اما به هر حال قبل از آنکه رسماً کار به تصویب قانون بلدیه و راه‌اندازی رسمی بلدیه تهران بکشد، مهندس باشی بر کنار شد و این کاشف‌السلطنه بود که کار راه‌اندازی و مدیریت نخستین شهرداری را به‌عهده گرفت، هم بدین خاطر معمولاً از او به‌عنوان نخستین شهردار و از بیانیه معروفش به‌عنوان نخستین اعلان عمومی شهرداری‌ها در ایران جهت آشنایی شهروندان با وظایف متقابل شهرداری و شهروندی یاد می‌شود.
در این بـــیانیه از جمله می‌خوانیم که: از جمیع اهالی و سکنه طهران با کمال احترام خواهش می‌شود که از این به بعد هر یک حدود و حوالی خود را چه خانه باشد چه دکاکین و مستغلات، حتی‌المقدور تمیز و نظیف نگه‌دارند... و بر پدر و مادر و اولیای اطفال واجب است که آنها را محافظت و ممانعت نموده تا اطفال بیعار نیامده، عقب امورات زشت نروند، چون این اخطارنامه....
نکته همین است: نخستین شهردار تهران در نخستین بیانیه خود در زمانی حدود 105سال پیش همسنگ حوزه خدمات شهری برای شهرداری تهران وظایف و مسئولیت‌های اجتماعی و فرهنگی نیز قائل بوده و در این باره دلمشغولی بسیار جدی داشته است.
جالب است که افزون بر یک قرن پس از آن تاریخ، هم‌اکنون تلاش می‌شود که مسئولیت‌های محدود کنونی شهرداری، که عمدتاً در حوزه خدمات شهری متمرکز شده است، باز هم محدودتر شده، اختیارات شهردار کاهش یافته، شورای شهر گستره فعالیت کوچک‌تری پیدا کرده و قانون شوراها بیش از پیش بی‌شباهت‌تر به نمونه‌های معمول خود در دیگر شهرهای بزرگ جهان شود.
علاوه بر انتقادها و گلایه‌های دائم رئیس شورای‌عالی استان‌ها در این زمینه، تاسف‌بار است که هفته پیش نایب رئیس شورای شهر با نگرانی خبر از احتمال اقدامی تازه در جهت تغییر مجدد قانون شوراها داد با این هدف که مهم‌ترین وظیفه و مسئولیت کنونی شوراهای شهر که انتخاب شهردار است به وزارت کشور سپرده می‌شود.
خبری که تأسف دست‌اندرکاران مدیریت شهری در ایران را بر انگیخت. عجیب است که در حالی که قانون شوراهای کنونی به خاطر محدودسازی اختیارات شورای شهر به حوزه شهرداری و خدمات شهری بسیار مورد انتقاد بوده و مکرراً گفته شده که این قانون هرگز برآورنده وظایف و اختیارات تعیین شده در قانون اساسی برای شوراها نیست، باز هم تلاش می‌شود این قانون هر چه بیشتر ناقص و محدود شود.
شوراهای شهر و روستا پایه دمکراسی و فراگیرترین نهاد مردم‌سالاری در ایران هستند و محدود ساختن آنها ضمن نقض قانون اساسی، مدیریت شهری را به‌شدت دچار چندگانگی، اعمال انفعال و روزمرگی خواهد کرد.
مخالفان قانون شوراها، اگر علاقه‌مندی و مجالی برای بررسی ساختار مدیریت شهری در دیگر شهرهای جهان را ندارند، خوب است که دست کم یک بار بیانیه 105 سال پیش کاشف‌السلطنه را بخوانند.
