روزگار باغ‌های یوسف‌آباد و عطر شکوفه‌ها | آهای توت تره، نقل تره!

همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: عباس عباسی، یکی از اهالی قدیمی محله درباره مهمترین محصولات باغ‌های این محله می‌گوید: «امروز دیگر نشانی باغ‌های یوسف آباد را باید در خاطره اهالی محله جست‌وجو کرد اما زمانی یوسف آباد هم قنات داشت و هم آب فراوان که زمین‌های محله را برای کشت و زرع و باغداری آماده کرده بود. شاخص‌ترین محصولات باغ‌های یوسف‌ آباد گیلاس، توت و شاتوت بود.

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

باغدارها در فصل چیدن میوه محصولات خود را با چهارپایان به محله‌های دیگر و یا بازار می‌بردند و به فروش می‌رساندند. یوسف آباد محصولات دیگری هم داشت. به عنوان مثال، در ضلع شمال محله، باغی وجود داشت با انواع و اقسام میوه‌ها. این باغ از املاک فردی به نام عجیابی بود و یوسف آبادی‌ها هم به همین دلیل به آن باغ عجیابی می‌گفتند؛ توتستانی وسیع که علاوه بر گیلاس و توت و شاتوت، آلبالو، انجیر، هلو و زردآلوی فرد اعلا داشت.» یوسف آباد توتستان معروف دیگری هم داشت که در حافظه مشترک اهالی قدیمی آن باقی مانده است.

عباسی می‌گوید: «در شمال یوسف آباد توتستان وسیع دیگری وجود داشت که از موقوفات مستوفی الممالک بود. تفاوت این توتستان با باغ‌های دیگر این بود که افراد عادی هم می‌توانستند وارد باغ شوند و در فصل برداشت محصول از محصولات آن استفاده کنند. تابستان که توت‌های این باغ می‌رسید، فردی با الاغ به محله می‌آمد و جار می‌زد: «توت تره، نقل تره» و مردم آگاه می‌شدند که می‌توانند به باغ بروند و توت بخورند.»

در میان محصولات باغ‌های یوسف آباد، باغ انار یوسف آباد ماجرایی متفاوت دارد. عباسی می‌گوید: «وقتی بیمارستان مسلولین در یوسف آباد ساخته شد، دور تا دور بیمارستان را انار کاشتند تا با این حصار متفاوت، ورود و خروج به بیمارستان را کنترل کنند. در میان درختان انار، ده‌ها درخت انجیر هم کاشتند و طولی نکشید که محصولات این درختان چنان زیاد شد که مسئولان بیمارستان میوه‌ها و به ویژه انارهای با کیفیت آن را در بازار عرضه کردند.»

در میان باغ‌های یوسف آباد، اشاره به درختان انجیر خودرویی که در چهارگوشه این گستره می‌رویید هم خالی از لطف نیست. عباسی می‌گوید: «یوسف آباد انجیر فراوان و باکیفیتی هم داشت. اگرچه دیگر نشانی از باغ‌های قدیمی محله وجود ندارد اما درختان انجیر محدوده مسجد جمکران، آخرین یادگاری‌ها از درختان انجیری هستند که به صورت خودرو در مناطق مختلف و محله می‌رویید و در حیاط بسیاری از خانه‌ها نیز دیده می‌شد.»