از شانههای پلاستیکی تخممرغ و بطریهای آب گرفته تا بطری شیر نوزادان. اما آیا این پلاستیکها برای سلامتی ما مضر هستند؟
پاسخ بستگی به نوع پلاستیکی دارد، که مورد استفاده قرار میگیرد.
نام بیسفنول A، مادهای که بسیاری از پلاستیکها به کار میرود، را به یاد داشته باشید، زیرا بیخطربودن آن اخیرا مورد تردید قرار گرفته است.
برای اینکه پلاستیک به سلامتی شما آسیب برساند، سه شرط باید موجود باشد. اول اینکه مادهای آسیبرسان در این پلاستیک موجود باشد. دوم اینکه این ماده آسیبرسان از آن پلاستیک بیرون بیاید و به بدن شما وارد شود. و سوم اینکه آن ماده به اندازه کافی وارد بدن شود که به آن آسیب برساند.
پلیکربنات، نوعی از پلاستیک است که دست کم دوتا از این شرایط برای آسیبرسانی را دارا است. این نوع پلاستیک حاوی بیسفنول A (BPA) است که اخیرا به خاطر کاربرد آن در بطریهای شیر کودکان و آسیبرسانی بالقوه آن له انسانها و حیوانهای در حال رشد مورد توجه قرار گرفته بود.
بررسیها نشان دادهاند که BPA میتواند از ظرف پلاستیکی به درون غذاها و نوشیدنیها نشت کند و بعد وارد بدن شما شود.
اتصالاتی که مولکولهای BPA را در پلاستیک پلیکربناتی در کنار هم نگاه میدارند، در مروز زمان، هنگامی که پلاستیک حرارت میبیند، یا در معرض مواد اسیدی یا بازی قرار میگیرد، شکسته میشود. این مولکولهای آزادشده BPA به غذاها و نوشابههای درون ظرف پلیکربناتی میچسبد و به درون بدن وارد میشود.
BPA درون بدن به باعث اختلال در دستگاه غدد درونریز و هورمونها در بدن میشود، چرا که عمل هورمونهای جنسی را تقلید میکند.
این وضع به خصوص در مورد رشد جنسی جنین که وابسته به پیامرسانی دقیق هورمونی است، اشکال ایجاد میکند. بررسیها نشان داده است که BPA حتی در مقادیر کم در رشد جنینهای موش اشکال به وجود میآورد. پرسش این است که آیا این ماده با مقادیری که ما به طور معمول در معرض آن قرار داریم، میتواند به انسانها هم آسیب برساند یا نه.
چندی پیش مقامات بهداشتی کانادا تصمیم گرفتند که استفاده از پلاستیکهای پلیکربناتی را در شیشههای شیر نوزادن ممنوع کننئ. با وجود اینکه این مقامات نتیجهگیری کردند که مقدار BPA وارد شده به بدن افراد از حد بیخطر عبور نمیکند، اما آنها نگران هستند که حتی مقادیر کم BPA باعث آسیبرسیدن به نوزادن و کودکان در حال رشد شود.
سازمان غذا و داروی آمریکا در حال حاضر میگوید BPA خطری برای انسانها ایجاد نمیکند،
زیرا حد بیخطر این ماده برای انسانها (0.05 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز) سه برابر مقداری از این ماده که به طور معمول وارد بدن افراد میشود.
اما در بازبینی که در سال 2007 در نشریه Reproductive Toxicology منتشر شد، دانشمندان استدلال میکنند که بیش از 40 بررسی وجود دارد که نشان میدهد BPA در مقادیری کمتر از حدی که برای انسانها بیخطر محسوب میشده است، هم ممکن است آسیبرسان باشد.
در همین حال هیات سمشناسی موسسههای ملیی بهداشت آمریکا پس از بازبینی 200 بررسی مختلف در مورد BPA چنین نتیجهگیری کرد که "تا حدی نگرانی وجود دارد" که آن مقداری از BPA که از بطریهای پلاستیکی شیر کودکان و پوشش داخلی قوطیهای کنسرو نشست میکند، به انسانهای در مرحله رشد آسیب برساند.
در مجموع به نظر میرشد در مورد دقیقبودن "میزان بیخطر" این ماده تردیدهای بروز کرده است. اگر ثابت شود که حتی مقدار کمی نشتکرده BPA از پلاستیکهای پلیکربناتی واقعا برای سلامتی انسانها خطرناک است، شاید ما برای تغییر دادن سیستم فعلی نگهداری مواد خوراکی و نوشیدنی فرارسیده باشد.
LiveScience, 20 June, 2008