همشهری آنلاین - مریم سرخوش: ایرانی‌ها به طور کلی زندگی بانمک، حتی پرنمکی دارند و همین بازار تقاضای بالا در مصرف نمک هم باعث شده که انواع مختلفی از این نوع محصول در دسترس باشد. از نمک‌های تصفیه شده، یددار و نمک دریا گرفته تا نمک‌های رنگین، سنگ نمک و... که برخی از آنها نه تنها خاصیتی ندارد که به دلیل فلزات سنگین موجود در آنها و کمبود ید به شدت آسیب‌زا هم هستند.
آسیب‌هایی از جمله سرطان‌زایی، مسمومیت، سقط جنین، عقب‌ماندگی ذهنی کودکان و... تنوع محصول و تبلیغات جذاب درباره این محصولات هم باعث شده که بسیاری از مردم بدون آگاهی از این عوارض، روزانه میزان قابل توجهی از این نمک‌های آسیب‌زا را استفاده کنند. در حالی که توصیه سازمان جهانی بهداشت و وزارت بهداشت ایران تنها یک نمک خوراکی است؛ تصفیه شده و یدددار که حتی شیوه نگهداری آن هم خاص است و شاید خیلی‌ها از این موضوع هم اطلاعی نداشته باشند.
موضوعی که با توجه به اهمیت آن حتی پویشی مرتبط با عنوان «اطلاع‌رسانی تغذیه سالم با محوریت نمک یُددار و لبنیات» دارد که از امروز در سراسر کشور آغاز می‌شود. دانستن چند نکته درباره نمک‌ها شاید بتواند در حفظ سلامتی بیشتر موثر باشد چون کاهش مصرف می‌تواند منجر به کاهش فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی - عروقی و کلیه، پوکی استخوان و برخی از سرطان‌ها مانند سرطان معده هم شود.
۱. میزان مصرف نمک در خانوارهای ایرانی دو تا سه برابر میزان مجاز اعلام‌شده از سوی سازمان جهانی بهداشت است. بر اساس توصیه سازمان جهانی بهداشت، بیشترین مقدار مجاز مصرف روزانه نمک ۵ گرم معادل یک قاشق مرباخوری است که این مقدار شامل نمکی که به طور طبیعی در غذاها وجود دارد نیز می‌شود.
۲. بخش زیادی از نمک‌های مصرفی روزانه در تنقلات و غذاهای شور مانند ماهی دودی، آجیل شور، چیپس، پفک، انواع شور و سوسیس و کالباس همچنین نان‌ها، غذاهای کنسرو شده و مواد غذایی بسته‌بندی شده قرار دارد.
۳. مهم‌ترین دلیل مصرف زیاد نمک، عادت به طعم شور است باید به تدریج مقدار نمک مصرفی کاهش پیدا کند. به جای نمک و برای طعم‌دهی غذا می‌توان از ادویه‌هایی مانند مرزه، نعناع و ریحان خشک همچنین سرکه، آبلیمو، لیمو ترش، آب نارنج، یا آبغوره در غذاها استفاده کرد. به میوه‌ها و سبزی‌هایی مانند گوجه سبز، خیار و گوجه فرنگی که خام خورده می‌شوند، نمک نزنید و از انواع مغز دانه و آجیل‌های بدون نمک و بو نداده استفاده کنید.
۴. مصرف نمک بالا به ویژه برای افراد بالای ۵۰ سال، مادران بادار و شیرده و کسانی که بیماری‌های قلبی عروقی و فشارخون بالا خطرناک‌تر است و برای سایر افراد هم عامل سرطان معده، پوکی استخوان و...
۵. نمک یدددار تصفیه‌شده، تنها نمک توصیه‌شده برای مصرف روزانه است و نمک‌های غیراستاندارد مانند نمک دریا، سنگ نمک، نمک رنگی و... را خریداری نکنید چون حاوی مقادیر زیادی فزات سنگین هستند.
۶. نمک دریا، سنگ نمک، نمک رنگی و... مجوز سازمان غذا و دارو را ندارد، این نمک‌ها سرطان‌زا هستند و سنگ کلیه ایجاد می‌کنند. اگر افراد از این نمک‌ها استفاده کنند دچار کمبود ید شده و در نتیجه عوارضی مثل سقط جنین، عقب ماندگی و اختلالات ذهنی رخ می‌دهد.
۷. نمک‌های رنگی در حالی عنوان نمک‌های مفید برای مصرف غذایی از سوی عده‌ای سودجو و شیاد تبلیغ می‌شوند که در بهترین حالت به عنوان نمک حمام در سایر جوامع از آن استفاده می‌شود.
۸. منشاء ید آب دریا است و برخی که به مردم اطلاعات غلط می‌دهند همین موضوع را پررنگ می‌کنند که نمک دریا بهتر است؛ درحالی که موقع گرقتن نمک دریا مدت زیادی در معرض تابش آفتاب قرار می‌گیرد و ید آن از بین می‌رود. پس نمک دریا ید بسیار کمی دارد.
۹. روی جلد نمک‌های دریا عناوینی مانند «غنی از کلسیم»، «غنی از منیزیم» و... می‌نویسند؛ درحالی که ما هیچ وقت نمک را برای تامین کلسیم و منیزیم مورد نیاز بدن نمی‌خوریم؛ چون نیاز بدن ما فراتر از این است پس نمک وظیفه تامین املاح مورد نیاز ما را ندارد.
۱۰. نمک‌های معدنی و دریایی شاید مقدار کمی از برخی املاح مفید را داشته باشند اما وجود فلزات سنگین و سمی در آنها برای بدن انسان، به‌ویژه کودکان خطرناک است، این نمک‌ها کمتر شور هستند باید میزان بیشتری مصرف شود که هم باعث افزایش چند برابری مصرف و هم ورود بیشتر مواد سمی به بدن افراد و بروز مسمومیت می‌شوند.
۱۱. نگهداری و ذخیره نمک یددار به مدت طولانی (بیش از یک سال) موجب از دست رفتن بخشی از ید آن می‌شود بنابراین تا حد امکان نمک یددار را برای مصرف کوتاه مدت تهیه شود.
۱۲. نمک یدددار باید در بسته‌های رنگ تیره در جای خشک و خنک و دور از نور نگهداری شود. برای اینکه ید به بدن برسد هم باید نمک را اواخر پخت اضافه کرد چون حرارت زیاد آن را از بین می‌برد.
بیشتر بخوانید
نظر شما