درباره علل رشد تورم در سال‌جاری و راه‌های مهار آن با دکتر مهدی تقوی عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت‌وگو کرده‌ایم.
- علل روند تند صعودی تورم در ماه‌های اخیر چیست؟
مسئله تورم در ایران به سال جاری یا ماه‌های اخیر مربوط نیست و یک معضل ساختاری و دیرینه است. در اقتصاد ایران، تورم به دلیل بالا بودن تقاضا، زیاد نیست بلکه عدم توانایی تولید اقتصاد ایران عامل تورم 2رقمی است.
اقتصاد ایران مدت‌هاست که در حالت رکود تورمی به سر می‌برد که برای جبران آن باید تولید را افزایش داد. متاسفانه، تولید اقتصادی در ایران به قدری پایین است که پاسخگوی بسیاری از نیازهای مردم نیست.
آسیب‌شناسی اقتصاد ایران نشان می‌دهد که اقتصاد ما دچار رکود تورمی است که نرخ‌های تورم و بیکاری در آن هر دو بالا است. شرایط حاضر طوری است که چنانچه بخواهیم با کاهش نقدینگی از رشد تورم جلوگیری کنیم، با کاهش حجم پول، بیکاری تشدید می‌شود.
بنابراین، برای کاهش نرخ تورم و مهار نقدینگی باید طوری برنامه‌ریزی کرد که اقتصاد کشور مولد شود.
هم‌اکنون بخش خدمات 70 درصد تولید ناخالص ملی کشور را بر عهده دارد و سهم بخش تولید از اقتصاد کشور ناچیز است و همین امر، دولت را به سمت واردات سوق می‌دهد.
دولت‌ها همواره راه کوتاه‌مدت را که واردات و اختصاص یارانه بوده برگزیده‌اند اما برای کنترل تورم هیچ راهی بهتر از توسعه تولید نیست.
- مهمترین راهکارهای کنترل تورم در کوتاه‌مدت چیست؟
همیشه راه سریع کنترل تورم، افزایش عرضه از طریق واردات کالاهای پرتقاضاست. البته این راه‌حل دارای معایبی است از جمله اینکه واردات فراوان کالاها موجب کم‌رونق‌شدن بخش تولید در کشور می‌شود.
از سوی دیگر، در کشور ما در حالی که درآمد حاصل از نفت باید صرف سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و زیربنایی شود که نسل های آینده نیز از آن سودی کسب کنند، مصرف کردن این منابع برای واردات کالاهای مصرفی، مقرون به صرفه نیست.
راه‌حل دوم اما منطقی‌تر کنترل تورم، افزایش تولید و ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در داخل کشور است و به عبارت دیگر، دولت باید فضا را برای سرمایه‌گذاری در داخل کشور مناسب کند.
دولت برای مهار تورم باید در مرحله نخست از افزایش قیمت کالاها و خدماتی که شرکت‌های دولتی تولید می‌کنند، جلوگیری کند.
- آیا بحثی که اخیراً درباره حذف 3 صفر از پول ملی مطرح شده می‌تواند در تک‌رقمی کردن تورم در کشورمان مؤثر باشد؟
حذف صفرهای پول ملی اقدامی است که برخی کشورهای دنیا به هنگام بالا بودن نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملی، به نوعی آن را تجربه کرده‌اند.
هم‌اکنون شرایط چنین کشورهایی را می‌توان در ایران مشاهده کرد که ارزش پول ملی بسیار کاهش یافته و تورم نیز همچنان 2رقمی است.
اجرای این طرح منوط به مطالعات جامع و گسترده است اما مطمئناً اجرای آن حداقل با آثار روانی مثبتی در کنترل تورم همراه خواهد بود.
