توصيه‌هاي علم و دين پايه‌هاي حفاظتي شامل خودكنترلي و تقوا، خودارزشي و عزت و وجدان را به نوجوان پيشنهاد مي‌كند تا رفتار متعادل داشته باشد.راه و روش كمك‌گيري از اين اصول را با اين راهكارها تمرين كنيد:
- خودكنترلي در سه پله
نوجوان‌هاي امروز به‌خاطر احاطه محرك‌هاي جنسي، هماهنگ نبودن سرعت بلوغ عقلي و جسمي، تفريحات مجازي ارزان و خطرناكي مثل ماهواره، بازي‌هاي رايانه‌اي نامناسب و... راه سختي براي خودكنترلي جنسي در پيش دارند. در اين ميان نقش والدين به‌عنوان بلد راه و راهنما خيلي جدي و اثرگذار است. الگويي كه روش خودكنترلي پيشنهاد مي‌كند اين مراحل مهم را از شما مي‌خواهد:
1- مرحله اول خودارزيابي است. فضاي دوستانه ايجاد كنيد تا نوجوان فكر، دغدغه و نيازهايش را براي شما بگويد. ممكن است نوجواني از بيكاري و يكنواختي سرگرمي‌هايش يا تنهايي‌اش بگويد؛ اين موارد مي‌تواند زمينه انحراف جنسي را به‌وجود بياورد و اگر والدين اين را بدانند مي‌توانند زودتر به فكر چاره‌جويي باشند. اين بيان شرايط براي نوجوان خودارزيابي مي‌آورد؛ يعني كم‌كم با توضيح دادن شرايط خودش مي‌فهمد كه چه مي‌خواهد. در اين مرحله به او كمك كنيد تا از شرايط و بايدها و نبايدهاي خاص شرعي و عقلي و ديني و عرفي هم بيشتر بداند.
2- خودنظارتي كه معادل مراقبه در اسلام است. در اين مرحله براي نوجوانان ايجاد عادت كنيد تا در زمان‌هاي خاصي مثلا آخر شب، آخر هفته‌ها، موقع هر نماز و... عملكرد خودش را با آن اصل‌ها و بايدها و نبايدهاي ديني و عقلي و خانوادگي مطابقت دهد. نيازي نيست با صداي بلند به شما جواب دهد. مهم است كه نوجوان به جواب پس دادن به‌خودش عادت كند. شما هم جلوي اوچنين تمرين‌هايي داشته باشيد.
3- براي عملي شدن اين مرحله كه در روانشناسي «خودهدايتي» و به قول اسلام «محاسبه» است مي‌توانيد بگوييد:براي خودت يك تنبيه پيشنهاد كن. حتي برعكس خودش مي‌تواند تشويق‌هايش را هم به شما پيشنهاد كند. عادت به تنبيه و تشويق، خود حافظ بچه‌ها در غياب بزرگ‌ترهاست و از درون به آنها كمك مي‌كند.
- نوجوان‌هاي باوجدان، خويشتن‌دارند
وجدان يك ابزار فطري براي قضاوت رفتار خوب يا بد هر فرد است كه اگر قدرت پيدا كند مي‌تواند فرد را به انجام كارهاي درست تشويق و از كارهاي اشتباه دور كند. وجدان مثل يك عضله سالم به بچه‌اي كه به دنيا مي‌آيد داده مي‌شود اما قدرت آن به‌شدت تمرين بستگي دارد. اگر فرزندي دائم پاي تبلت، تلويزيون و... باشد و كمتر با محيط اجتماعي تعامل داشته باشد ديكته نانوشته‌اي مي‌شود كه غلط ندارد. اين خوب بودن به‌خاطر مهيا‌نبودن شرايط بدي است و تمرين عملي براي وجدان ايجاد نكرده است. علاوه بر اين بچه‌هاي دور از ارتباطات اجتماعي، فرصت كمتري براي كمك به ديگران و صواب‌ها دارند كه اين دليل ديگري براي ضعيف شدن وجدانشان است. مطالعات نشان مي‌دهد افرادي كه به آنها كمتر احترام شده است و رابطه صميمي كمتري با والدين خود داشته‌اند كمتر تمايل به رفتارهاي احترام‌آميز و تذكر‌دادن به‌خود دارند و وجدان فعالي نخواهند داشت. مراقب غذاي سالم وجدان هم بايد بود. جمله معروف امام حسين(ع) را يادتان هست؟ امام حسين(ع) با ديدن رفتارهاي غيرعاقلانه و نادرست سپاه يزيد در عاشورا فرمودند: من شما را به راه راست مي‌خوانم اما شما از همه فرامين من سر باز مي‌زنيد و سخن مرا گوش نمي‌دهيد، چرا كه شكم‌هاي شما از مال حرام پرشده و بر دل‌هاي شما شقاوت نهاده شده است. هرچه از طريق اين راه‌ها و چاه‌ها به فعال‌سازي وجدان نوجوان كمك كنيد، يك كنترلگر قوي را در غياب خودتان همراه او ساخته‌ايد.
- از خودارزشي تا خودكنترلي
نياز است تا نوجوان حد خودش را در برابر گناه و خطا بالا بداند تا پا به حريم ديگران نگذارد و به خوبي از حريمش هم دفاع كند پس با احترام و لقب‌هاي خوب فرزندتان را صدا كنيد. بيشتر حريم‌شناس باشيد و سعي كنيد به ديگران هم در حفظ حريم‌شان كمك كنيد. مثلا مردي كه جلوي فرزندش از صندلي بلند مي‌شود تا خانمي در ديدرس يك نگاه نادرست نباشد، به فرزندش مفهوم غيرت را ياد داده است. از عبارت «خدا شاهده» زياد در مكالمه‌هايتان استفاده كنيد تا مراقب بيروني نوجوانتان، شما نباشيد بلكه خدا را ناظر بداند. اجازه دهيد نوجوانتان در رفتارهاي جنسي شما باور كند كه بزرگ شده و حياي بيشتري لازم دارد؛ مثلا پدري كه تا چند‌ماه پيش در كنار دخترش مي‌خوابيده و برايش قصه مي‌خوانده، حالا مي‌نشيند و قصه مي‌خواند و غيرمستقيم به بلوغ او اشاره مي‌كند. غريزه جنسي در كنار ساير غريزه‌هاي ما جا دارد. اگر كسب هويت در جاي ارزشمند، در كنار آدم‌هاي سالم، با مسائل ارزشمند و جالب همراه شود؛ كم‌كم روي خويشتن‌داري جنسي هم سايه مي‌اندازد و آن‌را از طغيان دور مي‌كند. شايد براي همين است كه بچه‌هايي كه با مسجد، كتاب، قرآن، كلاس‌هاي فرهنگي و... انس دارند، كمتر دچار چالش‌هاي جنسي زودهنگام مي‌شوند يا عاقلانه آن‌را حل مي‌كنند.
نظر شما