همشهری آنلاین- علی‌الله سلیمی: برخی موضوعات اجتماعی که به دلایل گوناگون در آستانه تبدیل شدن به بحران‌های اجتماعی هستند و در صورت وقوع می‌توانند تبعات فرهنگی و اجتماعی ناگواری در پی داشته باشند، در مقاطعی از تاریخ در صدر توجهات فعالان فرهنگی و اجتماعی از جمله صاحبان قلم قرار می‌گیرد. حتی برخی مراکز فرهنگی و اجتماعی پیشقدم شده و برای تولید آثار ادبی فراخوان می‌دهند. در قالب یکی از این فراخوان‌ها، چندی پیش جشنواره داستان کوتاه «می‌خواهم زنده بمانم» با موضوع «نه به سقط جنین عمدی» برگزار شد که نویسندگان کشور از آن استقبال کرده و آثار فراوانی برای این جشنواره ارسال شد. دبیر علمی این جشنواره، وجیهه سامانی، از نویسندگان نام‌آشنای کشورمان بود که آثار رسیده با مدیریت و نظارت وی از سوی داوران بررسی و از نویسندگان برگزیده تقدیر شد. منتخبی از آثار برگزیده هم به کوشش دبیر جشنواره انتخاب و در قالب کتاب«می‌خواهم زنده بمانم» از سوی انتشارات صاد منتشر شد. گفت‌وگو با وجیهه سامانی درباره این جشنواره و نمونه‌هایی از آثار برگزیده این رویداد ادبی با موضوع«نه به سقط جنین عمدی» را در ادامه می‌خوانیم.
- ایده جشنواره داستان‌نویسی«می‌خواهم بمانم» که با موضوع««نه» به سقط عمدی جنین» برگزار شد، از کجا آمد و شما با چه رویکردی دبیری آن را به عهده گرفتید؟
پیشنهاد برگزاری این جشنواره توسط دوستان نشر جام جم داده شد که بعد از برگزاری، ادامه کار و مراحل چاپ اثر توسط نشر صاد پیگیری شد. به دلیل حساسیت بالای موضوع و با هدف آگاهی جامعه از میزان سقط جنین عمدی، آن هم فقط در چها چوب ازدواج های عرفی و شرعی در جامعه ای که خود را ملتزم به احکام اسلامی می داند؛ دغدغه و دلیل مهمی برای پذیرش دبیری این جشنواره بود.
- محورهای موضوعی جشنواره شامل چه مواردی بود و چرا قالب ادبی «داستان کوتاه» برای این جشنواره انتخاب و پیشنهاد شد؟
هر ایده و موضوعی که به سقط عمدی جنین در چهارچوب روابط شرعی و عرفی جامعه می پرداخت، می‌توانست در جشنواره شرکت کند. قالب داستان کوتاه هم قالب موفق و موثری در انتقال پیام و مفاهیم بلند است. از این نظر که با توجه به شرایط زندگی امروزه که مخاطبان شاید فرصت و حوصله مطالعه رمان های قطور را ندارند، داستان کوتاه در یک مجال و درنگ کوتاه حرف خود را می زند و اگر پرداخت و تکنیک مناسبی داشته باشد، محتوا و پیام خود را به هنرمندانه ترین شکل ممکن منتقل می کند.
- اهداف اصلی و نهایی این جشنواره چه بود و با برگزاری آن، تا چه اندازه اهداف مورد نظر محقق شد؟
هدف نهایی توجه جامعه عام و مخاطبان غیر حرفه ای به پدیده ناصواب و گناه قتل نفس بود که شاید در نظر اول، چندان مهم نبود و به چشم نمی آمد. چون برخلاف قتل های دیگر، موجودی دیده نمی شد. اما برخلاف باور غلط جامعه، این عمل به هر ترتیب، قتل نفس محسوب می شود و انجام و تکرار و تعددش، اثر وضعی نامطلوبی روی خانواده و جامعه خواهد داشت. هدف بعدی را هم برای بعد از جشنواره تعیین کرده بودیم که با چاپ اثر و مانور تبلیغاتی در رسانه ها و بیلبوردهای شهری و رسانه ملی، روی این موضوع کار تبلیغی انجام شود و هم مردم و هم مسئولین امر متوجه عمق ماجرا شوند. که متاسفانه هدف دوم محقق نشد.
- با توجه به این‌که جشنواره در سطح ملی برگزار شد، نحوه اطلاع‌رسانی و ارتباط با نویسندگان به چه شکلی بود؟
از طریق فضای مجازی و اطلاع رسانی در کانال ها و گروه ها و صفحات ادبی فرهنگی. با ساخت تیزر و پخش پوستر جشنواره. به قول دوستان، قرار بود رسانه ملی هم پای کار بیاید که متاسفانه این امر هم محقق نشد.
- در مقایسه با سایر مسابقات داستان‌نویسی، واکنش و استقبال نویسندگان از جشنواره چگونه بود و داوری آثار چگونه انجام شد؟
با توجه به تجربه دبیری و داوری بنده در جشنواره های ادبی مختلف و متعدد، به نظرم سطح استقبال از این جشنواره بسیار خوب بود و حدود ۹۹۰ اثر به دبیرخانه جشنواره رسید.
- نویسندگان شرکت‌کننده در این رویداد فرهنگی بیشتر از چه منظر و دیدگاهی به موضوع جشنواره پرداخته و دغدغه‌های مهم آنها بیشتر در چه مواردی خلاصه می‌شد؟
بیشتر از منظر مسائل فرهنگی به موضوع نگاه کرده بودند. مثلا بچه دار شدن در دوران عقد. یا بچه سوم و چهارم. یا والدینی که به خاطر تحصیل، شغل و یا مهاجرت، فرصت و امکان بچه داری ندارند. یا ناراضی بودن از جنسیت جنین. درصدی هم مباحث اقتصادی و فقر را مورد توجه قرار داده بودند.
- کتاب«می‌خواهم بمانم» که به کوشش شما و بر اساس آثار برگزیده جشنواره تهیه و منتشر شده، چه ویژگی‌های و ظرفیت‌هایی دارد و ارزش‌های محتوایی و ساختاری داستان‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در این مجموعه ۳۳ اثر از مجموع ۹۹۰ اثری که به دبیرخانه جشنواره رسیده بود و حائز بالاترین امتیازها بود، انتخاب شدند. تلاشم به شخصه در انتخاب و بازنویسی بر این بود داستان ها از تنوع موضوعی خوبی برخوردار باشد و به تکنیک و محتوی توامان پرداخته باشد.
نظر شما