به گزارش ایسنا، خاتمی در آغاز این سخنرانی گفت: باید شجاعانه در مقابل تحریف اندیشه‌های حضرت امام ایستاد.
خاتمی افزود: برگزاری این نشست را در مکانی که به بنیان‌گذار جمهوری اسلامی و رهبر کبیر انقلاب اسلامی منسوب است و نیز درباره گردهمایی‌ای که برای بحث پیرامون اندیشه حضرت امام است، به فال نیک می‌گیرم و برای خود مغتنم می‌دانم و امیدوارم در جریان برگزاری این سمینار بحث‌های خوبی پیرامون اندیشه‌های سیاسی امام یا بعضی موضوعات و مطالب حساس سیاسی که امروز بیش از گذشته مورد توجه و نیاز است، مطرح شود.
وی با ابراز امیدواری نسبت به این که دانشجویان پایبند به اندیشه‌ای باشند که انقلاب اسلامی بر اساس آن صورت گرفت و پیروز شد و یک نظام استبدادی را از میان برداشت، افزود: 30 سال از عمر این نظام می‌گذرد و آن چه به‌ویژه الان برای ما باید خیلی مورد توجه باشد، این است که امروز در کجای نظامی که مورد درخواست امام و مردم بود و امام به عنوان یک فقیه و فیلسوف و عارف با توجه به ارزش‌ها و تفکراتی که به آن پایبند بود، مورد توجه مردم قرار گرفت و انقلاب را رهبری کرد؛ انقلابی که به تاسیس نظام جمهوری اسلامی منجر شد، قرار داریم؟
خاتمی تصریح کرد: اگر واقعا وفادار به امام و انقلاب و ارزش‌های انقلاب هستیم باید بدانیم که نظام مورد درخواست امام و مردم چه بود و روشنگری کنیم که مبادا خدای ناکرده تحت این عنوان انحراف و مشکل پیش آید که تناسب یا سنخیتی با آن اندیشه و خواست اصلی نداشته باشد؛ یعنی اصول‌گرا و انقلابی و مومن واقعی به نظر من کسی است که این معیارها را بشناسد و از آن دفاع کند.
رییس‌جمهور سابق کشورمان یادآور شد: امروز ما از آزادی و آزادی اندیشه و بیان، محدودیت و مسوولیت حاکمان در نظام جمهوری اسلامی دفاع می‌کنیم و این که همه امور و به خصوص قدرت سیاسی بر اساس رای مردم و تحت نظارت آنها باشد و عدالت را به عنوان اساسی‌ترین محورهای انقلاب و ملاط نظام و اسلام مطرح می‌کنیم، نمی‌شود تحت عنوان اصول انقلاب، چیزهایی را مطرح کنیم که اولا اصول نیست ثانیا اصول اصلی را از بین می‌برد.
خاتمی گفت: مهمترین اصل در دعوت پیامبران اخلاق است و اتفاقا اخلاق حاکمان بسیار مهم است. اگر در جامعه‌ای بداخلاقی، تحقیر و توهین نسبت به دیگران، نسبت های ناروا دادن به دیگران و پرونده‌سازی رایج شود و بخواهند با این کارها دیگران را از عرصه خارج و اینها را به عنوان اصول انقلاب معرفی کنند، دو کار اشتباه انجام می دهند؛ یکی این که اینها بداخلاقی و خلاف معیارهای اسلامی و انقلابی ماست، دوم این که متاسفانه انقلاب ما که برای تحقق اخلاق آمده است، با این کار بدنام می‌شود.
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها یادآور شد: وقتی یک نفر بداخلاقی می‌کند، خیلی بد است؛ اما وقتی یکی به نام اخلاق بداخلاقی می‌کند این خیلی بدتر است. من گاهی به خاطر مسائلی که در مجامع بین‌المللی می‌روم، وقتی صحبت از تروریسم و خشونت و ترور پروری می‌شود، می‌گویم اگر برخی از این کارها در کشورهای اسلامی می‌شود، اولا شما این طور اسلام را مورد حمله قرار می‌دهید و حرکتهای خشونت‌آمیز و تند و براندازانه و مافیاهایی که تحت نام مسیحیت و یا در ادیان دیگر می‌شود را نمی‌گویید، معلوم می‌شود شما مشکل سیاسی دارید که این طور مسائل را مطرح می‌کنید. دوم این که باید دید سیاست‌های شما در دنیا چقدر سبب بروز این خشونت‌ها می‌شود؟ شما خشونت و تحقیر می‌کنید و حقوق ملت‌ها را از بین می‌برید و اجازه نمی‌دهید ملت‌ها از طریق مسالمت‌آمیز حق خود را بخواهند و بگیرند، در این صورت طبیعی است که آن ملت‌ها احساس می‌کنند برای گرفتن حقشان به زور متوسل شوند، اگر خشونت بد است آن سیاست‌های خشونت‌آمیز و اعمال معیارهای دوگانه که منجر به این خشونت می‌شود بدتر است و اگر بناست چیزی محکوم شود این هم باید محکوم شود.
خاتمی ادامه داد: تروریسم و اعمال خشونت از سوی هر کس که باشد بد است و اگر به نام دین، چه مسیحیت و چه اسلام باشد، جنایت مضاعف است؛ چون هم آدم‌کشی شده و هم به نام دین که برای ارتقای سلامت و امنیت و اخلاق انسانی آمده، این جنایت صورت می گیرد. بداخلاقی بد است و این بداخلاقی را به حساب اسلام و انقلاب گذاشتن بدی مضاعف است. بسیار مهم است که ببینیم امام چه می‌خواست و چرا در میان همه شیوه ها، این همه روی جمهوری اسلامی تاکید می‌کند؛ یعنی امام شوخی می‌کند؟
وی در ادامه درباره مفهوم « دفاع از اسلام» گفت: امروز در حوزه مسایل اجتماعی و در جامعه‌ای که انقلاب مردمی صورت گرفته و نتیجه آن یک نظام اسلامی است، دفاع از اسلام و ارزش‌ها، دفاع از معیارهایی است که به ایجاد این نظام منجر شده و تلاش برای تداوم آن مسیر و ارزش‌ها و ادامه آنها در جامعه اسلامی بوده است؛ بنابراین شناخت این اندیشه سیاسی و دفاع از آن یک کار اسلامی و دینی بزرگ است.
خاتمی با بیان این که «معتقدم اندیشه امام و نظام اسلامی از چند جهت مورد تهاجم قرار گرفته است» تصریح کرد: ما به عنوان ارادتمندان امام و کسانی که سعی کرده‌ایم به اصل اندیشه‌های امام و معیارهایی که در انقلاب اسلامی مورد خواست مردم بود، فادار بمانیم و خالی از هوس و منافع این را درست بفهمیم و این را برای خود افتخار می‌دانیم که در خط امام حرکت کنیم، از ارزش‌هایی دفاع می‌کنیم که در متن انقلاب اسلامی تجلی یافته، امام بیان کرده‌اند و در قانون اساسی ما تحقق یافته است.
وی درباره خطراتی که خواسته‌های حضرت امام و مطالبات مردم را تهدید می‌کند، گفت: مطمئن باشید خطراتی که از بیرون، این نظام و خواست امام را تهدید می‌کنند، جدی هستند؛ یعنی نظامی که به نام اسلام تحقق یافته و مدعی عدالت، استقلال، آزادی و پیشرفت است و می‌تواند الگوی بسیاری از کشورها باشد و معادلات قدرت و سیاست‌های هژمونیک قدرت‌های سلطه‌طلب را به هم بزند، این نظام مورد خواست این قدرت ها نیست و آنها توطئه می‌کنند و این توطئه هم چند جور است. یکی برخورد نظامی است، یکی هم این است که تبلیغات وسیع علیه ما کنند، این تبلیغات الان از حد جمهوری اسلامی فراتر رفته و به اسلام و اسلام‌ستیزی کشیده شده است. از اسلام یک چهره خشن، نگران‌کننده، مخالف صلح و پیشرفت و حقوق بشر درست می‌کنند و روی بعضی رفتارهای گروه‌های خاص و یا برخی سیاستمداران در دنیای اسلام انگشت می‌گذارند و می‌گویند اسلام یعنی همین تا با اسلام در تبلیغات و سیاست‌گذاری بستیزند، یکی هم این که کاری کنند واقعا چهره نظام جمهوری اسلامی بد باشد، در سیاست ناموفق، در اقتصاد ناموفق، در ایجاد عدالت ناموفق، در حرمت نگه داشتن انسان‌ها ناموفق، به هم زننده ثبات؛ یعنی سعی کنند نظام جمهوری اسلامی را به این سو ببرند و تفکراتی بر آن حاکم شود که حاصل کارش و خروجی‌اش چیزی باشد که هیچ انسانی نتواند آن را قبول کند.
خاتمی درباره شعار حضرت امام مبنی بر «صدور انقلاب» گفـت: امام چه می‌خواست و منظورش از صدور انقلاب چه بود؟ این که ما اسلحه بگیریم و در دیگر کشورها انفجار ایجاد کنیم و گروه‌هایی درست کنیم که در دیگر کشورها خرابکاری کنند؟ امام به شدت با این رفتارها مخالف بود و برخورد می‌کرد. منظور امام این بود که ما این جا الگو بسازیم؛ یعنی انسان ببیند که در این جامعه اقتصاد و علم و حرمت انسان‌ها خوب است و سیر جامعه به سمت رفع فاصله طبقاتی و ایجاد رفاه نسبی و بهبود اوضاع و احوال در همه مسایل است و این مهمترین راه صدور انقلاب بود. اگر ما این الگو را بد بسازیم و یا کاری کنیم که دشمن بتواند جنبه‌های مثبت این الگو را بپوشاند و جنبه‌های منفی را جلوه بدهد و یا جا بیندازد، این بزرگ‌ترین خیانت به اسلام و انقلاب است.
وی با اشاره به تعابیر امام(ره) درباره کفر و ایمان گفت: در کلام امام البته از کفر و ایمان صحبت بوده است؛ چرا که معلوم است که امام منادی ایمان است و کفر آن که در مقابل حق و حقیقت و به خصوص خدا و ارزش‌های الهی می‌ایستد و جنگ می‌کند. در سخنان امام صحبت از ظلم و عدل، مستضعف و مستکبر و نیروهایی که سلطه بر انسان ها را می‌خواهند و استقلال کشورها را از بین می‌برند و می‌خواهند منافع خود را محور روابط بین‌المللی قرار دهند، می‌شود و این که باید با اینها مبارزه کرد و البته مبارزه با اینها هم نظامی نیست. ما هیچ‌گاه در حوزه نظامی تهاجمی نبوده‌ایم و تنها دفاع کرده‌ایم . مبارزه فکری و سیاسی و اجتماعی بوده است؛ اما پیدا کنید که امام جامعه را بر اساس کفر و ایمان تقسیم کند و حتی در عرصه بین‌الملل میان ملت‌ها به عنوان یک ملت‌های کافر و مومن تعارضی ببیند، شما این را نخواهید دید.
خاتمی خاطرنشان کرد: اما این که شما بیایید در داخل کشور و در تقسیم‌بندی‌های کشور کفر و ایمان را مطرح کنید، چنین چیزی را در سخنان امام نمی‌بینیم؛ این که بگوید ما باید جامعه را به مومنان و کافران تقسیم کنیم و امتیازاتی به مومنان بدهیم و کافران را از امتیازاتشان محروم کنیم. اگر کسانی در تقسیم‌بندی‌های داخل مساله کفر و ایمان را مطرح کنند و بگویند این سلیقه‌ها عین ایمان است و سلیقه‌های دیگر ولو این که به خدا و رسالت پیامبر ایمان داشته باشند منافق و کافر هستند و باید از عرصه خارج شوند، این تقسیم‌بندی اگر شد بدانید نشانه یک انحراف بزرگ در جامعه ماست و نیز نشانه ایجاد یک نوع تقابل درونی برای مضمحل کردن و از هم پاشاندن نظام جمهوری اسلامی است؛ این که فردا بگوییم هر کس مسیحی یا یهودی و زرتشتی است کافر است و بین مسلمانان هم تقسیم مومن و غیرمومن کنیم و در شیعیان مرتضی علی هم طرفداران یک سلیقه خاص که مسلما مخالف سلیقه امام هستند را محور ایمان ناب و خالص بدانیم و اجازه دهیم در عرصه سیاست این مرزبندی‌ها وارد شود، من در این زمینه اعلام خطر می‌کنم و این را خلاف نظر امام می‌دانم.
رییس‌جمهور سابق کشورمان در ادامه گفت: این تقسیم‌بندی‌های داخلی را آگاهانه یا ناآگاهانه عبارت از نقشه‌هایی می‌دانم که می‌خواهد جمهوری اسلامی را از مسایل اساسی دور کند و چهره‌ای از نظام جمهوری اسلامی درست کند که مورد خواست امام نبود و بهترین کمک به کسانی است که می‌خواهند اصل نظام نباشد.
وی تصریح کرد: بعضی متاسفانه می‌گویند دو جریان بیشتر نداریم؛ یکی به معیارهای اصلی و خدا و پیغبر و ارزش‌های انقلاب معتقد است، آن معیارهایی هم که عنوان می کنند با آنچه امام می‌گفت سازگار نیست. جدا از این جریان هم عده‌ای را خارج از دایره می‌دانند که هر جور با اینها رفتار شود اشکالی ندارد، طوری با این عده رفتار می‌کنند که نه برایشان ارزش دارد و نه باید در عرصه حضور داشته باشند؛ چون کافر و منافق هستند و از نظر فقهی هم بر اساس قرائت خود می‌گویند اشکالی ندارد که به آنها تهمت بزنیم و به آنها بد بگوییم. آیا انقلاب ما برای ترویج اخلاق آمد یا بداخلاقی؟ امروز به نام انقلاب بداخلاقی می‌شود. بدتر این که اگر آنهایی که در قدرت هستند به نمایندگی از افکار عمومی این حرف‌ها را بزنند، یا کسانی بکوشند این افکار انحرافی را اندیشه بنیادی انقلاب و نظام اسلامی معرفی کنند، این خیلی خطرناک است.
وی با تاکید بر اهمیت آسیب‌شناسی انقلاب و اخلاق حاکمان در قدرت با استفاده از معیارها و سیره و روش امام خمینی گفت: این نظام برای ما گران تمام شده است. خون شهیدان و انقلاب و جنگ برای حفظ نظام جمهوری اسلامی بود و نمی‌توان این نظام را دو دستی تقدیم کسانی کرد که قطعا با آن موافق نیستند، قطعا با نظرات امام مخالفند و حالا در غیبت امام ، همه دوستان و یاران امام را ضد ارزش و ضد انقلاب معرفی و از عرصه خارج کنند و چیزهایی به نام محورها و ملاک‌های انقلاب مطرح نمایند که سخنیتی با تفکرات و اندیشه‌های امام ندارد.
وی تاکید کرد: باید شجاعانه در مقابل این مساله ایستاد و بزرگان نظام در این زمینه بیش از همه مسوولیت دارند.
بر اساس این گزارش پیش از سخنان خاتمی، سعید عباسی، دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه گیلان، طی سخنان کوتاهی به تشریح محورهای همایش تبیین اندیشه‌های سیاسی امام خمینی(ره) که در 15 و 16 اردیبهشت ماه جاری با همکاری موسسه ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در محل این دانشگاه برگزار می‌شود پرداخت.
