این قسمت‌ها که برای عبور نابینایان در نظر گرفته شده، یکی از تسهیلاتی است که در طرح‌های جدید عمرانی شهرداری اجرا می‌شود. در همین مورد، سراغ «مهدی بازرگانی» معاون عمرانی شهرداری منطقه 3 رفتیم و وی از رعایت نیازهای معلولان و سالمندان در پروژه‌های عمرانی گفت.
- آیا در فعالیت‌های عمرانی شهرداری به نیازهای معلولان توجه می‌شود؟
معلولان و سالمندان شهروندانی هستند که مانند تمام شهروندان دیگر حقوقی دارند، ولی به دلیل شرایط خاص خود، باید از امکانات بیشتری بهره‌مند شوند. در ابنیه‌ای که به همت معاونت عمران شهرداری منطقه 3 ساخته شده و اکنون مورد استفاده اداری و فرهنگی قرار می‌گیرد، برخی از این استانداردها رعایت شده، مثل سطح شیبدار برای عبور صندلی چرخدار، آسانسور برای رسیدن به طبقات بالا، چیدمان مناسب واحدهای اداری به شکلی که مخل حرکت معلولان نباشد و مهم‌تر از همه، اختصاص طبقات پایین‌تر به واحدهایی که مراجعان بیشتر دارند.
- مناسب‌سازی معابر چطور انجام شده است؟
یک دفتر فنی در این معاونت وظیفه طراحی کلی معابر را برعهده دارد و بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌ها اصول کار را مشخص می‌کنند. مهم‌ترین مسئله‌ای که در پیاده‌روسازی منطقه به آن توجه شده همسطح‌سازی پیاده‌روهاست. باتوجه به شیب خیابان‌های منطقه 3 و ساخت و سازهایی که در گذشته انجام گرفته، بسیاری از پیاده‌روها در فواصل مختلف پله دارند که اینها به سطح شیبدار تبدیل می‌شوند.
- پس قاعدتاً موزاییک‌های آجدار پیاده‌روها هم برای نابینایان نصب شده است.
بله، این کفپوش‌ها مسیرهای ویژه نابینایان را مشخص می‌کند که با استفاده از عصا یا کف کفش آج‌ها را حس و مسیر را پیدا می‌کنند. آجرفرش‌های شیاردار برای طول مسیر استفاده می‌شوند و وقتی نابینا به محل تقاطع می‌رسد، با نصب آجرفرش‌های سکه‌ای این پیام انتقال پیدا می‌کند که پیاده‌رو به پایان رسیده. مساحت نصب آجرفرش‌های سکه‌ای هم به تناسب عرض خیابان کم و زیاد است تا مقیاسی از تقاطع را نشان دهد.
- در چه محورهایی همسطح‌سازی پیاده‌رو اجرا شده؟
ابتدا با همکاری معاونت اجتماعی‌ـ فرهنگی و در جلسه‌ای با سازمان بهزیستی در 2 ناحیه منطقه 3 محورهایی را به صورت آزمایشی انتخاب و طرح را در آنها اجرا کردیم. بعد، خیابان‌های اصلی و بزرگی مثل آفریقا، برزیل، قسمتی از حقانی، شریعتی تا نزدیکی خیابان ظفر، نونهالان و بخشی از خیابان دولت همسطح‌سازی شدند. مجموعاً در طول 6 ماه، حدود 132 هزار مترمربع مسیر در منطقه ما همسطح‌سازی شده.
- پل‌های روی جوی آب هم شامل این طرح می‌شوند؟
بله، یکی از بخش‌های طرح پوشش نهرها در مسیر عبور معلولان است که با نصب یکسری پل ویژه که دارای خطوط هدایت کننده‌اند، این کار انجام شد.
- تسهیلات دیگری در راه است
عبور و مرور معلولان و سالمندان بیش از هر چیز به تسهیلات ترافیکی بستی دارد و در منطقه 3 که حجم ترافیک و فشردگی بافت شهری فضای زیادی برای مانور باقی نمی‌گذارد، این نیاز بیشتر احساس می‌شود. تأمین تسهیلات ترافیکی لازم برای معلولان نکات فنی زیادی دارد که در گفت‌وگو با «مسعود ظرافت‌جو» رئیس نظارت و اجرای معاونت ترافیک شهرداری منطقه، به آنها پرداختیم.بیشتر کسانی که از فضاهای حرکتی معلولان سو استفاده می‌کنند موتورسواران هستند.
- می‌توانید مثالی از سیوءاستفاده موتورسواران از مسیرهای ویژه معلولان بزنید؟
در خیابان میرداماد، رفیوژ میانی، به دلیل ارتفاع و طول زیاد، مانع حرکت آسان معلولان و سالمندان می‌شد. ما این رفیوژ را بریدیم و در عرض خیابان 2 معبر دیگر ایجاد کردیم تا صندلی چرخدار را بتوان از آن رد کرد، ولی موتورسواران درست از همین نقطه دور می‌زنند که در صورت وقوع تصادف، می‌توانست بسیار خطرناک باشد. به همین دلیل، با نصب دستک دوباره این نقطه را بستیم که الان تنها برای عابران و سالمندان قابل استفاده است.
- برای جلوگیری از ورود موتورسیکلت‌ها به مسیرهای عبور معلولان و نابینایان چه کار می‌شود کرد؟
نوع‌های مختلفی از موانع برای این کار ساخته شده که با استفاده از اختلاف ابعاد موتورسیکلت و صندلی چرخدار مانع عبور موتورسیکلت‌ها می‌شود. مثلاً مسیرهای منحنی که موتورسیکلت به دلیل طول زیاد قادر به دور زدن در آنها نیست. نمونه‌ای که در منطقه 3 از آن استفاده می‌شد. از 2 نرده و 2 تیغه اختلاف سطح شبیه سرعتگیر ساخته شده بود که درست قالب صندلی چرخدار بود و چرخ‌ها و بدنه صندلی از لای آن عبور می‌کرد، در حالی که موتورسیکلت‌ها عملاً گیر می‌افتند و قادر به رد شدن از آن نیستند.
نمونه‌های دیگری هم ساخته شده. مثلاً فضایی دایره شکل که یک صندلی چرخدار در آن قرار می‌گیرد، اما موتورسیکلت‌ها قادر به ورود و خروج از آن نیستند. معضل ورود موتورسیکلت‌ها به پیاده‌رو تنها در حوزه معلولان و سالمندان تعریف نمی‌شود. حرکت موتورسیکلت‌ها در پیاده‌رو پررفت و آمدی مثل پیاده‌رو مقابل پارک ملت علاوه بر اینکه احتمال برخورد با عابران و ایجاد حادثه را زیاد می‌کند، باعث وقوع جرایمی مثل کیف‌قاپی هم می‌شود.
- درباره اختلاف سطح و ایجاد پله در پیاده‌روها چه کار می‌توان کرد؟
این اختلاف سطح به دلیل شیب خیابان‌ها و اینکه صاحب هر ملک پیاده‌رو مقابل دیوار خانه خود را کاملاً تراز می‌سازد رخ می‌دهد. البته ما پیشنهاد دادیم که در قوانین مربوط به شهرسازی و نظارت شهرسازی، به همسطح بودن با املاک دیگر توجه شود. تعدادی از معابر منطقه مانند گاندی، آفریقا، سهیل تبریزیان و اطراف برخی میادین و پل‌های هوایی همسطح‌سازی شده.
مقابل برخی از مراکزی که معلولان به آنها مراجعه می‌کنند، مثل خیابان رشید یاسمی هم مناسب‌سازی شده. موزاییک‌های شیاردار وسیله‌ای در این مسیرها نابینایان را هدایت می‌کند. در برخی از آنها هم تابلو آبی‌رنگی نصب شده که مسیر معلولان را نشان می‌دهد.
- چراغ‌های عبور عابرپیاده اخیراً به دستگاه‌هایی مجهز شده‌اند که با تغییر رنگ چراغ بوق می‌زنند. این چراغ‌ها چه عملکردی دارند؟
اگر نابینا کلید را فشار دهد، چراغ در اولین نوبت مناسب مسیر را باز می‌کند. در حالت عادی هم صدای بوق با سبز و قرمز شدن چراغ عوض می‌شود.
- در معابر منطقه 3 پله‌برقی یا آسانسوری برای معلولان نصب شد؟
بله، مهم‌ترین آن پله‌برقی پل عابرپیاده مقابل ایستگاه مترو حقانی است که هر روز جمعیت بسیاری را انتقال می‌دهد.
- با یکطرفه شدن خیابان ولی‌عصرعج اتوبوس‌های BRT هم در آن کار می‌کنند. الان بخشی از این خطوط راه افتاده است. آیا این اتوبوس‌ها مشابه دیگر خطوط BRT مناسب استفاده معلولان است؟
هنوز طرح خط سراسری BRT در خیابان ولی‌عصرعج اجرا نشده، ولی ما در حال احداث رمپ برای سرپناه‌ها هستیم تا صندلی‌های چرخدار قادر به ورود به آنها باشند. در آینده، این مسیر برای معلولان آ‌ماده خواهد شد. تجهیزاتی هم برای عبور معلولان و دیگر عابران در معابر پیش‌بینی و در بعضی نقاط نصب شده. برای مثال، در خیابان سرو، مسیر عبور عابرپیاده با چراغ‌هایی تجهیز شده که مجهز به حسگرند و شب‌ها همزمان با عبور افراد روشن می‌شوند.
همشهری محله - 3
