همشهری آنلاین- حمیدرضا رسولی: موج مهاجرت استادکارهای قالیباف به پایتخت در دوره پهلوی اول اوج گرفت و آموزش قالیبافی در تهران قدیم به شغلی پررونق تبدیل شد.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
تورج ژوله، نویسنده و پژوهشگر حوزه فرش، در باره تأثیر استادکارها بر رونق قالیبافی پایتخت در روزگار قدیم می‌گوید: «یکی از مشهورترین استادکارهایی که از کاشان به تهران آمد حاج‌تقی، تاجر کاشانی، بود. او یکی از تاجران معروف منسوجات در کاشان به حساب می‌آمد که در شهر خودش کسب و کار پررونقی داشت، اما بعد از مدتی به تهران آمد و کارگاه قالیبافی دایر کرد.
قالی‌هایی که در کارگاه حاج‌تقی بافته می‌شد صددرصد تحت تأثیر قالی‌های تهران بود؛ در موزه فرش تهران دو نمونه از این قالی‌ها موجود است. در تاریخ قالیبافی تهران استادکارهایی از این دست کم نداشتیم. مرحوم رسام عرب‌زاده هم یکی از همین استادکارها بود که وقتی به تهران آمد مکتب تازه‌ای را با خودش به پایتخت آورد و نمونه فرش‌هایی که تولید کرد در موزه رسام عرب‌زاده قابل مشاهده است.»
در دوره ناصری و بعدها در دوره حکومت مظفرالدین‌شاه و احمدشاه، سنت قالیبافی در پایتخت دستخوش تغییرات زیادی می‌شود که با مهاجرت استادکارهای خبره به تهران بی‌ارتباط نبوده است. ژوله معتقد است پای استادهای قالیبافی از دوره ناصری به تهران باز شده و آنها تأثیر خودشان را روی سبک و شیوه قالیبافی در تهران گذاشته‌اند: «طبق پژوهش‌هایی که انجام شده در دوره رضاشاه، قالیبافی را در تعدادی از مدارس تهران به دانش‌آموزان آموزش می‌دادند و برای این کار استادکارهای خبره‌ای استخدام کردند. اصغرقالیباف یکی دیگر از استادان خبره فرش بود که در مدارس تهران قالیبافی را آموزش می‌داد و در کار خودش صاحب سبک به حساب می‌آمد. او در پایتخت به چنان شهرتی رسید که نامش پشت بسیاری از فرش‌های دستباف تهران حک می‌شد. هنوز هم در بازار فرش تهران، قالی‌هایی داریم که نام‌های مختلفی از جمله اصغرقالیباف روی کتیبه‌های آنها حک شده است. »
استادکارهای خبره در مدارس قالیبافی تهران شاگردان زیادی تربیت کردند و لابه‌لای تدریس و آموزش فوت و فن قالیبافی، از بافت قالی‌های باکیفیت و گران‌قیمت غافل نبودند. نمونه چنین قالی‌هایی در گنجینه موزه فرش وجود دارد و از آنها نگهداری می‌شود. حتی در گنجینه‌های خارج از کشور هم از همین فرش‌هایی که در برخی مدارس قالیبافی تهران قدیم بافته شده موجود است. برخی از این قالی‌ها چنان مرغوب و خاص بوده‌اند که روی آن نوشته شده: «این قالی به مظفرالدین‌شاه تقدیم می‌شود.»
نظر شما