صحبت از ژئوتوريسم يا زمين‌گردشگري كه مي‌شود، تُن صدايش بالاتر مي‌رود و با هيجان مي‌گويد: با همين پديده‌هاي زمين‌شناسي جذابي كه در كشور داريم، مي‌توانيم حال مردم را خوب كنيم. قيامي كه دكتري زمين‌شناسي دارد و براي نخستين‌بار در ايران تورهاي مخصوص نابينايان، ناشنوايان، معلولان و سالمندان برگزار كرد، اميدوار است روزي برسد كه همه آدم‌ها با هر محدوديتي بتوانند از طبيعت‌گردي لذت ببرند.
- به خاطر پسرم
از همان سال75 كه وارد دانشگاه شدم و رشته زمين‌شناسي را انتخاب كردم، دلم مي‌خواست همه مردم لذتي را كه ما در گشت وگذارهايمان مي‌برديم، تجربه كنند. هميشه برنامه‌هاي زيادي براي آشنايي با ژئوتوريسم داشتم اما وقتي 5 سال قبل پسرم به دنيا آمد، همه‌‌چيز عوض شد. پسر من مشكل بينايي دارد و من وقتي متوجه اين موضوع شدم، از اينكه شايد نتواند به اندازه افراد سالم از طبيعت لذت ببرد خيلي ناراحت شدم. بعدتر كه تحقيقاتم را در مورد توريسم افراد خاص شروع كردم، به اين نتيجه رسيدم كه در كشورهاي اروپايي سال‌هاست براي نابينايان، ناشنوايان و معلولان ژئوپارك‌هايي طراحي كرده‌اند و اينها بدون هيچ مشكلي مي‌توانند گردشگري كنند. از همين‌جا ايده اوليه تورهاي ويژه افراد خاص در من شكل گرفت و با مراجعه به سازمان زمين‌شناسي و اكتشافات معدني موضوع را با آنها درميان گذاشتم و خوشبختانه مورد استقبال آنها هم قرار گرفت.
- كوه و دريا حس مي‌شوند
نابينايان وقتي دست‌شان را به آب رودخانه مي‌زنند، سنگ‌هاي كوه را حس مي‌كنند يا روي ماسه‌هاي كوير راه مي‌روند، محيط را به‌خوبي درك مي‌كنند. لازم نيست همه‌‌چيز را برايشان توصيف كنيد. البته سفر با مسافران خاص مخاطرات بيشتري دارد اما اين افراد بسيار محتاط هستند و كاملا به حرف‌هاي راهنما گوش مي‌كنند. بنابراين بايد ترس را كنار گذاشت و با درنظر گرفتن شرايط سفر ايمن، چنين تورهايي را در تمام قسمت‌هاي كشور برگزار كرد. البته راضي كردن خانواده‌هاي افراد خاص براي سفر هم مشكل است. نخستين بار كه مي‌خواستم گروهي از نابينايان را براي تور كوير ببرم، با ناراحتي از اينكه نمي‌توانند اطراف را ببينند و سوار شتر بشوند، گله مي‌كردند و ناراحت بودند. به‌تدريج ولي خودشان حال و هوا را عوض كردند و از در كنار هم بودن و شناخت محيط تازه سر ذوق آمدند. باور كردند كه مي‌توانند مثل همه از طبيعت لذت ببرند. من فكر مي‌كنم نابينايان مي‌توانند از هر جاذبه طبيعي كه قابل لمس باشد، بازديد كنند و كمبودي هم احساس نكنند.
- زمين درمان مي‌كند
يكي از آرزوهاي من، آشنايي مردم با ژئوتراپي يا زمين‌درماني است. متأسفانه هنوز چيز زيادي از زمين‌درماني نمي‌دانيم، درحالي‌كه در كشور ما موقعيت‌هاي بسيار مناسبي وجود دارد؛ مثلا نمك‌درماني يكي از انواع روش‌هاي زمين‌درماني است و در كشور انگلستان از اين راه براي درمان بيماري آسم استفاده مي‌شود. اما شايد ندانيد نمكي كه آنها استفاده مي‌كنند، تقريبا مشابه نمك سمنان ماست. ريگ‌درماني هم با اينكه اسم غريبي دارد، از درمان‌هاي سنتي ايراني است كه در ريگان كرمان رواج دارد. در سفري كه به اين منطقه داشتيم، مسافران به سبك اهالي اين شهر روي ريگ‌ها دراز مي‌كشيدند تا بيماري‌هاي پوستي، مفاصل و استخوان‌هايشان درمان شود. نمك و لجن درياچه اروميه هم مصارف پزشكي مشابهي دارد و مردم در حمام‌هاي لجن از آن استفاده مي‌كنند. لجن و نمك درياچه بحرالميت كه ويژگي‌هاي مشتركي با درياچه اروميه دارد، سال‌هاست در محصولات بهداشتي به‌كار مي‌رود. تمام مواردي كه گفته شد، مي‌توانند مقاصد خوبي براي گردشگري باشند و مشكلات جسمي و روحي ما را برطرف كنند. به اين نعمت‌ها كه فكر كنيد مي‌بينيد در كشور ما با اين منابع طبيعي زيبا يك نفر هم نبايد افسرده و بيمار باشد.
- طلا هم تور دارد
من به واسطه رشته تحصيلي‌ام از معادن زيادي ديدن كرده‌ام و بعدها فكر كردم اين مناطق براي صاحبان صنايع هم مي‌تواند جذابيت زيادي داشته باشد. با اين ايده بود كه تورهاي ژئوتوريسم معادن را برگزار كردم؛ مثلا عده‌اي از زرگران را به معدن طلاي موته بردم تا از نزديك استخراج طلا را ببينند و دليل گراني آن را درك كنند. معدن خاك نسوز و بوكسيت دوپلان، دره‌راگه و معدن زيرزميني سرب و روي نخلك هم از ديگر معادني هستند كه با واحدهاي صنعتي به ديدن آنها رفته‌ايم. گاهي اوقات در اين سفرها قراردادهاي كاري پيش مي‌آيد و سفر بيشتر شغلي است. البته غير از اهالي فن، بخشي از مردم هم علاقه‌مند هستند كه اين معادن را ببينند و در مورد تاريخچه‌شان بدانند. تجربه چندين متر زير زمين و تماشاي زندگي با تجهيزات كامل معدنچيان براي خيلي‌ها هيجان‌انگيز است. اگر بتوانيم بعضي از حداقل‌هاي گردشگري مثل مشكل سرويس بهداشتي‌فرنگي را حل كنيم، توريست‌هاي خارجي هم به بازديد از معادن علاقه زيادي دارند.
- نقشه با خط بريل
ما به‌دنبال اين هستيم كه در كنار برگزاري تورهاي خاص و ژئوتورهاي معدني، ژئوگايد هم آموزش بدهيم؛ در واقع راهنمايان توري كه با زمين‌گردشگري هم به‌طور خاص آشنايي داشته باشند، در كلاس‌ها شركت كنند و در اين حوزه فعاليت داشته باشند. علاوه بر اين، تهيه نقشه‌هاي ژئوتوريستي با خط بريل و شناسايي مناطقي از كشور كه قابليت تبديل به ژئوپارك دارند، از ديگر برنامه‌هايي است كه مي‌خواهيم به آنها بپردازيم. از آنجايي كه كار از ابتدا صرفا با علاقه شخصي شروع شد، حالا براي ادامه كار قطعا نيازمند توليد درآمد هستيم و شركت بايد توجيه اقتصادي داشته باشد. كلاس‌هاي آموزشي و بعضي كارهاي پژوهشي از راهكارهايي هستند كه براي كسب سرمايه در ذهن داريم. حضور فعال‌تر در زمينه تبليغات و شناخته‌تر شدن هم طبعا مي‌تواند به رونق كسب وكارمان كمك كند. خيلي از آژانس‌هاي گردشگري اصلا از وجود برنامه‌هاي خاص ما خبر ندارند ولي به محض مطلع شدن، مسافران زيادي را معرفي مي‌كنند. كشورهاي خارجي هم وقتي با زمين‌گردشگري ايران آشنا مي‌شوند، مشتاق سفر مي‌شوند، طوري كه تا به حال از ايتاليا چندين بار تور داشته‌ام.
نظر شما