چگونه حشرات کوچکی به نام شپش‌ها به موهای دانش آموزان راه می‌یابند و چطور می‌توان از شر آن‌ها خلاص شد

همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: شپش در مکان‌های مختلف مانند خانه، مدرسه و مکان‌های عمومی یافت می‌شود و اغلب کودکان و دانش آموزان را مبتلا می‌کند. این حشره می‌تواند به موهای سرآن‌ها بچسبد و مشکلات زیادی برایشان به وجودآورد.

اگرچه شپش‌ها ممکن است بسیار آزاردهنده باشند، اما باعث بیماری جدی یا ناقل هیچ بیماری دیگری نیستند و می‌توان آن‌ها در خانه درمان کرد. اما بهتر است ابتدا درباره آن با پزشک مشورت کرد.

علائم

خارش در مناطقی که شپش سر وجود دارد شایع‌ترین علامت است. با این حال، ممکن است چهار تا شش هفته بعد از اینکه شپش روی پوست سر قرار بگیرد، طول بکشد تا پوست سر به بزاق شپش حساس شود و شروع به خارش کند. خارش بیشتر پشت گوش یا پشت گردن است و می‌تواند حتی پس از از بین رفتن شپش هم می‌تواند تا هفته‌ها ادامه یابد.

مکیدن خون پوست سر

دکتر خلیل صداقت پیشه، متخصص پوست و مو و زیبایی درباره علل بروز شپش در موهای سر می‌گوید:  «شپش سر یا پدیکلوزیس یک نوع بیماری انگلی پوست است. شپش‌ها موجودات کوچکی هستند که با چشم قابل رویت هستند و تمایل به زندگی روی پوست انسان به خصوص پوست سر دارند. آن‌ها با پوزه و پاهای مخصوص خود به ساقه مو می‌چسبند و به کمک پوزه هم شروع به مکیدن خون پوست سر می‌کنند.»

تخم گذاری

شپش‌ها با ورود به پوست سر شروع به تخم گذاری می‌کنند و تخم خود را که رشک نامیده می‌شود به کمک بزاق دهان که بسیار چسبنده است به ساقه مو می‌چسباند. بعد از چند روز جنین از تخم خارج می‌شود و طی چند روز بالغ می‌شود و شروع به تخم گذاری می‌کند.

 در این هنگام پوست سر دچار سوزش، خارش و التهاب می‌شود. معمولاً بر اثر خارش مکرر نیز پوست دچار عفونت می‌شود.

شیوع و انتقال

با توجه به اینکه شپش‌ها به شدت قابل سرایت است باید بسیار مراقب بود تا با جدا شدن فرد از دیگران آن را به حداقل ممکن برسانیم.

به گفته این متخصص پوست و مو، این مشکل در کودکان و نوجوانان بسیار شایع است. آن‌ها با تماس پوست سر یکدیگر یا استفاده از شانه، البسه، چادر، مقنعه، کلاه، روسری یا شال گردن یکدیگر به سرعت مبتلا می‌شوند.

 شپش سر چون برای متصل شدن به موی بلند سر پاهای مخصوصی دارد روی پوست بدن که موهای کوتاهی دارد نمی‌تواند به راحتی زندگی و تغذیه کند. ضمن آنکه در خارج از پوست و موی بدن نیز قادر به ادامه حیات نیست.

پیشگیری

شپش به خصوص در کودکستان‌ها، مدارس و جاهای شلوغ و زندگی جمعی بسیار شایع است و برای پیشگیری از بروز آن نظافت پوست و موی سر را باید رعایت کرد و از استفاده کردن از لباس و لوازم شخصی دیگران پرهیز شود.

بررسی منظم شپش سر به ویژه وقتی فردی از اطرافیان مبتلا باشد، قبل از اینکه شپش فرصت تکثیر و هجوم به تعداد زیاد به سر کودک را داشته باشد روش خوبی است. برای انجام این کار می‌توان کودک در اتاقی با نور روشن یا زیر نور خورشید برد و موهای سر او را کاملاً از هم جدا و آن‌ها را بررسی کرد.

درمان

برای درمان علاوه بر مواردی که برای پیشگیری از گسترش و سرایت گفته شد باید شامپو و داروی خاص بیماری نیز استفاده شود. مکانیسم بسیاری از شامپوها هم از طریق نفوذ در مغز و اعصاب انگل است که در نهایت بتواند منجر به مرگ آن‌ها شود.

 دکترصداقت پیشه می‌گوید برای جلوگیری از عوارض دارو به خصوص در مورد کودکان حتماً باید تحت نظارت و با مشورت پزشک متخصص پوست انجام شود.

 شامپوی سلنیوم سولفات، پرمترین، لیندان و مالاتیون از جمله شامپوهای پر مورد مصرف در این زمینه هستند. البته داروی خوراکی هم برای درمان شپش وجود دارد که در صورت لزوم توصیه خواهد شد.

اما استفاده از نفت و حشره کش خطر مشکلات پوستی و تنفسی وجود دارد و توصیه نمی‌شود. کوتاه کردن موی سر هم در صورتی مؤثر واقع می‌شود که مو به حدی کوتاه شود که شپش قادر به گرفتن مو نباشد. بنابراین کوتاه شدن سطح مو نمی‌تواند مشکل را برطرف کند. مگر اینکه مو خیلی کوتاه یا با تیغ تراشیده شود. اگر شپش سر درمان نشود، این چرخه می‌تواند دوباره تکرار شود. بنابراین دوره درمان حتماً باید کامل شود.

شانه کردن هم می‌تواند به بررسی شپش سر کمک کند و برای از بین بردن شپش سر به تنهایی کار ساز نیست.