزارت امور خارجه بگوید من در جریان این دیدارها نبودم، تصریح کرد: پیشتر کمیسیون امنیت ملی نامهای را به وزارت امورخارجه نوشته و در آن از این وزارتخانه خواسته بود که کارهایی را برای پیشگیری از وقوع این اتفاقات انجام دهند و اگر تعللی در این زمینه صورت گیرد باید پاسخگو باشند.