همشهری آنلاین- ابوذر چهل امیرانی: میرزا محمدتقی خان فراهانی (امیرکبیر) علاقه زیادی به آیت‌الله «شیخ عبدالحسین» ملقب به «شیخ العراقین» عالم آزاده دوره قاجار داشت. به او وصیت کرد پس از مرگش، ثلث دارایی‌اش را صرف ساخت مدرسه و مسجد کند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا بخوانید
آیت‌الله «سیدباقر خسروشاهی» تولیت حوزه علمیه شیخ عبدالحسین در این باره می‌گوید: «شیخ عبدالحسین برای عمل به وصیت امیرکبیر، دنبال زمینی برای ساخت مدرسه و مسجد گشت تا اینکه در پاچنار، کاروانسرایی پیدا کرد که به میخانه شباهت داشت و در آن مشروبات الکلی تهیه و توزیع می‌شد. او کاروانسرا را خرید و به مدرسه دینی تبدیل کرد تا اولاً محل فسادی را در این محله ویران کند و ثانیاً جایی برای آموزش طلاب فراهم شود.»
شیخ عبدالحسین قصد داشت این مدرسه را به اسم امیرکبیر نامگذاری کند، اما خاندان قاجار مانع این کار شدند و این مدرسه دینی به اسم وصی امیرکبیر، یعنی شیخ عبدالحسین مشهور شد.
تولیت حوزه علمیه شیخ عبدالحسین می‌گوید: «افراد بزرگی مثل مرحوم آیت‌الله حسین قمی و مرحوم عطاردی در این مدرسه علوم دینی تحصیل کرده و مرحومان آیت‌الله سیدهادی خسروشاهی، آیت‌الله سیدرضی شیرازی، آیت‌الله دروازه‌ای، آیت‌الله قبله‌ای، آیت‌الله ممقانی، آیت‌الله امامی کاشانی، آیت‌الله صدر و ده‌ها استاد مسلم علوم دینی، عهده‌دار تدریس طلاب در این مدرسه بوده‌اند.»
تبدیل مدرسه به خوابگاه
فعالیت‌های دینی در حوزه علمیه شیخ عبدالحسین ادامه داشت تا اینکه رضاخان اینجا را به خوابگاه تبدیل کرد و دانشجویان در حجره‌ها ساکن شدند. همین موضوع باعث شد کتابخانه بزرگی که در این مدرسه وجود داشت، از بین برود و فقط چند جلد چرمی از کتاب‌های قدیمی باقی بماند.
تولیت مدرسه شیخ عبدالحسین درباره فعالیت مجدد این مرکز دینی می‌گوید: «دانشجویان حجره خود را پس از فارغ‌التحصیلی با دریافت پول به دیگران واگذار می‌کردند. پدرم (آیت‌الله سیدهادی خسروشاهی) که آن زمان در مسجد و مدرسه شیخ عبدالحسین امام جماعت بود، پس از اطلاع از این موضوع، حجره‌ها را از دانشجویان خرید و دوباره این مدرسه دینی را در سال۱۳۳۸ احیا کرد.»
خسروشاهی با یادآوری خاطرات گذشته ادامه می‌دهد: «در دهه۴۰ و دوره پهلوی دوم، یک روز شهربانی به دستور مقامات دربار در مدرسه را مهروموم کرد، اما پدرم جلو در فرش انداخت و نماز را در بازار پاچنار برپا کرد. آن زمان اسدالله بادامچیان، مکبر مراسم نمازجماعت بود. خبر مسدود شدن معبر بازار برای اقامه نماز به گوش رئیس شهربانی بازار رسید. به همین خاطر به سرعت در مدرسه را باز کرد.»
خبری از صداهای مزاحم نیست
این مدرسه دینی در بازار پاچنار، کنار مسجد آذربایجانی‌ها قرار دارد، اما معماری و عایق‌بندی آن به گونه‌ای است که مانع از ورود صداهای مزاحم به کلاس‌های درس می‌شود. تا چند سال پیش، حدود ۵۰طلبه در این مدرسه درس می‌خواندند، اما اکنون نزدیک به ۲۰۰طلبه تهرانی و شهرستانی دارد. اغلب طلاب شهرستانی در حجره‌های داخل مدرسه ساکن هستند و هزینه‌های مدرسه از درآمدهای موقوفه مدرسه، کمک برخی از مراجع تقلید و تلاش تولیت فعلی آن تأمین می‌شود.
خسروشاهی می‌گوید: «در زمان انقلاب، این مدرسه علمیه یکی از مراکز مبارزاتی علیه طاغوت بود. مرحوم پدرم با شهیدان مطهری و بهشتی در این مدرسه جلسه برگزار می‌کردند. قبل از انقلاب هم، امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، آیت‌الله طاهری خرم‌آبادی و مرحوم حجت‌الاسلام فاکر در این مدرسه منبر می‌رفتند.»
شیخ عبدالحسین که بود؟
خسروشاهی که از سال۱۳۷۵ تاکنون تولیت موقوفات و اداره این حوزه علمیه را برعهده دارد، درباره شیخ عبدالحسین العراقین می‌گوید: «شیخ عبدالحسین اصالتاً ایرانی است، اما از آنجا که در قدیم، ایران را به عنوان عراق عجم و عراق را عراق عرب می شناختند، به این عنوان معروف شد. او عالمی دینی در دوره قاجار به‌خصوص عصر ناصری بود. نفوذ کلام و جایگاه والای علمی داشت و ۳سال برای آماده‌سازی این مدرسه تلاش کرد.»
از تاریخ تولد شیخ عبدالحسین اطلاع دقیقی در دست نیست، اما در برخی از منابع تاریخی عنوان شده که سال ۱۲۲۶قمری در تهران به دنیا آمده و ۲۲رمضان در ۶۰سالگی از دنیا رفته است. پیکر او که نماینده ناصرالدین شاه در بازسازی عتبات عالیات بوده، در حرم امام حسین(ع)، در اتاقی نزدیک به باب سلطانیه دفن شده است. او زمانی که مشغول بازسازی عتبات عالیات بوده، قبر مختار ثقفی را پیدا کرده است. شیخ عبدالحسین از مبارزان علیه بابیت و بهاییت بوده و امیرکبیر در برخی از موضوع‌های دشوار و معضلات، از او مشورت می‌گرفت.
نظر شما